Мияу мен ген
Бір үлкен баз болды,
Онда жоқ нәрсе аз болды,
Ет те, май да,
Қант та, шай да,
Алма да, жүзім де —
Кешіп же, жүзіп же, —
Бәрі бар, бәрі тұр,
Өріктің де дәні тұр.
Міне, осындай базға
Өткен қыс пен жазда,
Күзетші тышқан болды,
Барып тұрған мыстан болды.
Қамбашы мысық болды,
Бұл да қу, пысық болды,
Бірі - біріне сенбеді,
Бір ауыз сөзге келмеді,
Мысықтың аңдығаны тышқан болды,
Тышқан да өлердей дұшпан болды,
Бір күн тышқан қулық жасады,
Әр түн сайын "ұрлық" жасады.
Байлауын шешіп, қабын тесіп,
Тілімен орап, тісімен кесіп,
Қалтарысқа қоятын болды,
Мысық жеп оған тоятын болды,
Тойып алған мысық,
Шалқасынан түсіп —
Жатып алып пырылдайтын болды,
Тышқанға тіпті бұрылмайтын болды.
Ішкізіп, жегізіп,
"Тішеке " дегізіп,
Тышқан әбден басынды,
Кейде мысықтың иығына асылды,
Кейде танауын шертті,
Кейде құлағын түртті,
Кейде үстіне мініп,
Күлсе қосыла күліп,
Мысыққа тышқан еркелейтін болды,
Кейде түйгіштеп,
Кейде желкелейтін болды.
Сөйтіп мысық пен тышқан,
Бұрынғы дұшпан,
Құшақтасып сүйісті,
Қолтықтасып жүрісті,
Қалағанын жеп, қалағанын кемірді,
Екеуі де семірді...
Мысыққа бұғақ бітті,
Тышқанға өрбиген құлақ бітті.
Желке күржиді,
Жауырын құржиды,
Тұмсық қызарды,
Қылшығы да ұзарды.
Бірі мұртынан күлді,
Мысықтың атын "Мияу " дейтін болды,
Он рет "Мияу " дегенде,
Ол бір-ақ рет "әу " дейтін болды.
Тышқанның атын "Ген " деп қойды,
"Нағыз жалқау сен " деп қойды
Сонымен дөкей "мияу " болды.
"Ген " де өзінше дәу болды.
Талай жаз, талай қыс өтті.
Талай сұмдық іс өтті.
Мысық тышқанға сенді,
Тышқан дұшпанға сенді
Сөйтіп өмір сүре берді,
Екі сұмырай жүре берді.
Кейбір біздің қамба мен базда,
Осындайлар аз ба ?!
- Ахмет Байтұрсынұлы
- Әлихан Бөкейханов
- Мұстафа Шоқай
- Шоқан Уәлиханов
Барлық авторлар
Ілмек бойынша іздеу
Мақал-мәтелдер
Қазақша есімдердің тізімі