Өлең, жыр, ақындар




Бақытқалы

(қараңыз: Оразалы).


Есімге сілтеме: Бақытқалы

Балабай

бала + бай. Баласы көп болсын деген тілекпен қойылған есім.


Есімге сілтеме: Балабай

Балақай

бала сөзінің еркелетіп айту түрі.


Есімге сілтеме: Балақай

Балауса

Өндірдей жас.


Есімге сілтеме: Балауса

Балахмет

араб тілінен алынған бала — жүрек, жан, ес, ой, зейін; қанат, қол + ахмет. Ата-ананың сүйеніші, қанаты, тірегі. Біріккен тұлғалы есімдер — Балқыбал, Балқыбек.


Есімге сілтеме: Балахмет

Балбала

Балдай тәтті бала деген мәнді есім; араб тілінен бал - парасат, ақыл, ес, зерде, яғни ақылды, есті бала.


Есімге сілтеме: Балбала

Балгүл

Балдай, шырынды гүл; яғни ата-ананың ең сүйікті, балдай тәтті баласы болсын деген мағынада қойылған есім.


Есімге сілтеме: Балгүл

Балғабек

балға + бек, бала балғадай мықты, берік болсын деген тілекпен қойылған есім.


Есімге сілтеме: Балғабек

Балғаным

Сүйкімді, сүйікті, ақылды, ойлы, есті ханым. Түрі – балғын.


Есімге сілтеме: Балғаным

Балғожа

араб тілінен алынған бал — жүрек + қожа, жүректің әміршісі, деген мағынаны білдіреді.


Есімге сілтеме: Балғожа

Балдай

Ата-анасына балдай тәтті, қымбат болсын деп қойылған есім.


Есімге сілтеме: Балдай

Балжан

Балдай тәтті әрі ақылды болсын деп қойылған есім.


Есімге сілтеме: Балжан

Балқадиша

Ақылды Қадиша.


Есімге сілтеме: Балқадиша

Балқы

елжіреу, насаттану. біріккен тұлғалы түрі — балқыбек.


Есімге сілтеме: Балқы

Балмұқан

араб тілінен алынған бал + араб тілінен алынған мухқан — қызмет етуші. Адал жүрегімен қызмет етуші.


Есімге сілтеме: Балмұқан

Балта

бала өткір, қайтпас-қайсар батыл, мықты болсын деген ниетпен қойылған. Біріккен тұлғалы есімдер — Балтабай,


Есімге сілтеме: Балта

Балтабек

еркелете кысқартып айтылған түрі - Балташ.


Есімге сілтеме: Балтабек

Балуанғали

иран тілінен алынған пахлеван — батыр, ер, күрескер, палуан + араб тілінен алынғанғали — жоғары биік. Ең мықты күрескер, батыр деген мағынаны білдіреді.


Есімге сілтеме: Балуанғали

Балшекер

Бал мен шекердей болсын деген тілекпен қойылған есім.


Есімге сілтеме: Балшекер

Балым

Менің балым, ақылдым, қымбаттым. Балғаным деген есімнің еркелете қысқартып айту түрі.


Есімге сілтеме: Балым

Бану

Араб тілінен алынған эбнатун — көпше түрі банату — қыз, бойжеткен. Парсы тілінен алынған бану — әмірші, әкім әйел, ханым.


Есімге сілтеме: Бану

Бапа

араб тілінен алынған уәфа — дұрыстық, адалдық; толықтык; сөзде тұру, уәдені орындау.


Есімге сілтеме: Бапа

Барақ

араб тілінен алынған бәррақ — баррақ - жарқыраған, құбылған.


Есімге сілтеме: Барақ

Барат

араб тілінен алынған бара - босаған, тыныс алған.


Есімге сілтеме: Барат

Баржақсы

барлығы ойдағыдай, көнілдегідей деген мағынаны білдіреді.


Есімге сілтеме: Баржақсы

Бари

араб тілінен алынған бари - жаратушы.


Есімге сілтеме: Бари

Барлас

моңғол тілінен алынған батыр, атақты жерден шыққан адам.


Есімге сілтеме: Барлас

Барлыбай

қазақтың сөзі бар, үлкен, зор + қосымша лы + бай; дәулетті, бай адам.


Есімге сілтеме: Барлыбай

Барыс

жолбарыс тұқымдас жыртқыш аң; көне, он екі мүшел жыл атынын үшінші аты.


Есімге сілтеме: Барыс

Басар

өлген баланың орнын басар, жасы ұзақ болар деген үміт, тілекпен қойылған есім.


Есімге сілтеме: Басар

Басқан

баласы өлгеннен кейін туған балаға осындай ат қойылған.


Есімге сілтеме: Басқан

Бастаубай

бастау + бай, бастаудай мөп-мөлдір, таза адам боп өссін деген тілекпен қойылған есім.


Есімге сілтеме: Бастаубай

Басым

күші, білімі басқадан артық, мол, басым болсын деп қойылған есім.


Есімге сілтеме: Басым

Батсайы

Жолақты жібек мата.


Есімге сілтеме: Батсайы

Баттал

иран тілінен алынған баттол — батыл, өткір, өжет.


Есімге сілтеме: Баттал

Батталхан

иран тілінен алынған баттол + көне туркі тілінен алынған хан — өткір, өжет, батыл хан.


Есімге сілтеме: Батталхан

Батыр

қазақ тілінен алынған каһарман - батыл, ер жүрек.


Есімге сілтеме: Батыр

Батыралы

батыр + араб тілінен алынған алы , ғали сөзінің жуан айтылуы, яғни батыр ғали.


Есімге сілтеме: Батыралы

Батырбек

батыр + бек, мықты, күшті батыр. Түрі — Бекбатыр.


Есімге сілтеме: Батырбек

Батырқан

әрі батыр әрі хан болсын деген тілекпен қойылған көне есім.


Есімге сілтеме: Батырқан

Батырлан

өжеттену, ер жүректене түсу.


Есімге сілтеме: Батырлан

Батырша

батыр + ша , шах иран сөзінің қысқарған түрі. Батыр шах деген мағынаны білдіреді.


Есімге сілтеме: Батырша

Баубек

өмір-жасы ұзақ, өмірлі болсын, табанды жігіт болсын деген тілекпен қойылған есім. Синонимі — Бекбау.


Есімге сілтеме: Баубек

Бауыржан

ағайынға, туған-туысқа жан-тәнімен берілсін, жанындай жақсы көрсін, бауырмал болсын деген тілекпен қойылған есім.


Есімге сілтеме: Бауыржан

Баязит

араб тілінен Абуязид есімінің өзгерген түрі. Абуязид — Язидтің әкесі деген мағынаны білдіреді. Ал Язид сөзінің тура мағынасы – ерекше, айрықша асқан.


Есімге сілтеме: Баязит

Баян

Көне түркі, моңғол тілдеріне ортақ «мықты», «зор», «бай» мағыналы сөз. Араб тілінен вайан — айқын, ашық, түсінік, анықтама, хабарлама.


Есімге сілтеме: Баян

Баянды

тұрақты, табанды.


Есімге сілтеме: Баянды

Баянсұлу

Ғашықтық жырдағы ақылды да сұлу қыздың есімі.


Есімге сілтеме: Баянсұлу

Баят

араб тілінен — хак, ақшыл түсті.


Есімге сілтеме: Баят

Бәдер

Араб тілінен алынған бәдр — толық ай.


Есімге сілтеме: Бәдер

Бәдиға

Араб тілінен алынған бадига — ғажайып зат, таңғажайып нәрсе, шығармашылық өнер, шеберлік, өте шебер.


Есімге сілтеме: Бәдиға

Бәдинұр

Араб тілінен — теңдесі жоқ сұлу, көркем, нұрлы.


Есімге сілтеме: Бәдинұр

Бәдігүлжамал

Араб тілінен - теңдесі жоқ сұлу, әдемі қыз. Еркелете қысқартып айту түрі — Бәдеш.


Есімге сілтеме: Бәдігүлжамал

Бәзила

(қараңыз: Фазила).


Есімге сілтеме: Бәзила

Бәкизат

Парсы тілінен алынған пак — таза, кіршіксіз және зада — бала, перзент.


Есімге сілтеме: Бәкизат

Бәкібала

Парсы тілінен алынған пак — таза бала, яғни кіршіксіз, таза бала.


Есімге сілтеме: Бәкібала

Бәкір

араб тілінен — зерттеуші.


Есімге сілтеме: Бәкір

Бәлиға

Араб тілінен — есейген, ержеткен қыз.


Есімге сілтеме: Бәлиға

Бәлия

Араб тілінен алынған валия — оқыған білімді қыз.


Есімге сілтеме: Бәлия

Бәтес

Орыс тілінен батист, жұқа биязы ақ мата. Осы матадай ақ, таза, адал болсын деген тілекпен қойылған есім.


Есімге сілтеме: Бәтес

Бәшір

араб тілінен — қуанышты хабар жеткізуші, хабаршы, жаршы.


Есімге сілтеме: Бәшір

Бегайдар

қазақтың сөздерден бек — мықты, күшті + айдар — балалардың төбесіне қөйылатын бір шөк шаш. Араб тілінен алынған айдар — хайдар — арыстан деген сөзінің өзгерген түрі.


Есімге сілтеме: Бегайдар

Бегеш

көне түркі тілінен келген, ескі қазақ тілдерінде ведас — хан ұлы деген мағынада айтылған.


Есімге сілтеме: Бегеш

Беделбай

даңққа, атаққа, абыройға бай деген мағынаны береді.


Есімге сілтеме: Беделбай

Беделбек , беделхан

беделі, абырой-атағы мықты, зор.


Есімге сілтеме: Беделбек , беделхан

Бейбіт

иран тілінен алынған — бейбітшілік, тыныштық, татулық. Синонимі — Тынышбек, Тиышбек.


Есімге сілтеме: Бейбіт

Бейбітгүл

Бала бейбіт өмірдің гүлі, қуанышы болсын деп қойылған есім.


Есімге сілтеме: Бейбітгүл

Бейбітжан

иран тілінен алынған - бейбіт + жан, тыныштықты, татулықты сүйетін адам.


Есімге сілтеме: Бейбітжан

Бейімбет

Бимухамбет деген есімнің дыбыстық тұрғыдан өзгерген түрі. Біріккен тұлғалы есімдер құрамындагы бей — би — бек сөздері түркі тілдерінде «кінәз, бек, әкім, төре» мағыналарында қолданылады.


Есімге сілтеме: Бейімбет

Бейіс

иран тілінен алынған бахшт — ұжмақ. Біріккен тұлғалы есімдер — Бейісәлі, Бейісбай, Бейісқали. Екінші мағынасы мықты, берік.


Есімге сілтеме: Бейіс

Бейқұт

иран тілінен алынған — тыныш, бейбіт.


Есімге сілтеме: Бейқұт

Бекбай

мықты, зор, бай.


Есімге сілтеме: Бекбай

Бекбатыр

бек + батыр. Мықты, күшті батыр деген мағынаны білдіреді.


Есімге сілтеме: Бекбатыр

Бекбау

(қараңыз: Баубек).


Есімге сілтеме: Бекбау

Бекберген

бек + берген.Өмір-жасын ұзақ етіп берген деген мағынаны білдіреді.


Есімге сілтеме: Бекберген

Бекбол

баланың өмір-жасы ұзақ болсын, мықты болсын деген мағынаны білдіреді.


Есімге сілтеме: Бекбол

Бекдайыр

бек + араб тілінен алынған дайр - дайра. Ауданның, аймақтың әкімі, басшысы.


Есімге сілтеме: Бекдайыр

Бекдана

Қазақ сөзі бек және парсы тілінен алынған дана, білгір, яғни нағыз дана, данышпан.


Есімге сілтеме: Бекдана

Бекежан

қазақтың сөзі беке + тәжіктің сөзі жан. адам жанының патшасы деген мағынаны білдіреді.


Есімге сілтеме: Бекежан

Бекей

бекем бол, мықты бол.


Есімге сілтеме: Бекей

Бекембай

бекем — мықты, берік + бай. Мықты, күшті адам.


Есімге сілтеме: Бекембай

Бекжан

қазақ тілінен алынған бек + тәжік тілінен алынған жан. Мықты, берік, қайратты адам.


Есімге сілтеме: Бекжан

Бекжасар

бала ұзақ өмір сүрсін, көп жасасын деген тілекпен қойылған есім. Синонимі — Көпжасар.


Есімге сілтеме: Бекжасар

Бекжігіт

мықты, күшті, берік жігіт, азамат.


Есімге сілтеме: Бекжігіт

Бекзат

бек + иран тілінен алынған зат , зада — бектің ұлы, бектен туған перзент.


Есімге сілтеме: Бекзат

Бекін

мықты бол, бекем бол деген мәндегі есім.


Есімге сілтеме: Бекін

Беккболат

бек + болат. Бала мықты болады, болаттай берік, өмір-жасы ұзақ, болып, көп жасайды деген тілекпен қойылған. Еркелете қысқартып айту түрлері — Бекен, Бекет.


Есімге сілтеме: Беккболат

Беккелді

өмірге берік, мықты боп келді деген мағынаны білдіреді.


Есімге сілтеме: Беккелді

Бекқали

бек + араб тілінен алынған ғали - мықты, күшті.


Есімге сілтеме: Бекқали

Беклан

бек — берік, бекім + қосымша лан, мықты, бекем.


Есімге сілтеме: Беклан

Бекмұрат

қазақ тілінен алынған бек + араб тілінен алынған мұрат — тілек, мақсат, мұраты, ойлаған арман-тілегі зор деген мағынада.


Есімге сілтеме: Бекмұрат

Бекмұхамбет

бек - күшті + араб тілінен алынған мұхамед. Күшті Мұхамед. өзгерген түрі — Баймахан, Бекмақан. Еркелете қысқартып айтылатын түрлері — Бектай, Бекен, Бекеш, Бекіш.


Есімге сілтеме: Бекмұхамбет

Бекназар

бек + араб тілінен алынған нәзәр – көзқарас, назары қатты түскен деген мағынаны білдіреді.


Есімге сілтеме: Бекназар

Бекнар

бек — өте, әсіре + иран тілінен алынған нар — тіршілік күші, қуат.


Есімге сілтеме: Бекнар

Бекнияз

қазақ тілінен алынған бек — күшті, + иран тілінен алынған ниязь — өтініш, тілек; үміт; сый, тарту.


Есімге сілтеме: Бекнияз

Бексейіт

бек — күшті, мықты + араб тілінен алынған сейдь — мырза, бастық, әкім; құрметті, қадірлі.


Есімге сілтеме: Бексейіт

Бексұлтан

қазақ тілінен алынған сұлтан — билеуші әкім. Синонимі — Сұлтанбек.


Есімге сілтеме: Бексұлтан

Бексұлу

Тым сұлу, аса көрікті.


Есімге сілтеме: Бексұлу

Бектемір

бала темірдей мықты, берік болсын деген тілекпен қойылған есім.


Есімге сілтеме: Бектемір

Бектеміс

бекте — бекіту, мықты ұстау. Бұл Бектұрған деген есімнің синонимі болып табылады.


Есімге сілтеме: Бектеміс