Тоқ адамды ұйқы басады,
Аш адамнан ұйқы қашады.

Ілмектер: адам, ұйқы, тамақ

---

---

Малсызға
Малға балап ұйқы берер.
Арсызға
Арға балап күлкі берер.

Ілмектер: мал, ар, күлкі, ұйқы

---

---

Бала күлкіге тоймас,
Болбыр ұйқыға тоймас.

Ілмектер: бала, ұйқы, күлкі

---

---

Ұйқы арыстанды да жығады.

Ілмектер: ұйқы

---

---

Ұйқы — тынықтырады,
Жұмыс — шынықтырады.

Ілмектер: ұйқы, жұмыс, денсаулық

---

---

Жасық кісі жасқа тоймас,
Пасық кісі ұйқы мен асқа тоймас.

Ілмектер: ас, пасық, ұйқы

---

---

Жалқаудың жаны ұйқыда.

Ілмектер: жалқау, жалқаулық, ұйқы

---

---

Дарақының күлкісі қанбас,
Жалқаудыңұйқысы қанбас.

Ілмектер: дарақы, жалқау, ұйқы, күлкі

---

---

Малсызға малға балап ұйқы береді,
Арсызға арға балап күлкі береді.

Ілмектер: ар, күлкі, ұйқы, еңбек, жалқау, жалқаулық

---

---

Ұйқыда ұят жоқ.

Ілмектер: ұйқы, ұят

---

---

Ұйқы өліммен тең.

Ілмектер: ұйқы, өлім, сақтық, қырағылық

---

---

Ұйқы менен өлім тең.

Ілмектер: ұйқы, өлім, өмір, орта, тұрмыс, тірлік, қоғамдық құбылыстар

---

---

Ұйықтаған адам ұйқыдағы жанды оята алмайды.

Ілмектер: ұйқы, адам, парсы мақалы

---

---

Ұйқы — ажал ағайыны.

Ілмектер: ұйқы, ажал, парсы мақалы

---

---

Еріншек түске дейін ұйықтайды,
Кешке дейін есінейді.

Ілмектер: еріншек, ұйқы, кеш, есінеу

---

---

Жер жүзін топан су алса,
Ұйқысын үзер ол емес.

Ілмектер: ұйқы, топан су, парсы мақалы

---

---

Өзіңді құштарлық билесе, көзіңнен ұйқы қашар.

Ілмектер: құштарлық, ұйқы, ауған елінің мақалы, ауған мақалы

---

---

Шын ұнатсаң,
Басқасын қаламассың.
Шын ұйықтасаң,
Тасқа да қарамассың.

Ілмектер: шын, ұйқы, ауған елінің мақалы, ауған мақалы

---

---

Ұйықтап жатқан арыстанды неге оятасың?

Ілмектер: ұйқы, арыстан, ауған елінің мақалы, ауған мақалы

---

---

Жаманның жан рақаты – ұйқы.

Ілмектер: жаман, ұйқы, рақат

---

---