Өлең, жыр, ақындар

Ұлағатты сөздер

Заң және тәртіп.
Ақтөбе қаласы
Әл-Фараби атындағы №21 мамандандырылған
гимназияның 8 класс оқушысы
Асқарұлы Санжар


1) Заң мен тәртіп сақталу үшін не істеу керек?
Қоғамда бейбіт өмір сүру үшін заң мен тәртіптің сақталуы аса маңызды. Заң адамдар арасындағы қарым-қатынасты реттейтін басты құрал.
Ал тәртіп - сол заңды орындау мәдениеті. Әр азамат заңды құрметтеп, тәртіпті ұстанса, қоғамда тыныштық пен әділдік орнайды.
Заңды орындау қоғамның тұрақты дамуына жол ашады. Себебі әділеттік сақталған ортада адамдар сеніммен өмір сүреді, еңбек етеді. Қылмыс азайып, халықтың әл-ауқаты жақсарады. Мемлекеттің өркендеуі - әрбір азаматтың заңға деген жауапкершілігіне байланысты.
Мен қоғамдық тәртіпті сақтауға өз үлесімді тәртіпті жүру, өзгелерге үлгі болу арқылы қоса аламын. Қоғамда кішкентай жақсылықтардан үлкен өзгерістер басталады. Заң мен тәртіпті сақтап, оны қадағалау тек полицияның ғана ісі емес, әр адамның борышы.
Қорытындылай келе, заңды сақтау қоғам және адам үшін өте маңызды. Тек адамдарға айтарым: заң мен тәртіпті сақтап жүрейік! Егер де сақтамасақ, қоғамда күрделі мәселелер туындап, қауіп төнуі мүмкін.


















Ілмектер: Өз ойыммен жазылған эссе Асқарұлы Санжар

Көпшілік тығыздыққа құмар, көпшілік бағыт-бағдар бергенді қалайды.

Ілмектер: Көпшілік, тығыздық, құмар, бағыт-бағдар, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Элиас Канетти

Көпшілік қорыққан кезде қатты ұйысып, бірігуге ұмтылады.

Ілмектер: Көпшілік, қорқыныш, қорқу, бірігу, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Элиас Канетти

Адамдар қызу қанды əрі албырт келеді: анаған да, мынаған да ұмтылуға құмар, өзіне-өзі кумир жасап алады да, соның шашбауын көтеріп дедектейді де жүреді жəне басқа дүниенің бəрін ұмытып, тек соған деген құштарлықпен күйіп-жанады.

Ілмектер: қызу қандылық, құмарлық, құштарлық, кумир, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Элиас Канетти

Адамдар бұйрықтың ырқына көнген кезде оның қаншалықты қауіпті екенін онша терең сезіне бермейді: бұйрыққа қарсы шығып, оның билігінің бұйдасын үзуге ерлік керек.

Ілмектер: бұйрық, қауіп, билік, афоризм, қанатты сөздер Элиас Канетти

Алланың разылығын емес, адамның разылығын іздеген сұмырай заманда,
сұмырай болып өмір сүрсең, өзге сұмырайлардан қай жерің артық?
Өтірікке малданып, шындықтын қашсаң,
Ар-ұятты саудаға салып, өзіңе пайда жинасаң,
Сен де солардың бірі емессің бе?

Ілмектер: сұм Мәулітбек Ұлас

Қыран қаншалықты биікке көтерілсе, соншалықты төменге қонуы керек.

Ілмектер: нәтиже Мәулітбек Ұлас

Мен ешқашан, ешкімді мені таңдауға мәжбүрлемеймін.
Егер сен басқа жақтан, жақсысын таба алатыныңа сенсең…
Олай болса, жолың ашық.

Мен сені ұстамаймын
Өмір тым қысқа,
Жаныңда қалуға бекінбеген жанға байлануға.
Мен еркіндікке сенемін.
Шынайы сезімдерге,
Егер сен қалуға тиіс болсаң,
онда солай болсын өйткені бұл жүрегіңнің айтқаны болды.
Мен саналы түрде жасалған таңдау болғым келеді.
Амалсыздан қабылданған таңдау емес.
Мен, өзімді қадірлей білген жанға лайықпын.
Мен оның өміріне әкелген құндылықтарымды түсінетін жанға лайықпын.
Маған менен қорыққаны үшін жанымда қалғаны қажет емес
жалғыздықтан немесе әдет болғаны үшін емес.
Маған жанымда қалатын жан керек
Менсіз өмірін елестете алмайтын.
Есік әрдайым ашық.Сен кез келген уақытта кете аласың
Сондықтан егер бақытымды басқа жақтан табамын деп ойласаң, Мен саған бөгет болмаймын.

Ілмектер: Ішкі ой Мәулітбек Ұлас

шегіне беру емес, шегіне бару керек.

Ілмектер: мақсат Мәулітбек Ұлас

Әрекетсіз махаббат —
жағалауға жетпеген толқындай:
күшпен ұмтылғанымен,
аяғында үнсіз шегініп кетеді…

Ілмектер: махаббат Мәулітбек Ұлас

Кейде махаббат — бұл сөздер де, жұлдыздардың астында берілген анттар да емес.
Ол - екеуіңе жай ғана тыныштықта бірге болатын сәт. Ол - адам мәңгі бірге боламын деп уәде бермесе де, әр күні сені қайтадан таңдауы. Ол - арадағы үнсіздіктің өзге мыңдаған сөзден артық сөйлеуі.
Махаббат - мінсіз адамдар емес, шынайы адамдар. Өз қорқыныштарымен, ұрысып, қайта кешірісіп, шаршап жүрсе де, бәрібір қол ұстасып жүретін жандар.
Миллиардтаған жанның ішінде - сен менікісің. Әрдайым. Бірге болмасақ та.

Ілмектер: махаббат Мәулітбек Ұлас

Мен негізі өтірікті көп айтпаймын, әйтсе де, болашақта балам “Әке, шынайы махаббат деген не?” дегенде, сол бір ару туралы емес, баламның анасы туралы айтып, өтірік сөйлейтін сияқтымын..

Ілмектер: шынайы махаббат Мәулітбек Ұлас

Қимастық деген —
кетуге батпау емес,
қалуға себеп табылмаған сәт.

Ілмектер: қимастық Мәулітбек Ұлас

Біз бастан өткерген қиындықтар мен кедергілер жайлы көзқарасымызды қайта қарап, өңдеп, өзгертуіміз қажет.
Бұл үшін ішкі жан дүниеміз бен сыртқы ортаны кінәламай, ақиқатты шынайы қабылдауымызды, сондай-ақ рационалды, продуктивті және реалистік түрде ойлануымызды сонымен қатар конструктивті дамуды үйренуіміз керек. Бұл тек теория ғана емес — нақты дағдылар мен тәжірибе арқылы қалыптасатын қабілет.

Ілмектер: қиындық, кедергі, көзқарас, жан, дүние, кінәлау, даму, дағды, тәжірибе, ақиқат Нарша Булгакбаев

Теріс эмоциялар мен деструктивті реакциялар белгілі бір психотравмаға (өткен шақтағы оқиға немесе жағдайға) тікелей байланысты пайда болмайды.
Ең жойқын теріс эмоциялар мен деструктивті реакциялар — сол травманы бүгінгі күнге дейін қалай қабылдап келе жатқанымызға, және ол туралы не ойлайтынымызға байланысты туындайды.

Сондықтан біз бастан өткерген қиындықтар мен кедергілер жайлы көзқарасымызды қайта қарап, өңдеп, өзгертуіміз қажет.
Бұл үшін ішкі жан дүниеміз бен сыртқы ортаны кінәламай, шынайы қабылдауымызды, сондай-ақ рационалды, продуктивті және реалистік түрде ойлануымызды сонымен қатар конструктивті дамуды үйренуіміз керек. Бұл тек теория ғана емес — нақты дағдылар мен тәжірибе арқылы қалыптасатын қабілет.

Бұл үшін мынадай қадамдарды орындаңыз:

1. Ойларыңызды сырттай бақылаңыз және барынша шынайы бағалауға тырысыңыз.
Бұл — өзін танудың және ішкі тепе-теңдікті қалпына келтірудің алғашқы қадамы. Сіздің ішкі тыныштығыңыз — өз ойларыңызды дұрыс тани білуден басталады. Бірақ бір нәрсені түсіну қажет: ойларыңыз сіздің шынайы болмысыңыз емес, тек санаңыздың уақытша көрінісі (ой дегеніміз ішкі сөздер мен бейнелер). Кейбір ойлар — ескі жаралардың жаңғырығы болса, кейбірі — қорқыныш пен күмәннің көлеңкесі ғана. Сол себепті, әр ойыңызға (сыртқы психологиялық шабуыл кезінде) бейтарап көзқараспен қарап үйреніңіз.

Өзіңізден сұрап үйреніңіз:
– Бұл ой қаншалықты шынайы?
– Мен оны қандай дәлелге сүйеніп қабылдадым?
– Бұл ой маған көмектесіп жатыр ма, әлде керісінше шектеп жатыр ма?

2. Барлық жүрегіңізді мазалап жүрген сұрақтардың бәрін миыңызға қоя беріңіз — бұл сіздің ішкі әлеміңізге апаратын жол. Ойларыңызды ақиқат сүзгісінен өткізуге, сенімдеріңізді қайта қарауға, ішкі кедергілерді тануыңызға көмектеседі. Өзіңізге сұрақ қойғанда, асықпаңыз. Әрбір сұрақ-жауап — өзіңізбен шынайы әрі терең сұхбат болсын.

Мысалы:
"Неге мен бұлай ойлаймын? Неге басқаша емес?"
"Бұл ой маған не береді? Қуаныш па әлде қайғы ма?"
"Бұл ойларым шындыққа сәйкес келе ме, әлде тек менің ішкі үрейім бе?"
"Мені тоқтатып тұрған не / кім?"
"Мен кімге / неге сенуім керек?"

Осыған тектес сұрақтар сіздің санаңызды сергітеді, көзқарасыңызды кеңейтеді, ал шынайы жауаптар — ішкі тыныштық пен дамудың бастауы бола алады. Сұрақ — бұл ізденіс. Ал ізденіс — бұл өсудің алғышарты. Өзіңізге адал болыңыз, жауап табу ғана емес, түсінуге тырысыңыз. Тек сұрақ қою арқылы адам шын мәнінде өзін қайта танып, қайта қалыптастыра алады.

3. Автоматты, аяқ астынан пайда болатын негативті ойларды бақылаңыз. «Автопилотты» өшіріп, сол ойларды шынайы тұрғыда талдауды (психоанализ) үйреніңіз — бұл ойлау гигиенасын қалыптастырады. Саналы түрде ойларыңыз бен қиялыңызды бақылау — өзіңіздің ішкі әлеміңізге терең үңілуге жол ашады. Әр ойды байқаңыз, бағалаңыз және оны өзгертуге болатынын мойындаңыз. Себебі әрбір ой — сіздің эмоцияңыздың және әрекетіңіздің бастауы. Ал ойдың тазалығы — жан дүниеңіздің тыныштығы мен тепе-теңдігінің кепілі. Негативті ойлармен күресу ғана емес, оларды түсіну, қабылдау, және қайта қарау, ақиқатқа бағыттау — міне, шынайы рухани және психологиялық өсу осыдан басталады. Бұл — өзіңізбен серіктесе өмір сүру, өз санаңызбен үйлесім табу (келіспеушілік пен ішкі соғыс емес). Саналы өмір — автоматизмнен бостандық табу. Өзіңізге мейіріммен қараңыз. Әр ойыңызды дұшпан емес, дос ретінде тыңдаңыз. Себебі ішкі диалог — бұл өз-өзіңізді емдеудің алғашқы қадамы.

4. Күнделік жүргізу — бұл жай ғана жазба емес, ішкі әлеміңізбен шынайы байланыс орнатудың ең тиімді жолы. Әр жазған сөзіңіз — өзіңізбен сырласу, жаныңызды тыңдау, жүрегіңізге үңілу. Ол — ішкі тыныштықтың, түсіністіктің және рухани жетілудің айнасы. Күнделігіңіз сіздің сенімді серігіңізге айналады:
— қуанышыңызды бөлісетін,
— қайғыңызды тыңдайтын,
— ойыңызды жинақтауға көмектесетін,
— армандарыңызды шынайы жоспарға айналдыратын.

Тұрақты түрде жазу арқылы сіз:
— өзіңізді жақсырақ тани бастайсыз,
— ішкі дауысыңызды естисіз,
— шешімдер қабылдауда айқындыққа ие боласыз,
— әрі өміріңізді саналы бағытта құра бастайсыз.

Күнделігіңіз — сіздің жан айнаңыз. Онда шындық бар. Онда үміт, ем, жеңіс жатыр. Бүгін бір сөйлемнен бастасаңыз, ертең — өз тағдырыңыз жайлы өмір кітабын жазасыз.

Есіңізде сақтаңыз:
Күн сайынғы шағын әрекеттер — ертең үлкен ішкі трансформацияға жетелейді.


Ілмектер: жойқын, теріс, эмоция, деструктивті, реакция, психотравма, өткен шақ, травма, қабылдау, ой, ойлау, жан, дүние, рационалды, продуктивті, реалистік, қиындықтар, кедергілер, көзқарас, өзгеріс, конструктивті, теория, дағды, тәжірибе, бақылау, әділеттілік, баға, сұрақ, механизм, өзін-өзі тану, мүмкіндік, әлем, автомат, негатив, ақиқат, талдау, қиындық, кедергі, талдау, гигиена, артықшылық, даму, әл-ауқат, психика, эмоция, күнделік, әрекет, трансформация, оқиға, жағдай Нарша Булгакбаев

Дүние — қайғы не қуаныш әкелмейді. Қайғы мен қуаныштың негізі — дүниені қалай түсінетінімізде. Сондықтан басымыздағы қайғыға Құдай да, өмір де, әлем де, табиғат та, тағдыр да, өзгелер де, тіпті шайтан да кінәлі емес. Нағыз кінәлі — өзіміз ғана. Ал қалғандары — тек себепкерлер. Кінәліні сырттан іздеу — адамның рухани әлсіздігінің көрінісі. Қайғы мен қуаныш, сынақ пен бақ — бәрі де біздің көзқарасымыздан, ішкі түйсігімізден, жүрек жылулығынан туындайды.

Күн де, жаңбыр да, түн де, таң да — өздігінен ештеңе білдірмейді. Біреу үшін күз — сағыныш, екіншісі үшін — тыныштық, ал үшіншісі үшін — түңілу. Сол сияқты, сәтсіздік — біреу үшін күйреу, ал екінші үшін — жаңғыру нүктесі. Жоғалту — біреу үшін азап, ал біреуге — шынайы бақытқа жол ашады.
Қиындық — біреудің үмітін сөндіреді, ал біреудің рухын оятады. Сол себепті өмірдің мәні — басыңнан не өткергеніңде емес, сол өткергендерге қандай мағына жүктегеніңде.

Әлем — айна. Ол саған өз шындығын емес, сенің ішкі шындығыңды көрсетеді. Жүрегің тыныш болса — әлем де саған тыныш көрінеді. Жүрегіңде алай-дүлей сезінсең. әлем жойқын дауылға айналады. Өмірдегі жағдайларға, оқиғаларға мағына беріп, оларды жүрекке жақын немесе жат ету — тек өзіміздің таңдауымыз.

Жүрегің тазарса — әлемің жарқырайды. Жаның тазарса — өмірің нұрға бөленеді. Өзіңмен тату болсаң — ешкімге жау болмайсың.

Барлығы (жақсылық та, жамандық та) өзімізден басталады. Барлығы (нәтиже мен қорытынды) өзімізбен аяқталады.

Ілмектер: дүние, түсінік, жүрек, қайғы, қуаныш, құдай, кінә, өмір, әлем, табиғат, өзге, шайтан Нарша Булгакбаев

Жалпы эмоциялар белгілі бір оқиға мен жағдайға байланысты емес, оны қалай қабылдайтынымыздан туындайды. Оқиға немесе жағдай — бейтарап. Ол өздігінен ешқандай мағына да, ешқандай сезім де тудырмайды. Мағына мен эмоция — біздің ішкі интерпретациямыздың жемісі. Бір жағдай — бір адамды күйзелтсе, екінші адамды жігерлендіруі мүмкін. Бұл айырмашылық — шындықта емес, қабылдауда.

Біздің білетініміздей, эмоциялар — адамның ойлауын, әрекетін, әдетін тіпті тағдырын басқаруы мүмкін. Эмоцияны дұрыс түсінбеген жан — өзіне де, өзгеге де зиян келтіруі мүмкін. Кейде өкініш — өмір бойғы ренішке, кейде қорқыныш — үлкен мүмкіндік алдындағы тосқауылға, ал кейде — сол сәттегі эмоция шешуші таңдауымызды бұрмалап жібереді. Сондықтан әр эмоцияны бақылау — өзіңді тану мен жетілдірудің кілті.

Оқиға емес — сенің оған деген көзқарасың маңызды. Әлем емес — сенің оған деген сенімің шешуші. Сыртқы жағдай емес — ішкі күйің өміріңнің бағытын анықтаушы.

Көңілдің тазалығы — бет-бейненің нұрлануы. Жүректің тыныштығы — ақиқатпен үйлесімділігі.





Ілмектер: эмоция, оқиға, қабылдау, жағдай, бейтарап, мағына, сезім, интерпретация, күйзеліс, жігер, шындық, ой, әрекет, әдет, тағдыр, жан, зиян, реніш, өкініш, қорқыныш, тосқауыл, шешім, таңдау, өзін-өзі тану, жетілу, кілт, көзқарас, әлем, сенім, бағыт, көніл, көңіл-күй, жүрек, тазалық, ақиқат, үйлесім, нұр, нұрлану Нарша Булгакбаев

Бақыт пен қайғы – сыртқы дүниеде емес, өз санамызда. Күйзеліс – оқиға не жағдайдан емес, оларға берген мән-мағынадан туады.

Ілмектер: бақыт, қайғы, дүние, сана, күйзеліс, мән, оқиға, жағдай, мән, мағына Нарша Булгакбаев

Көзқарас өзгермейінше, жағдай өзгермейді.

Ілмектер: эмоция, оқиға, қабылдау, жағдай, адам Нарша Булгакбаев

«Жақсы дос – қиын сәтте сыналады.»

Ілмектер: Жақсылық Тлеуғабыл Шырайлым