Өлең, жыр, ақындар

Туындыны табу ережелері

Сабақтың тақырыбы: Туындыны табу ережелері

 

Сабақ/ оқу мақсаттары: 

Білімділік:  Туындыны табу ережелері, дәрежелі функцияның туындысын табу формулаларымен танысып, оларды есеп шығаруда қолдануға үйрету.

Дамытушылық: Формулаларды есеп шығаруда қолдану, білімдерін дамыту.

Тәрбиелік:  Білім алушыларды  өз беттерімен  жұмыс жасауға, ізденіске,  жауапкершілікке, ұқыптылыққа, үнемшіёлдікке  тәрбиелеу.

Сабақтың түрі : аралас сабақ

Сабақтың әдісі : түсіндірмелі,  сұрақ – жауап, кестемен жұмыс, формуламен жұмыс

Сабаққа қажетті:

Оқулықтар/әдебиеттер: Алгебра және анализ бастамалары 10  сынып.

Құрал-жабдықтар: интербелсенді тақта,оқу плакаты, оқулық, кесте.

Сабақ/оқу барысы

  Реттік        №

         Сабақ/оқу  кезеңі

                            Мазмұны

    1

Ұйымдастыру   кезеңі

       Білім алушылардың  сабаққа  дайындығын                    тексеру.Журналға  белгі  соғу.Назарларын  сабаққа            аудару.Рефлекция – Көңіл – күйіміз қалай ?

    2

 Өткен сабақтар бойынша білім деңгейлерін тексеру(үй тапсырмасын сұрау)

   І. Есеп шығару . Дұрыс жауабын тап

№166 есеп. Функцияның х0 нүктесіндегі Δх және Δf өсімшелерін табыңдар: 

  а) f(х)= 3х-х2, х0= 4,1,  х=4,2

  Δх= х- х0 =4,2-4,1=0,1

  Δ f(х)= f(4,2)-f(4,1)= (3·4,2-(4,2)2)- (3·4,1-(4,1)2)= (12,6-17,64)- (12,3-16,81)=-5,04- (-4,51)=-5,04+4,51=-0,53

Жауабы: 0,1; -0,53

  ә) f(х)=2х+х2, х0= 2,3,  х=2,4

  б) f(х)= сosx, х0= π/6,  х= π/4

  в) f(х)= tgx, х0= π/4,  х= π/3

№168 есеп. Функцияның нүктедегі анықтамасын пайдаланып, f(х) функциясының х0 нүктесіндегі туындысын табыңдар:

 а) f(х)= -2х2+х, х0= -2

   f '(х)=-4х+1

  f '(-2)=-4·(-2)+1=8+1=9

  ә) f(х)=х2-4х, х0=-5

  б) f(х)= 6х-х2, х0=3

  в) f(х)= 4+х3, х0=1

ІІ. Сұрақ - жауап

   1. Туынды дегеніміз не ?

   2.Өсімше дегеніміз не ?

   3.Туындыны табудың алгоритмі қандай ?

   4.Өсімшені қалай белгілейміз ?

   5. Тұрақты санның туындысы неге тең ?

   3

Жаңа сабақты (материалды) түсіндіру

ІІІ.Туындыны табу ережелері

Туындыны табу  әртүрлі амалдарға байланысты оның ережелері болады.

1-ереже Егер u және  v функцияларының х нүктесінде        u', v' туындылары бар болса, онда  u+v функциясының х нүктесіндегі туындысы бар болады және ол формуласымен анықталады.

Мысалы :

  f(х) = х2-х +5

  f'(х)= (х2 )' – (х)'+(5)'

  f'(х)= 2х – 1+0=12х  

 2- ереже Егер u және  v функцияларының х нүктесінде туындылары бар болса, онда берілген функциялардың көбейтіндісінің  u· v функциясының осы х нүктесіндегі туындысы бар және ол  ' формуласымен анықталады.

  f(х) = (х2+5) ·(х2-4)

  f '(х)= (х2+5)'·(х2-4)+ (х2+5) ·(х2-4)'= 2х·(х2-4)+ (х2+5) ·(2х)= 2х3-8х+2х3+10х=4х3+2х

  Ережеден шығатын салдар: 

Егер v функциясының х нүктесіндегі туындысы бар болып, ал С тұрақты сан болса, онда х нүктесіндегі  С·v функциясының осы х нүктесінде туындысы бар және ол

 (С·v  )'=C·ϑ' формуласымен анықталады.

  Мысал : у= 5·х

   у'= (5·х)'

  у'= 5·х'

  у'=5·1

   у'=5

 

3- ереже Егер u және  v функцияларының х нүктесінде туындылары бар және  v= 0 болса, онда   u  v функциясының  да х нүктесінде туындысы бар және ол туынды      формуласымен анықталады.

Мысал :

у= 

 

 

 

 

1- ден үлкен кез келген дәрежелік функцияның туындысы

 (Хn)'=  nхn-1 формуласымен анықталады.

 Мысал : (х3)'= 3х3-1= 3х2

 ,,

   4

Өтілген сабақты(материалды) бекіту

І. Есеп шығару

№175 есеп Функцияның туындысын табыңдар :

                            (тақтада орындалады)

а)  f(х) = х2-3х+1

     f '(х) (х2)'-(3х)'+(1)'= 2х-3

 ә) f(х) = 2х7+5х

     f '(х)= (2х7)'+ (5х)'=14х6+ 5

б) f(х) = 7х8-8х7

     f '(х)= (7х8)'- (8х7)'=56х7-56х6

в)f(х) =х5-2х3+3х-7

    f '(х)= (х5)' –(2х3)'+(3х)'- (7)'=5х4-6х2+3-0

ІІ.  Формулалармен жұмыс

 

(С·v  )'=C·ϑ'

n)'=  nхn-1

ІІІ. Кестемен жұмыс

Жауап

12х5

27х2

2-9х

Х2-2х

1

тапсырма

У=2х6

         

F(х)=3х3-4,5х2

         

Ғ(х)=х+С

         

F(х)=х3/3-х2+2

         

У=9х3

         

 

Жауап

Х+1

20х3

21х2

0

п хп-1

тапсырма

У=7х3

         

F(х)=хп

         

Ғ(х)=1/2х2

         

Ғ(х)= 5х4

         

Ғ(х)= -3

         

 

Жауап

22х-4х3

3

1

14Х+3х2

2

тапсырма

F(х)=х4

         

F(х)=7 х23

         

Ғ(х)=х

         

У=11х24

         

У=С+2х

         

 

Рефлекция – Көңіл – күйіміз қалай ?

   5

Үйге тапсырма

§ 14  100- бет

№176,№177 есептер

   6

Сабақ/оқу қорытындысын жасау, бағалау

            Оқушылар  білімін  бағалау

 

Математика пәнінің оқытушысы :                       А.Жанбаева

 


Пікірлер (1)

Пікір қалдырыңыз


Қарап көріңіз