Батыс тәрбиесін алған зиялыларымыздың аянышты жері — рухани жақтан өз халқына өгей болып қалуы.

Ілмектер: тәрбие, нақыл, афоризм, қанатты сөздер, зиялы, рухани, өгей Мұстафа Шоқай

---

---

Түрік халқы — батыр халық. Түрік халқы — арыстан ер халық. Кімнен таяқ жегендей біздің түріктің баласы, алдырып жүрген дұшманға ауызының аласы.

Ілмектер: түрік халқы, халық, арыстан, ер, таяқ жеу, дұшпан, ауыз, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Мұстафа Шоқай

---

---

Көне сөздің бәріне күмәнді қарауға болмайды. Тіл – халықтың перзенті, ол адамзаттың тарихымен тығыз байланысты. Заманның талаптарына сәйкес әр уақытта жаңа сөздер пайдаланудан шығып қалып отырады. Сонымен қатар өзінің бастапқы мағынасын өзгертіп, жаңа мағынаға ие болатын сөздер де кездеседі. Бұл – барлық тіл атаулыға тән құбылыс.

Ілмектер: сөз, тіл Мұстафа Шоқай

---

---

Тіл – тек адамға ғана тән, аса құдіретті құрал. Сондықтан тілді қадірлеудің, әрбір сөздің мағынасын, мәнін ұғып, оны орынды пайдалана білудің мәні зор.

Ілмектер: тіл, сөз Мұстафа Шоқай

---

---

Ұлттық рухтың негізі – ұлттық тіл. Кешегі Ресей тіліміздің дамуына жол бермеді. Ол кезде біздің ұлттық басылымдар шығару құқығымыз жоқ болатын.

Ілмектер: ұлт, рух, тіл, құқық Мұстафа Шоқай

---

---

Төлқұжат деген нәрсе «ұлт» бермейдi, оның «ұлтын» өзгерте алмайды. Төлқұжат деген нәрсе сол төлқұжат иесiнiң оны берушi үкiметке тәуелдi екенiн ғана куәландырады.

Ілмектер: ұят, төлқұжат, үкімет Мұстафа Шоқай

---

---

Тарих рақымсыз. Ол – ғұламаны да, бiлгiрдi де, өнер иесiн де, хандар мен патшаларды да аямайды. Ол өз заңына қарсы келгендердiң бәрiн езiп-жаншып жүре бередi. Тарих заңдары керi қайтуды бiлмейдi және оны жаратпайды.

Ілмектер: заң, патша, өмір Мұстафа Шоқай

---

---

Ылғи да Отаныма қайту ойында жүремiн және соған жету үшiн тырысамын. Демек, атамекенiмдi құтқару үшiн күресемiн.

Ілмектер: отан, Атамекен Мұстафа Шоқай

---

---

Жалпы адамгершiлiк және философиялық тұрғыдан алғанда жақсы халық, жаман халық деген ұғым жоқ, болмайды да.

Ілмектер: адамгершілік, жаман, халық Мұстафа Шоқай

---

---

Бiздiң шын жүректен және асыға күтерiмiз бiр ғана нәрсе, ол атамекенiмiздiң орыс пролетариаты диктатурасынан құтылуы. Бiз барлық жерлестерiмiздi осы ұлттық мұратымыз жолында бiр жан, бiр тән болып жұмылуға шақырамыз.

Ілмектер: жүрек, ұлт, атамекен Мұстафа Шоқай

---

---

Ағалар, қыпшақ деген ұлт болмайды, қазақ деген ұлт бар. Егер әрқайсымыз бөлiнiп, қыпшақтың көсемi, арғынның көсемi, үйсiннiң көсемi болып жатсақ, бiздiң халық азады.

Ілмектер: Қазақ, Халық, Ұлт, Қыпшақ Мұстафа Шоқай

---

---

Ұлтқа пайдалы адам келсе, бәрiнен бұрын орыс өкiметiнiң атамекенiмiздегi жер саясатын мұқият зерттеп үйренуге тырысыңыз. Сiзге не iстеу керектiгiн осы саясаттың өзi-ақ көрсетiп бередi.

Ілмектер: Ұлт, пайда Мұстафа Шоқай

---

---

Бiз құл болып тұра алмаймыз. Бiз ұлт азаттығымызды аламыз.

Ілмектер: құл, азаттық Мұстафа Шоқай

---

---