Өлең, жыр, ақындар




Ермек

алданыш, жұбаныш. Орта жастан асқан ата-ана отбасында туған балаға ендігі ермегім болсын деп қойылатын есім.


Есімге сілтеме: Ермек

Ерназар

қазақ тілінен алынған ер + араб тілінен алынған назар көру, көзқарас, ықылас. Рухы күшті, батыр деген мағынаны береді.


Есімге сілтеме: Ерназар

Ернар

нар — халық ұғымында өте шыдамды, берік, күшті түйе. Нар тұлғалы батыр болсын деген мағынаны береді.


Есімге сілтеме: Ернар

Ернұр

қазақ тілінен алынған ер — батыр + иран тілінен алынған нұр — жарық, сәуле, көркем. Бала ер келбетті, көркем болсын деген тілектен қойылған есім.


Есімге сілтеме: Ернұр

Ерсайын

қазақ тілінен алынған ер + монғол тілінен алынған сайын - жақсы. Яғни ең мықты, аса жақсы батыр.


Есімге сілтеме: Ерсайын

Ерсәли

қазақ тілінен алынған ер + араб тілінен алынған сәли, салих — жақсы, қайырымды, жақсы батыр.


Есімге сілтеме: Ерсәли

Ертай

қазақ тілінен алынған ер + тай кісі аттары қосымшасы, яғни ер, батыр, батыл кісі.


Есімге сілтеме: Ертай

Ертілес

өмірге келген бала келешекте батыр болса екен деген тілектен қойылған есім.


Есімге сілтеме: Ертілес

Ертіс

көне түркі тілінен келген, Ертіс өзені бойында туылған балаға қойылған есім.


Есімге сілтеме: Ертіс

Ертуған

өмірге батыр, ер жүрек боп келген.


Есімге сілтеме: Ертуған

Ерубай

қазақ тілінен алынған ер + у - соңынан ілесу + 6ай; соңынан еретін балалар көп болсын деген мағыналы есім.


Есімге сілтеме: Ерубай

Ес

ақыл-ес, ауыспалы мағынасы тірек, сүйеніш.


Есімге сілтеме: Ес

Есбай

ақыл-ойға бай болсын деп қойылған есім.


Есімге сілтеме: Есбай

Есбатыр

Естібатыр деген есімдегі ті қосымшасы түсіп қалып, Есбатыр боп кеткен. Есті, ақылды батыр болсын деген мағынаны білдіретін есім.


Есімге сілтеме: Есбатыр

Есберген

жаратқан ақыл, ес берген деген мағынадағы есім. Синонимі — Есберді.


Есімге сілтеме: Есберген

Есбол

ақылды, сүйенішім бол, медеу бол деген мағыналы есім.


Есімге сілтеме: Есбол

Есболат

өскенде ақыл косады, сүйеніш, медеу болады деген мағыналы есім.


Есімге сілтеме: Есболат

Есдәуір

қазақ тілінен алынған ес + араб тілінен алынған дәуір — мезгіл, мерзім, заман. Өз заманының, дәуірінің ақылды азаматы болсын деп қойылған есім.


Есімге сілтеме: Есдәуір

Есдәулет

қазақ тілінен алынған ес + араб тілінен алынған дәулет, байлық, бақыт. Мемлекетті басқаратын, ақыл-ойы мол азамат болсын деген тілекпен қойылған есім.


Есімге сілтеме: Есдәулет

Есей

қазақтың тілінен алынған өсу, ер жету, үлкен болу.


Есімге сілтеме: Есей

Есейжан

сау-саламат, аман туған жан.


Есімге сілтеме: Есейжан

Есен

қазақ тілінен - сау-саламат, аман. Біріккен тұлғалы есімдер — Есенаман, Есенәлі, Есенай, Есенбай, Есенбол, Есенгелді және т. б.


Есімге сілтеме: Есен

Есенай

бала дүниеге аман-сау келді, ай деген қуанышпен байланысты қойылған есім.


Есімге сілтеме: Есенай

Есенберді

аман-есен, сау-саламат дүниеге әкелді, берді.


Есімге сілтеме: Есенберді

Есентемір

ден саулығы темірдей мықты, аман-сау болсын деген тілекпен қойылған.


Есімге сілтеме: Есентемір

Есет

иран тілінен алынған изад, авест — лайық, дәл.


Есімге сілтеме: Есет

Есжан

есті, ақылды адам.


Есімге сілтеме: Есжан

Есіл

Есіл өзені бойында туған соң қойылған есім.


Есімге сілтеме: Есіл

Есілбай

Есіл бойында туған ер бала.


Есімге сілтеме: Есілбай

Есім

ат, атақ, даңқ.


Есімге сілтеме: Есім

Есімбек

қазақтың есімі, аты, даңқы зор, мықты.


Есімге сілтеме: Есімбек

Есірке

аяу, жаны ашу, мүсіркеу.


Есімге сілтеме: Есірке

Ескендір

Александр Македонскийді күллі Азия, Араб халқы осылай атап кеткен. Дыбыстық өзгеру түрлері — Искендер, Скандер, Ескендер.


Есімге сілтеме: Ескендір

Есмұрат

қазақ тілінен алынған ес + араб тілінен алынған мурад, мақсат, тілек.


Есімге сілтеме: Есмұрат

Естекбай

истак — башқұрттардын көне аты + қазақ сөзі - бай.


Есімге сілтеме: Естекбай

Естібай – қазақ есімі

ақылды, парасатты.


Есімге сілтеме: Естібай – қазақ есімі

Ешбай

көне түркі тілінен келген эш — дос, ашна. Досбай есімінің синонимі.


Есімге сілтеме: Ешбай

Ешжан

көне түркі тілінен келген эш - дос, ашна + иран тілінен алынған жан — адамның досы деген мағынаны білдіреді.


Есімге сілтеме: Ешжан

Ешмұхамбет

(қараңыз: Досмат).


Есімге сілтеме: Ешмұхамбет

Жабағы

бұл есім о бастағы көне түркі тілінде ябғу — патшанын, хағанның орынбасары деген сөз. Жабағы сөзі осымен қатар: — бір жасар құлын; түйе мен қойдын жабағы жүні деген мағынаны да береді.


Есімге сілтеме: Жабағы

Жабай

көне түрік тіліндегі ябгу, жабгу патшанын хағанның орынбасары деген мағынаны білдіреді.


Есімге сілтеме: Жабай

Жабайхан

көне түрік тіліндегі жабай + хан. Ханнын, хағаннын орынбасары деген ұғымды береді.


Есімге сілтеме: Жабайхан

Жабал

араб тілінен алынған — тау.


Есімге сілтеме: Жабал

Жабырбай

көне түрік тіліндегі жабыр — жазық, кең жер + қазақтың сөзі - бай.


Есімге сілтеме: Жабырбай

Жағыпар

араб тілінен — бұлақ, жылға.


Есімге сілтеме: Жағыпар

Жадай

араб тілінен алынған жадид — жаңа, жаңарақ.


Есімге сілтеме: Жадай

Жадыра

жайнау, жарқын жүзді болып гүлдену, көңіл-күйі көтеріліп, көңілдену.


Есімге сілтеме: Жадыра

Жазира

араб тілінен - ен дала, кең аймақ. Бала қайырымды, мінезі кең, көпшіл болсын деген тілекпен қойылған есім.


Есімге сілтеме: Жазира

Жазылбек

араб тілінен алынған жазия — жазал мол, үлкен, зор + қазақтың сөзі бек.


Есімге сілтеме: Жазылбек

Жайдар

қазақ тілінен алынған жайдары — көңілді, ақ жарқын. Біріккен тұлғалы есім — Жайдарбек.


Есімге сілтеме: Жайдар

Жайлау

қазақ тілінен алынған шөбі шүйгін, соны, жазғы мал жайылымы.


Есімге сілтеме: Жайлау

Жайна

гүлдей жайна, жайқал деген мәндегі есім.


Есімге сілтеме: Жайна

Жайнақ

ашық-жарқын, жайдары.


Есімге сілтеме: Жайнақ

Жайсаңбек

моңғол , қалмық тілдерінен алынған зайсаң — ұлық, бек.


Есімге сілтеме: Жайсаңбек

Жайық

Орал өзенінің атына байланысты қойылған есім.


Есімге сілтеме: Жайық

Жақан

иран тілінен алынған джәһан — дүние, әлем, шартарап.


Есімге сілтеме: Жақан

Жақия

араб тілінен алынған яхья — ғұмырлы, өмірлі.


Есімге сілтеме: Жақия

Жақсыбай

көпке жағымды, жұртқа сүйкімді болсын деген тілекпен қойылған есім. Қысқартып-еркелете айту тұлғасы — Жакей. Синонимі — Садыбай.


Есімге сілтеме: Жақсыбай

Жақсылық

адам бойындағы жақсы қасиет, ізгілік, қайырымдылық.


Есімге сілтеме: Жақсылық

Жақсымұрат

қазақ тілінен алынған жақсы - игі мақсат - араб тілінен алынған морад — ізгі тілек.


Есімге сілтеме: Жақсымұрат

Жақып

араб тілінен алынған яғкуб, — табанды, қарсылық білдіретін, үндемейтін; айлакер, қу; егіздің сыңары. Біріккен тұлғалы есімдер — Жақыпбай, Жақыпбек, Жақыпжан, Жақыпқан. Еркелете қысқартып айту тұлғасы — Жақай.


Есімге сілтеме: Жақып

Жалғас

тіркес, ұштас, селбес. Бұл есім алдыңғы балалардың жалғасы дегенді немесе содан кейін де балалар көбейіп, жалғаса берсін деген ұғымда берілген. Біріккен тұлғалы есімдер — Жалғасбай, Жалғасбек, Жалғастұр.


Есімге сілтеме: Жалғас

Жалел

араб тілінен алынған жалия - ұлы, даңқты, атақты.


Есімге сілтеме: Жалел

Жалид

араб тілінен - табанды, тұрақты.


Есімге сілтеме: Жалид

Жалтыр

ап-ашык, жалтыраған, жайнаған.


Есімге сілтеме: Жалтыр

Жалын

кұш-жігер, қайрат, қуат.


Есімге сілтеме: Жалын

Жамал

араб тілінен — сұлулык, көркемділік, сүйкімділік.


Есімге сілтеме: Жамал

Жамали

араб тілінен — сұлу, көркем, сүйікті.


Есімге сілтеме: Жамали

Жамбыл

моңғол тілінен келген - қорған.


Есімге сілтеме: Жамбыл

Жамиға

араб тілінен — барлығын қосушы, біріктіруші, жинаушы, баршасы, барлығы.


Есімге сілтеме: Жамиға

Жамил

араб тілінен - әдемі, тамаша, көркем, сұлу; сүйкімді, ажарлы.


Есімге сілтеме: Жамил

Жамықан

араб тілінен алынған джамег — қоғам, жамағат, көпшілік + қан (хан). Көптің, жамағаттың ханы деген мағынаны білдіреді.


Есімге сілтеме: Жамықан

Жанай

иран тілінен алынған джон + қазақтың сөзі ай. Жаным, айым.


Есімге сілтеме: Жанай

Жанайдар

иран тілінен алынған джон + араб тілінен алынған хайдар — арыстан. Бала арыстандай айбатты, мықты болсын деген тілекпен қойылған.


Есімге сілтеме: Жанайдар

Жанақ

иранның және қазақтың сөзі — оның жаны таза, ниеті ақ деген мағынада қойылған.


Есімге сілтеме: Жанақ

Жанан

тәжік тілінен алынған джонон — жан аямасдос, жан жолдас.


Есімге сілтеме: Жанан

Жанар

көздін жанары; күннің шапағы; ауыспалы мағынасы көрік, ажар, рең.


Есімге сілтеме: Жанар

Жанаргүл

қазақ және иран тілдерінен алынған — гүлдей көрікті, әдемі, ажарлы.


Есімге сілтеме: Жанаргүл

Жанарыстан

иран тілінен алынған джон + қазақтың сөзі арыстан.


Есімге сілтеме: Жанарыстан

Жанас

иран және қазақ тілдерінен - бұл есім жаннан асқан, жан біткеннен артық деген мағынаны білдіреді.


Есімге сілтеме: Жанас

Жанат

ең асыл, көркем, керемет, рахат.


Есімге сілтеме: Жанат

Жанахмет

иран және араб тілдерінен — мақтауға тұратын кісі.


Есімге сілтеме: Жанахмет

Жанәбіл

иран тілінен алынған — әкенің жаны, жақсы көретін ұлы.


Есімге сілтеме: Жанәбіл

Жанбай

иран мен қазақ тілдерінен — жаны бай, жомарт болсын деген тілекпен қойылған есім.


Есімге сілтеме: Жанбай

Жанбек, жәнібек

иран сөзі жан + қазақ сөзі бек. бала жаны мықты, берік, өмір жасы ұзақ болсын деген тілекпен қойылған есім.


Есімге сілтеме: Жанбек, жәнібек

Жанболат

(қараңыз: Болатжан).


Есімге сілтеме: Жанболат

Жанбосын

иран тілінен алынған джон + қазақ сөзі босын ,болсын - өмірі берік болсын, тірі болғай.


Есімге сілтеме: Жанбосын

Жангелді

иран тілінен алынған джон + қазақ сөзі келді - өмірге, дүниеге жаңа адам келді деген мағына береді.


Есімге сілтеме: Жангелді

Жанғабыл

иран тілінен алынған джон + араб тілінен алынған қабыл, жан біткеннің қабілеттісі. Қабылетті адам.


Есімге сілтеме: Жанғабыл

Жанғали

иран және араб тілдерінен алынған ғали сияқты батыл, өжет адам.


Есімге сілтеме: Жанғали

Жанғозы

қозы сияқты сүйкімді бала.


Есімге сілтеме: Жанғозы

Жандай

аса қымбат, қадірлі.


Есімге сілтеме: Жандай

Жандар

жан біткеннің дарындысы болсын деген тілекпен қойылған. Біріккен тұлғалы есімдер — Жандарбек, Жандархан.


Есімге сілтеме: Жандар

Жандос

иран тілінен алынған джон + дос, жан біткеннің досы.


Есімге сілтеме: Жандос

Жанерке

қараңыз: Еркежан.


Есімге сілтеме: Жанерке

Жанипа

иран және тәжік тілдерінен алынған жан-джон - яғни жан біткеннің ибалысы, сыпайысы, көріктісі.


Есімге сілтеме: Жанипа

Жания

иран және тәжік тілдерінен алынған джон — жаным, жан сәулем.


Есімге сілтеме: Жания

Жанқуат

иран тілінен алынған джон + қазақ сөзі қуат жанға қуат, медет болсын деген тілекпен қойылған.


Есімге сілтеме: Жанқуат

Жанмұрат

иран тілінен алынған - жанымнын мұраты - арман тілегі деген мағынада қойылған. Баласы болмай жүрген адамдар тарапынан қойылатын, сирек кездесетін есім.


Есімге сілтеме: Жанмұрат

Жанмырза

жаны мырза болсын деген тілекпен қойылады.


Есімге сілтеме: Жанмырза