Жақсыға ерсең, жетерсің мұратқа,
Жаманға ерсең, қаларсың ұятқа.

Ілмектер: жақсы, жаман, ұят, мұрат

---

---

Асыққан қалар ұятқа,
Сарғайған жетер мұратқа.

Ілмектер: асыққан, ұят, мұрат

---

---

Қара жерге қар жауар,
Қарды көрген бір мұрат.
Қара жерден қар кетер,
Жерді көрген бір мұрат.

Ілмектер: қар, жер, мұрат

---

---

Жаңа туған айды көрген
Бір мұрат,
Жаңа шыққан күнді көрген
Бір мұрат.
Жаңа ашылған гүлді көрген
Бір мұрат.

Ілмектер: мұрат, гүл

---

---

Жер — өмірдің бесігі.
Еңбек — ердің несібі
Еңбек еткен —
Мұратқа жеткен.

Ілмектер: еңбек, мұрат

---

---

Алысқа сілтейтін —
Асыл — мұрат.

Ілмектер: мұрат

---

---

Іздеген мұратына жетеді.

Ілмектер: мұрат

---

---

Озған — мұрат.
Қалған — ұят.

Ілмектер: мұрат, ұят

---

---

Жоқтық ұят емес,
Тоқтық мұрат емес.

Ілмектер: ұят, мұрат, кедейлік, байлық

---

---

Жан қиналмай жұмыс бітпес,
Талап қылмай мұратқа жетпес.

Ілмектер: жан, мал, еңбек, мұрат, талап, байлық

---

---

Ебептен себеп, балшықтан мұрат.

Ілмектер: мұрат, нәсіп, кәсіп, еңбек

---

---

Сабыр еткен, мұратқа жеткен.

Ілмектер: сабыр, мұрат, өмір, орта, тұрмыс, тірлік, қоғамдық құбылыстар

---

---

Мұратқа жетер қорқақ жоқ.

Ілмектер: мұрат, қорқақ, парсы мақалы

---

---

Асыққан қалар ұятқа,
Асықпаған жетер мұратқа.

Ілмектер: асығыстық, мұрат, қырғыз мақалы

---

---

Тай атқа жеткізер,
Ат мұратқа жеткізер.

Ілмектер: мұрат, жан-жануар, жануар, төрт түлік мал, ат, тай

---

---

Ақырын-ақырын мінсе болар тор атқа,
Ақырындап барып жетсе болар мұратқа.

Ілмектер: ат, ақырын, мұрат

---

---

Берер Тәңір талап қылсаң,
Не табарсың қарап тұрсаң.
Мұратқа тез жетерсің,
Оқығанды сабақ қылсаң.
Күніне бес ойлағанды тамақ қылсаң.

Ілмектер: талап, мұрат, сабақ, оқу, тамақ

---

---

Би асылдан асыл болмас,
Би асылмен жолдас болсаң,
Мұратың, сірә да, хасыл болмас.

Ілмектер: асыл, би, жолдас, мұрат

---

---

Ерінген қалар ұятқа,
Іздеген жетер, мұратқа.

Ілмектер: мұрат, адам

---

---

Білім мен ізгілік қана мұратқа жеткізеді.

Ілмектер: Білім, ізгілік, мұрат

---

---