Өлең, жыр, ақындар




Қосынбай

(қараңыз: Үдербай).


Есімге сілтеме: Қосынбай

Қошқарбай

бұл есім отбасында ер бала көп болуын қалаудан туған.


Есімге сілтеме: Қошқарбай

Қуан

ұл бала туғанда қатты қуану себепті қойылған есім. Синонимдері — Қуаныш, Қуандық.


Есімге сілтеме: Қуан

Қуат

күш, жігер, қайрат.


Есімге сілтеме: Қуат

Құбан

иран тілінен алынған құб — әдемі, көркем.


Есімге сілтеме: Құбан

Құдайберген

иран тілінен алынған хода, ходай + қазақ сөзі берген. Синонимдері — Тәнірберген, Алдаберген. Бірік кен тұлғалы есімдер — Құдайқұл, Құдайменде. Қысқартылған тұлғасы — Құдыш, Құдкен, Құдияр.


Есімге сілтеме: Құдайберген

Құлыншақ

құлынды кішірейте, еркелете айту түрі.


Есімге сілтеме: Құлыншақ

Құмар

араб тілінен алынған кумар — әуес, ынтызар, құштар.


Есімге сілтеме: Құмар

Құндыз

терісі бағалы аң. Бала құндыздай әдемі, көркем болсын деген тілекпен қойылған.


Есімге сілтеме: Құндыз

Құралай

киіктің лағы; уақыт мезгілі (15—20 мамыр арасы). Әдемі, қара көзді құралай көз деген теңеу де бар.


Есімге сілтеме: Құралай

Құралбек

моңғол тілінен хурал — жиналыс + қазақтың сөзі бек, яғни жиын, үлкен жиналыс бастығы, ағасы деген мағынаны білдіреді.


Есімге сілтеме: Құралбек

Құрман

араб тілінен — құрбандық; құрбан шалу. Құрбан айты күні туған балаға қойылған есім. Біріккен тұлғалы есімдер — Құрманбай, Құрманбек, Құрманәлі, Құрманғали, Құрмансейіт, Құрманғазы, Құрмантай. Фонетикалық түрлері — Құрбан, Құрбанәлі. Қыскартып еркелете айту тұлғасы — Құрмаш.


Есімге сілтеме: Құрман

Құрмет

араб тілінен алынған һурмат — сый, ізет, қошемет.


Есімге сілтеме: Құрмет

Құрышжан

араб тілінен алынған құрыш — күшті, мықты, асыл + иран тілінен алынған жан (джон). Мықты, күшті адам.


Есімге сілтеме: Құрышжан

Құсайын

араб тілінен алынған хусейн , хусни сөзінің өзгерген түрі — әдемі, әсем, ең көркем; қайырымды іс, жақсылық; Хасен, Хасан есімінің кішірейту формасы. Түрі — Хұсайын.


Есімге сілтеме: Құсайын

Құтел

көне түркі тілінен қут — бақыт + ел, яғни елдің құты, бақыты деген мәндегі есім. Біріккен тұлғалы есімдер — Құттыбай, (қараңыз: Байқұтты).


Есімге сілтеме: Құтел

Қыдыр

араб тілінен алынған хизр — судың көзін табу. «Бақытты, бағы ашылған». Біріккен тұлғалы есімдер — Қыдырәлі, Қыдырбай, Қыдырбек, Қыдырғали.


Есімге сілтеме: Қыдыр

Қызғалдақ

қырмызы қызыл гүл атынан қойылған есім.


Есімге сілтеме: Қызғалдақ

Қымбат

аса бағалы, құнды, нарқы артық.


Есімге сілтеме: Қымбат

Қырмызы

шымқай қызыл, алқызыл, қызыл жібек; нұрлы, әрлі.


Есімге сілтеме: Қырмызы

Лазым

араб тілінен алынған — қажет, міндетті, көректі.


Есімге сілтеме: Лазым

Лашын

алғыр, қыран құс, сұңқар.


Есімге сілтеме: Лашын

Ләбиба

араб тілінен алынған — ақылды, парасатты, өткір.


Есімге сілтеме: Ләбиба

Ләззат

араб тілінен алынған — тәттілік, шырындылық, сүйкімділік, жағымды, ұнамды, жаратымды.


Есімге сілтеме: Ләззат

Ләзиза

араб тілінен алынған лазиз — тәтті, шырынды, дәмді; ең жақсы, өте тамаша.


Есімге сілтеме: Ләзиза

Ләйла

араб тілінен алынған әлләйлун — түн, кеш, көне еврей тілінде Лилия. Түрі — Лейла.


Есімге сілтеме: Ләйла

Ләтипа

араб тілінен алынған латиф — қайырымды, рақымды, жайдары, сүйкімді.


Есімге сілтеме: Ләтипа

Мағаз

араб тілінен алынған ма’азза — махаббат, сүйіспеншілік. Яғни қымбатты, сүйікті.


Есімге сілтеме: Мағаз

Мағауия

араб тілінен - сау-саламат; құтылған.


Есімге сілтеме: Мағауия

Мағзұм

араб тілінен алынған ма’сум — талған; шақырылған; қонақ, мейман.


Есімге сілтеме: Мағзұм

Мағрипа

араб тілінен алынған магрифет — білім, таным, өнер, сауаттылық яки солардың иесі.


Есімге сілтеме: Мағрипа

Мағруф

араб тілінен алынған магруф — жалпыға мәлім; қолдау тапқан, жені түзу; жәрдем беру, қайырым жасау.


Есімге сілтеме: Мағруф

Майдан

араб тілінен алынған мейдан — ашық алаң, соғыс алаңы; майдан. Бұл есім Ұлы Отан соғысы кезінде туған балаларға қойылған.


Есімге сілтеме: Майдан

Майлы

күйлі, қуатты, әлді.


Есімге сілтеме: Майлы

Майна

иран тілінен — индия қараторғайы.


Есімге сілтеме: Майна

Майнұр

май айында туған нұрлы, көркем, сұлу қыз.


Есімге сілтеме: Майнұр

Майса

тәжік тілінен — ерте көктем; көк майса, шалғын.


Есімге сілтеме: Майса

Мақабыл

араб тілінен — қабылданған, қолдайтын; қолдануға толық болатын.


Есімге сілтеме: Мақабыл

Мақпал

иран тілінен алынған бахмал — барқыт.


Есімге сілтеме: Мақпал

Мақсат

араб тілінен — арман, тілек; тілеп, күтіп алған. түрлері — Мақсұт, Мақсұтбай.


Есімге сілтеме: Мақсат

Мақсұм

араб тілінен алынған Махдум — мырза, қожайын.


Есімге сілтеме: Мақсұм

Малбай

малға, дүниеге бай болсын деген тілекпен қойылған. Түрлері — Малбек, Малдыбай.


Есімге сілтеме: Малбай

Малжан

малды, жалпы байлықты жақсы көретін жан.


Есімге сілтеме: Малжан

Маман

қолынан іс келетін, өнерлі, шебер; маман адам.


Есімге сілтеме: Маман

Мамасадық

араб тілінен — әділдік.


Есімге сілтеме: Мамасадық

Мамат

МАМЫТ - араб тілінен - мақтауға, алғысқа лайық.


Есімге сілтеме: Мамат

Мамыр

ескіше көктемдегі ай аты.


Есімге сілтеме: Мамыр

Манан

араб тілінен алынған мәннан — қайырымды, марқабатты; жомарт.


Есімге сілтеме: Манан

Манап

араб тілінен — орынбасар орнын басу; феодалдық-рулық қоғам кезіндегі атақ; төре ақсүйек.


Есімге сілтеме: Манап

Манар

араб тілінен алынған мәнар жарық шығатын жер (белгі, қараушы); маяк. Біріккен тұлғалы есім — Манарбек. Синонимдері — Шырақбек, Жарықбек.


Есімге сілтеме: Манар

Манасбай

қырғыз тілінен манас - ер- жүрек + қазақ сөзі бай. Бұл қырғыздың эпостық батырының есімі.


Есімге сілтеме: Манасбай

Манат

көбіне қызыл түсті келетін, фланель тектес мата.


Есімге сілтеме: Манат

Манзура

араб тілінен — бағышталған, арналған.


Есімге сілтеме: Манзура

Мансұр

араб тілінен — жеңімпаз, жеңіске жетуші; құдіретті.


Есімге сілтеме: Мансұр

Марабай

иран тілінен алынған мара - белгі үшін қойылған көмбе, сөре + қазақтың сөзі бай; яғни бала әркашанда өз қатарының алды бол, озып жүрсін деген тілекпен қойылғаны байқалады.


Есімге сілтеме: Марабай

Маралбай

маралға бай болсын деген тілекпен қойылған есім.


Есімге сілтеме: Маралбай

Марат

француз халқынан келген есім. француз буржуазиялық революциясы қолбасшыларының бірі жан - Поль Марат (1747—1793) құрметіне Қазақ отбасына 1930 жылдан бері кеңінен қойылған есім. Біріккен тұлғалы есім — Маратбек.


Есімге сілтеме: Марат

Мардан

тәжік тілінен - мард — ер, еркек, батыл, ер жүрек.


Есімге сілтеме: Мардан

Маржан

теңіз астынан алынатын қызыл, яки ақшыл түсті тастар; інжу.


Есімге сілтеме: Маржан

Марзия

араб тілінен алынған мәрзия — разы қылушы, яки жағымды, келіскен; көпшілік ұнатқан, мақұлдаған.


Есімге сілтеме: Марзия

Мария

көне еврей тілінен келген— өте жақсы, тамаша; биік мәртебелі ханша. Дыбыстық өзгерген түрі — Мәрия, Мәриям.


Есімге сілтеме: Мария

Марқай

есей, ержет, үлкен боп өс.


Есімге сілтеме: Марқай

Марлен

жаңа есім - Маркс және Ленин фамилияларының бірінші буындарынан жасалған біріккен тұлғалы есім.


Есімге сілтеме: Марлен

Марфуға

араб тілінен алынған марфуа — биік мәртебелі, үлкен дәрежелі.


Есімге сілтеме: Марфуға

Мархаба

араб тілінен алынған мархабан — хөш келдіңіз, қайырымдылық.


Есімге сілтеме: Мархаба

Мархабат

араб тілінен алынған марқамат — жақсылық, қайырымдылық, мейірімділік.


Есімге сілтеме: Мархабат

Масқұт

араб тілінен алынған масһуд — бақытты, ырысты.


Есімге сілтеме: Масқұт

Мастура

араб тілінен — жамандықтың алдын алушы, жақсылық тілеуші; адал, таза, құрметті әйел.


Есімге сілтеме: Мастура

Матлуба

араб тілінен — арманы орындалған.


Есімге сілтеме: Матлуба

Маусымбай

араб тілінен алынған маусум — уақыт, шақ, жиын-терін айы.


Есімге сілтеме: Маусымбай

Маусымжан

араб тілінен алынған - маусым - уақыт, шақ, жиынтерін; ескі календарь бойынша төртінші ай аты; мейрам, мереке.


Есімге сілтеме: Маусымжан

Махамбет, мухамбет

Мұхаммед — мақталған, мадақталған, мақтауға лайық, сүйікті. Еркелете қысқартып айту тұлғалары — Мақан, Мақанжан.


Есімге сілтеме: Махамбет, мухамбет

Махбара

тәжік тілінен алынған мах — ай + бара — сұлу, махпора — сұлу, көркем.


Есімге сілтеме: Махбара

Махбүбі

тәжік тілінен алынған мах + араб тілінен алынған бубі ~ бибі, яғни айдай сұлу, сүйікті, сүйкімді.


Есімге сілтеме: Махбүбі

Махинүр

иран тілінен - айлы, жарық, айға ұксас сұлу.


Есімге сілтеме: Махинүр

Махмет

араб тілінен алынған маһмеде — мақтауға лайық іс, мақтарлық қасиет, қылық.


Есімге сілтеме: Махмет

Махмут

араб тілінен алынған мақмод — мақталған, мақтауға лайық, мақтаулы.


Есімге сілтеме: Махмут

Маху, махы

иран тілінен алынған мах - ай, айлы, ай жүзді, ай жарығы.


Есімге сілтеме: Маху, махы

Машабай

көне түркі тілінен мәшә — емен. Демек, бала өмірлі, мықты болсын деген тілекпен қойылған.


Есімге сілтеме: Машабай

Машрап

араб тілінен алынған мәшраб — мінез-құлық, іс-әрекет.


Есімге сілтеме: Машрап

Мәдел

моңғол тілінен — сана, ой, ақыл.


Есімге сілтеме: Мәдел

Мәди

араб тілінен алынған мадди — заттық, материалдық; материалистік, материалист.


Есімге сілтеме: Мәди

Мәдина

Араб тілінен алынған, мағынасы - қала.


Есімге сілтеме: Мәдина

Мәдит

араб тілінен алынған мәдидь — ұзақ, ұзын, кең.


Есімге сілтеме: Мәдит

Мәдхан

араб тілінен алынған мадһ — мадақтау, дәріптеу + хан.


Есімге сілтеме: Мәдхан

Мәдхат

араб тілінен алынған мадһэд — мадақтауға, дәріптеуге лайық. Біріккен тұлғалы есімдер — Мәтжан, Мәтқасым, Мәтхалық.


Есімге сілтеме: Мәдхат

Мәжғұл

тәжік тіліннен алынған – мәвджигул, мавджи — жайнаған, құлпырған, жарқыраған гүл.


Есімге сілтеме: Мәжғұл

Мәжен

араб тілінен алынған — маджин — ұялмайтын, жасқанбайтын.


Есімге сілтеме: Мәжен

Мәжит

араб тілінен алынған мажид — атақты; даңкты; мақтаулы.


Есімге сілтеме: Мәжит

Мәликә

араб тілінен - патша әйел, ханша, ханым; билеуші әйел, патшаның әйелі.


Есімге сілтеме: Мәликә

Мәлік

араб тілінен алынған малик — патша; билеуші.


Есімге сілтеме: Мәлік

Мәлікайдар

араб тілінен - арыстай күшті, мықты патша.


Есімге сілтеме: Мәлікайдар

Мәлім

араб тілінен - белгілі, атақты.


Есімге сілтеме: Мәлім

Мәмбет

иран тілінен - Моммед - жәрдем етуші; жәрдемші, көмекші. Түрі — Мәмет.


Есімге сілтеме: Мәмбет

Мәнзила

араб тілінен - дәреже, атақ; әлеуметтік жай.


Есімге сілтеме: Мәнзила

Мәнсура

араб тілінен алынған мансур — женімпаз, жеңуші.


Есімге сілтеме: Мәнсура

Мәрмара

араб тілінен - асыл ақ тас.


Есімге сілтеме: Мәрмара

Мәсімбай

араб тілінен алынған ма’сум - сақталған; шақырылған; қонак, мейман + қазақ сөзі бай. Синонимі - Қонақбай.


Есімге сілтеме: Мәсімбай

Мәтжан

араб тілінен - мақтау, дәріптеу + иран тілінен алынған жан (джон). Мақтаулы адам.


Есімге сілтеме: Мәтжан

Мәтібәлі

араб тілінен алынған мадһ — уәли. Мақтауға лайық Уәли.


Есімге сілтеме: Мәтібәлі