Мектептегі буллинг: себептері, салдары және шешу жолдары

Буллинг – бұл қазіргі мектеп өміріндегі ең өзекті әрі алаңдатарлық мәселелердің бірі. Көптеген оқушылар мектепке барудан қорқады, өйткені олар күн сайын қорқыту, кемсіту немесе мазаққа ұшырайды. Бұл жағдай көбінесе ересектердің – мұғалімдер мен ата-аналардың – назарынан тыс қалып жатады. Буллинг – тек жеке оқушының ғана емес, жалпы мектеп ұжымының психологиялық ахуалына кері әсер ететін құбылыс.

Буллингтің түрлі себептері бар. Ең алдымен, бұл отбасындағы қарым-қатынасқа байланысты. Егер бала үйде агрессия, қысым немесе елемеуді көрсе, ол осы мінез-құлық моделін мектепте де қайталауы мүмкін. Сонымен қатар, бұқаралық ақпарат құралдары мен әлеуметтік желілерде зорлық-зомбылықты қалыпты нәрсе ретінде көрсету де балалардың мінез-құлқына әсер етеді. Қазіргі таңда көп жасөспірімдер танымал болу үшін немесе өздерін басқалардан үстем көрсету мақсатында әлсіздерді қорлауға дейін барады.

Буллингтің салдары өте күрделі. Қысымға ұшыраған оқушы өзін төмен бағалауы мүмкін, ол үнемі қорқыныш пен күйзеліс жағдайында жүреді. Мұндай оқушылар сабақты жіберіп алуға, мектептен қашуға, тіпті суицид туралы ойлауға дейін барады. Бұл мәселенің шешімі – тек жазалау емес, терең тәрбиелік, психологиялық жұмыстар жүргізу.

Мектеп ішінде сенімді, қауіпсіз орта қалыптастыру – ең басты міндет. Мұғалімдер оқушылардың психологиялық жай-күйіне үнемі мән беруі керек. Балалармен ашық сөйлесу, олардың сезімдері мен проблемаларын тыңдау – буллингтің алдын алудың тиімді жолы. Сонымен қатар, ата-аналар да өз балаларының тәртібін бақылап, олармен сенімді қарым-қатынас орнатуы қажет.

Қоғам болып буллингке қарсы күрескенде ғана бұл мәселені түбегейлі шешуге болады. Ол үшін мектептерде психологиялық көмек орталықтары жұмыс істеуі тиіс, оқушылармен түрлі тренингтер өткізу қажет. Әрбір бала өзін еркін, қауіпсіз сезінетін ортада ғана толыққанды дамып, білім ала алады. Мектеп – тек білім беретін орын емес, ол адамгершілік қасиеттер қалыптасатын қасиетті мекен. Сондықтан мектеп ішінде құрмет пен түсіністік атмосферасын орнату – барлығымыздың ортақ міндетіміз.