Бай мен етікші
Өмір сүрді мол байлығы бар адам,
Тәтті жеп, бал жалаған.
Күнде думан, күнде жиын үйінде,
Дүние-мүлік есебі жоқ күйінде.
Есек пен бұлбұл
Есек көріп Бұлбұлды,
Былай деді: «Достым, сөзді тыңдашы,
Сені әнге шебер дейді, шын ба осы?
Қойып барлық құлқымды,
Бала қарға
Бүркіт түйіліп,
Көк төсінен бір отарға шүйіліп,
Ілді шағын тоқтыны.
Бала қарға қарады да сүйініп,
Шаруа мен қарақшы
Басымызға қайғы бұлты төнгенде,
Құтқарғанға бас июге дайынбыз.
Қиын сәтте шындап көмек бергенге
Жаманшылық жасауымыз жаман-ақ:
Қораз бен маржан
Түртіп жүріп боқтықты,
Тауып алды Қораз түйір маржанды.
Деді сонда: «Арзан бұл,
Керегі де жоқ тіпті!
Қасқыр мен көкек
«Қош бол, көршім! – деді Қасқыр Көкекке, –
Бұл жер тыныш екен деп, әуре боппын мен текке
Сендердегі ит те, адам да адуын:
Бір-бірінен ашулы; сен періште болғын-ақ,
Шортан мен мысық
Етікшілер нан пісірсе – обал-ды,
Наубай етік тігер болса – не қалды?
Онда іс оңбас бір рет,
Байқалған жай жүз рет.
Бүркіт пен ара
Бақытты ғой еңбек еткен ерінбей:
Соның өзі дем берер,
Ондайларды бағалайды өңгелер,
Бірақ, өзі жүре берер көрінбей.
Жүргіншілер мен иттер
Кешке таман қос жүргінші қосылып,
Келе жатты әңгіме айтып шешіліп.
Кенет шығып шарбақтан,
Шәуілдек ит абаланып шабынды,
Инелік пен құмырсқа
Селтеңдеген Инелік
Жазды өткізді сайрандап;
Қарайды енді қайран қап,
Суық күзден именіп
Түлкі мен суыр
«Неге сонша жан ұшырдың, қарағым?» –
Деп сұрады Суырың.
Деді Түлкі: «Құрыдым!
Қашып барам құрбаны боп жаланың.
Қорадағы қасқыр
Қасқыр түнде қой қора деп оңды нақ,
Ит қораға болды тап,
Ондағылар көтерді шу-дабырды.
Сезіп қалып қанда ауыз сотқарды,
Иттердің достығы
Асханаға жақын беріп бүйірді,
Барбос, Полкан жатты күнге жылынып.
Күзетуге үйіңді
Болғанымен тиімді,
Аңдардың апаты
Бір алапат апат қысып аңдарды,
Ормандарды қаптады үн қамыққан:
Айқара есік ашылғандай тамұққа,
Өлім кезді тау мен дала, аңғарды.
Ақсүйек кеп Ақылгөй
Ақсүйек кеп Ақылгөймен отырды,
Әңгіме айтып не түрлі.
«Айтшы, – деді ол, – көп білетін данасың,
Адамдардың ойын оқи аласың.
Арыстан мен барыс
Жеткен гәп қой алыстан,
Көп соғысты Барыс пенен Арыстан,
Орман үшін, тұрақ үшін таласып.
Заң жүзіне болсақ көңіл бұратын,
Патша сұраған бақалар
Бақалар тым зерікті,
Өз бетімен ерікті
Жүргендерін қолайыздау көріпті.
Еркін өмір өмір ме?
Бүркіт пен тауықтар
Күнді анықтап көргісі бір келгенде,
Бүркіт ұшты шарықтап.
Біраз жүрді қалықтап,
Жай ойнайтын жерлерде.
Құдайсыздар
Ертеректе өтсе керек бір заман,
Бопты халық танымаған Тәңірін,
Қарсы тұрып, тыңдамаған әмірін.
Тентек тобыр тулар ұстап мыңдаған,
Үш әйелді еркек
Әйтеуір бір күнәкар
Әйелден соң тағы екі әйел алыпты.
Бұл жайында Патша естіп қалыпты
(Қатал Патша қайтіп оны ұнатар?
Алтын теңге
Білімділік керек пе?
Сөз жоқ, білім пайдалы.
Бірақ, біздер қайдағы
Бай адамды елеп көп,
Екі көгершін
Ағайынды қос Көгершін боп еді,
Бір-бірінсіз тамақ ішіп-жемеді.
Қайда барса бірге жүріп, бір ұшты,
Қуаныш пен қайғыны да бір құшты.
Маймыл мен көзілдірік
Қарт Маймылдың тартты көзі көмескі,
Ұқты жұрттан кеңесті.
Ол дегенің онша қауіп емес-ті:
Көзілдірік керегі,
Сарышымшық
Сарышымшық көк теңізге аттанды:
Мақтанды,
Өртеймін деп теңізді,
Естігенге сұмдық болды-ау дегізді.
Қасқыр мен қозы
Күшті алдында әлсіз дәйім айыпты,
Ондай істі тарихтан көп көреміз
Бірақ, оны біз жасайды демеңіз:
Ал, мысалға құлақ салшы байыпты.
Шымшық пен кірпі
Ерте оянып оңаша,
Сары шымшық әнге басып тамаша,
Емес тіпті мақтан үшін қайдағы,
Өзінше бір сайрады!
Тоғай мен от
Досты жөндеп таңдағын.
Қиянатшыл, кеудесінде болмаса ар,
Ондай жолдас ор қазар.
Қаскүнемнің қаппау үшін қармағын,
Көктікен гүл
Өсіп тұрған Көктікен гүл құлпырып,
Жарым-жарты солып қалды кенеттен.
Сабағынан салбырап та қылқынып,
Өлетұғын сәтті күтті со беттен.
Талғампаз қалыңдық
Туған айдай толықсыды бойжеткен;
Күйеу жайлы ой кеткен.
Айыбы сол: менмен еді кесірлі,
Күйеу керек кәдімгідей ақылды,
- Нарша Булгакбаев
- Нарша Булгакбаев
-
- Архимед
Барлық авторлар
Ілмек бойынша іздеу
Мақал-мәтелдер
Қазақша есімдердің тізімі