Анадан өнеге көрмеген қыз жаман.
Ілмектер: ана, ата, қыз, ұл, жаман Қорқыт ата
Атадан өнеге алмаған ұл жаман.
Сіз ұлыңызды немесе қызыңызды тек қана өзіңіздің ата-аналық қуанышыңыз үшін ғана дүниеге әкеліп, тәрбиелеп жатқан жоқсыз. Сіздің отбасыңызда және сіздің басшылығыңызда болашақ азамат, болашақ қайраткер және болашақ күрескер өсіп келеді.
Ілмектер: ұл, қыз, ата-ана, қуаныш, отбасы, тәрбие Антон Макаренко
Жақсыдан болат ұл туса - жауырынынан өтін алса да, жамандарға жалынбас.
Ілмектер: жақсы, ұл, жаман Махамбет Өтемісұлы
Әйел - үйдегі ырысың,
Ілмектер: ырыс, әйел, ұл, қыз, келін, қызғаныш, сын Ескелді би Жылгелдіұлы
Ұл - айбарлы қылышың.
Қыз - түздегі өрісің,
Келін - кеңейген тынысың.
Олақ - міншіл,
Қызғаныш - күншіл.
Сырғақ - сыншыл,
Бос сөз - былшыл.
Сүйер ұлың болса сүй, Сүйінерге жарар ол.
Ілмектер: ұл Абай Құнанбайұлы
Ата-анасын ардақтамаған ұл – нағыз қылмыскер. Ешбір ұлдың анасына бейжай қарауына құқы жоқ.
Ілмектер: ата-ана, ұл, ана, қылмыскер, ардақтау Ги де Мопассан
Атадан жақсы ұл туса – елінің зоры болады,
Ілмектер: ата, ұл, ел Қазыбек Келдібекұлы
Атадан жаман ұл туса – адам біткеннің қоры болады.
Туған ұлдан не пайда - қолына найза алмаса, атаның жолын қумаса.
Ілмектер: пайдасыздық, ұл, керексіздік Махамбет Өтемісұлы
Ұл туса — әкеге тартар.
Ілмектер: ұл, әке, ұқсау Жүсіп Баласағұни
Ұлың менен қызың — жарқыраған екі көзің.
Ілмектер: ұл, қыз Жүсіп Баласағұни
Ананың әлдиін білмеген – ұл болмайды,
Ілмектер: ана, әлди, ұл, солдат, устав Бауыржан Момышұлы
Уставты білмеген – солдат болмайды.
Бір жаралыға жәрдем беріп, оны аман алып қалған жауынгер – он ұл тапқан анадан артық.
Ілмектер: жауынгер, ана, ұл, артық Бауыржан Момышұлы
Дәулетті ұл – ошақтың қоры,
Ілмектер: дәулет, ұл, ошақ, сор, ата, бала Қорқыт ата
Дәулетсіз ұл – атаның соры.
Ұлдың күні күн емес – атадан мал қалмаса,
Ілмектер: ұл, мал, ақыл, ата, бала Қорқыт ата
Ата малы пұл емес – баста ақыл болмаса.
Ат жемейтін ащы шөптің шыққанынан шықпағаны игі,
Ілмектер: ат, игі, су, бала, әке, ұл, жігер Қорқыт ата
Адам ішпес ащы судың аққанынан ақпағаны игі,
Атасының атын шығармаған жігерсіз ұлдың – туғанынан тумағаны игі.
Ұл ақылды хош көрмес – ата үлгісін көрмесе,
Ілмектер: ұл, қыз, тәрбие, үлгі, ата, ана, ас, ақыл Қорқыт ата
Қыз жарытып ас бермес – ана үлгісін көрмесе.
Қызы анадан үйренбей өнеге алмас,
Ілмектер: тәрбие, ұл, қыз, ата, ана, өнеге Қорқыт ата
Ұл атадан үйренбей сапар шекпес.
Билеуші – билеуші, ал бағынышты – бағынышты, әке – әке, ал ұл – ұл болу керек.
Ілмектер: әке, билеуші, ұл Конфуций
Ата тұрып ұл сөйлесе — ер жеткені болар,
Ілмектер: ата, ана, қыз, ұл, ер жету, бойжеткен, сөз, сөйлеу Сырым Датұлы
Ана тұрып қыз сөйлесе — бой жеткені болар.
Атаның ұлы - атасына тартып туар.
Ілмектер: ата, ұл, ұқсау Махмұд Қашқари
- Жан-Жак Руссо
- Жан-Жак Руссо
- Платон
- Ыбырай Алтынсарин
- Аристотель