Жер жаһанға жайнаған нұр

Жер жаһанға жайнаған нұр,
Күн сияқты Сталин!
Көркейтіп көңлін сайратты,
Біздердей бұлбұл құстарын.
Табылар түрі сөздердің,
Бола қойса құштарың.
Халық біледі қалайда,
Қаласам қисық қыштарын.
Әзіріне айтайын,
Тыңдап құлақ қойыңдар.
Бай, құлақтың тұстарын.
Егінін егіп олардың,
Қой-түйесін "кіш-кіштеп",
Күреуші ендер қыс қарын.
Жүргенінде жауырап,
Жаңасын қимай жамаулы,
Беруші ет көйлек, ыстанын.
Тасытып отын тағы да,
Шаққандай шыбын көрмеуші еді,
Арқанды арқан ысқанын.
Үлкенің бол, кішің бол,
Жұмысынан жазы, қыс,
Жоқ еді тіпті тысқарың.
Қылғанмен қызмет қинап жан,
Көжесін де көп бермей,
Қоюшы ед етіп пыш қарын.
Аузымен құс алғанмен,
Біреуін адам демеуші еді,
Дүниядан қолы қысқаның.
Сөзін сөйлеп солардың,
Би менен болыс, молдалар,
Көбейіп еді дұшпаның.
Ырысыңа мұндай ер туып,
Езіп, жаншып олардың,
Шығарып берді мыстарын.
Белінен орып орақпен,
Төбесін тағы оюға,
Балғасын берді ұстаның.
Көз жетпес көл ғып шөліңді,
Үйретіп бәрін өрлетті,
Өнеге, үлгі, нұсқаның.
Көргеннің көзі қызығар,
Таптырмас таза гауһардай,
Мың тіллә болды мысқалың.
Жайластырып жер үстін,
Мініп ап аэропланды,
Мінеки, көкке ұшқаның.
Осындай басшың барында,
Еңбекші елім енді де,
Болар ма екен еш қамың.
Тарағалы Түркіден,
Тау-тастан тұрып, қазағым,
Табаныңды тас тіліп,
Тартып ең дүние азабын.
Соларыңды сөз қылып,
Термелер теріп жазамын.
Өтірік оның десеңдер,
Бәріңе де назамын.
Көз алартып көрінген,
Деуші еді: "Көрің қазамын".
Сүңгітіп суға алушы еді,
Дегеніңменен: "Тазамын!"
Тарқамаушы еді төбеңнен,
Тұман мен түтін, тозаңың.
Тозушы едің тұс-тұсқа,
Жоғынан жағдай, мазаның.
Уақытында Қоқанның,
Қалыпынша қалушы еді,
Қайнаулы тұрған қазаның.
Қолына түссең қосақтап,
Қосарына алушы еді,
Малындай - ақ азаның.
Салмасаң қызың қойныңа,
Қорқытушы еді "Салам,- деп,
Ауырын саған жазаның".
Қыз таппасаң, "Қатыным,
Мінеки!" деп маймаңдап,
Болушы ең өзі бажаның.
Шарапаттай көруші ең,
Күнің үшін көз қысып,
Солардың еткен мазағын.
Бергенмен қорлық, қалайда,
Анығында жоқ еді,
Тырп етуге мажалың.
Ойма тазға он теңге,
Қырма тазға қырық теңге,
Салығын салып, саз шалып,
Айтушы еді ғазалын.
"Қалмайық, - деп, - біз де құр"
Жыл сайын шауып, шулатып,
Қалмақ та боп ед тажалың.
Паналап сай мен шұқырды,
Жазы, қысы жүруші ең,
Жетпеген соң ажалың.
Срогің сол болған соң,
Қала түгіл, жоқ еді,
Белгілі, тіпте, мазарың.
Николай келіп көрген соң,
Жиып, терген болып еді,
"Салам,- деп, - шапағат назарын".
Бірігіп баймен ол-дағы,
Жетім, жесір, кедейге,
Көрсетіп еді азарын.
Болмағанда Сталин,
Құлақтарың қауқиып,
Қалмап еді қайрат, қажырың.
Күні туып кендіктің,
Конституция гүл шашып,
Кірді енді айдай ажарың.
Қарағанда тарихқа,
Бостаншылық болған жоқ,
Бұл сияқты базарың.

октябрь 1923.

---