Сабақ басы

Внимание! Перепечатка материалов (включая фото, видео и аудиоматериалы), размещенных на сайте http://top-news.kz, разрешена только по соглашению с редакцией "НК". Без соглашения допускается только цитирование материалов с гиперссылкой (названием статьи в виде активной ссылки на адрес материала на сайте http://top-news.kz/index.php?np=00013550&nl=1&tp=N&npN=00013550&sR=44899971&npMWp=---&npAWp=&npWp=1&npKd=80616211).
E-mail: gazeta@top-news.kz; Телефон: 8 (7142) 54-62-46.

---

Тілашар тойынан кейін бала сабаққа, яғни бұрынғыша медресеге, мектепке барады. Әр ата-ана молдаға өз балаларын аманаттайды. «Молдеке, баламның сүйегі менікі, еті менікі» деп тапсырады. Бұл білім, тәрбие алу жолында қандай ауырлық, жұмыс болса да «істет, үйрет» деген сөз. «Сабақ басы» деп тиын-теңге мал ұсынады. Шындығында молданың тәртібі қатаң-дүре соғуға да, басқа да жаза қолдануға ерікті болған. Ондайда жазаланған баласы үшін молдаға ешқандай өкпе, реніш болмаған. Керісінше, әр ата-ана молданың (ұстаздың) талабын баласына сөзсіз орындауда, оған бағынуды талап еткен. Өткен ғасырларда билігі бар кісілер өз ауылдарына бір-бір молда немесе сауатты адамдар ұстап балаларын оқытқан. Ондай оқуларды «тіл сындыру» деп те атаған. Әрине, олар кезінде араб әрпімен және дінтану сабағымен бірге есеп, тіл тану, география және басқа пәндерді де оқытып, сауатын ашқан. Ауқатты адамдар жеке метеп те ашқан. Сондай мектеп ашқаны үшін Науан хазірет (Наурызбай Таласов), Бейіс молда, Шәймерден Қосшығұлов (бұл кісі 1906 жылы Ресей мемлекеттік Думасына депутат болған) тағы басқа адамдарды патша өкіметі қуғынға ұшыратқан. Ондағы мақсаттары, әрине, бағынышты халықтарды қараңғылықта, түнекте, білімсіздікте ұстау болатын.