Қасықпен ас берген,
Сабымен көз шығарар.

Ілмектер: қасық, ас, көз

---

---

Қасын түзеймін деп, көзін шығарып алды.

Ілмектер: қас, көз, қырғыз мақалы

---

---

Артымды бөрі жесе де, көзім көрмесін.

Ілмектер: бөрі, көз, қырғыз мақалы

---

---

Қалғып кетсең — көзіңе пайда,
Талғап ішсең — өзіңе пайда.

Ілмектер: денсаулық, көз, тамақ, қырғыз мақалы

---

---

Көзі жоқ құлағы саудың — ақылы толар,
Құлағы жоқ көзі саудың — ақылы солар.

Ілмектер: ақыл, құлақ, көз

---

---

Адамның көзі — таразы.

Ілмектер: адам, таразы, көз

---

---

Көзсiз күнелтсең де,
Көпсiз күнелте алмайсың.

Ілмектер: көз, халық

---

---

Азым дұспан кей адам нәпсін тыймас,
Нәпсіменен дос болып, дүнияны көзі қимас.

Ілмектер: нәпсі, дос, дүние, көз

---

---

Сонаршыға із керек, із танырға көз керек.

Ілмектер: сонаршы, із, көз

---

---

Айла білген кісілер
Көзіңді байлап алдайды.

Ілмектер: айла, алдау, көз

---

---

Ақша ақылды адамның да көзін тұндырады,
Ашкөздік ұшқан құсты да торға түсіреді.

Ілмектер: ақша, ақыл, адам, көз, ашкөздік, тор, құс

---

---

Ақша барда көп жүрсең,
Көзің бір күн қарығар.

Ілмектер: ақша, көз

---

---

Ақыл көркі — тіл,
Тілдің көркі — сөз,
Адам көркі — жүз,
Жүздің көркі — көз.

Ілмектер: ақыл, тіл, сөз, көрік, көз

---

---

Алакөздік шел басқан көз секілді.

Ілмектер: алакөздік, көз

---

---

Ата-анаға алара қараған көз азар көрсетеді.

Ілмектер: ата, ана, көз

---

---

Аталы баланың өзі тойған,
Жетім баланың көзі ғана тойған.

Ілмектер: ата, бала, жетім, көз, тоқтық

---

---

Ауыз асағанда, көз ұялады.

Ілмектер: ауыз, көз, ұят

---

---

Әкімнің көңілінде болғанша,
Көзінде бол.

Ілмектер: әкім, көңіл, көз

---

---

Әкіміңнің көзі соқыр болса,
Бір көзіңді қысып жүр.

Ілмектер: әкім, көз, соқыр

---

---

Басқа түскенді көз көрер (жан тартар).

Ілмектер: көз, жан, қиындық

---

---