Өлең, жыр, ақындар

Менің әжем

...Міне, міне менің әжем қазан асып от қойды,
Онда тағам аз ба, көп пе – ешкім оны сөкпейді.
Жалғыз-ақ тек: «асқа қара» – деген сөзге жұрт ұйып
Жата кетер құсжастықты шынтағымен бір түйіп.

Толық

Менікі ғой, менікі ғой бұл аспан...

Менікі ғой, менікі ғой бұл аспан,
Көкжиегі келешекпен ұласқан.
Мына жаздың қызғалдағы – үмітім,
Ұлы жердің кеудесінде гүл ашқан.

Толық

Махамбетке

Дамылда, жыр, дамылда!
Сондағы мұңды аймақта,
Қараған бұлттар дауылға
Қуасың деп қай жаққа.

Толық

Лумумбаның өлімі

Кеудемді кек болып тіреген
Сол өлім жәйлі бұл тірі өлең.
Сен-дағы бір үлкен жүрек ең,
Африка, түрегел!

Толық

Көкжиектен көтерді күн кірпігін...

Көкжиектен көтерді күн кірпігін.
Ерке сұлу күле оянды құрбысы-ау.
Шәлі-бұлттың мойнына іліп жыртығын
Күн сәулесін қабыл алып тұрды тау.

Толық

Кәрі шың риза боп өзіне-өзі...

Кәрі шың риза боп өзіне-өзі,
Құшақтап қиял, мұңды көз іледі.
Төсіне көтерілсе көлеңке-бұлт
Тау оны түс көрдім деп сезінеді.

Толық

Күндер

...Осынау бір жер бетіне
Қараймын ғой тербетіле.
Қабатына ғасырлардың
Жасырған ой, жасырған мұң,

Толық

Келеді атып тағы да...

Келеді атып тағы да,
Ғажап қой дала таңдары.
Ұялап жатыр жаныма
Үміттің балапандары.

Толық

Кезектесіп бір қуаныш, бір қайғы...

Кезектесіп бір қуаныш, бір қайғы,
Бірі сипап, бірі жанды тырнайды.
Бірі жыртып, бірі жамап кеудемді.
Осы жасқа аман-есен келгем-ді...

Толық

Жүрек

Білемін: шаттық не, қайғы не,
Шындықты жасаған елестен;
Алқына сыр ашқан Ләйліге
Мәжнүн сен жүрек емес пе ең!

Толық

Жыр келеді жылды аттап...

Жыр келеді жылды аттап,
Жырларға жыл жол ашқан.
Ақылды арман құндақтап,
Тербетіп тұр көк аспан!

Толық

Жылжиды түнім, жылжиды...

Жылжиды түнім, жылжиды,
Бу-айдында гүл жүзді.
Көкжиек-обыр қылғиды
Төбемнен өткен жұлдызды;

Толық

Жар махаббаты

Сәулешім, сонау кеште нұрлы аспанда
Қос жұлдыз ұғысқанда, ымдасқанда,
Жерде – біз, егіз жүрек жүздеп соқты,
Еріншек аяғымыз бір басқанда.

Толық

Жапырақтар, жапырақтар саялы...

Жапырақтар, жапырақтар саялы,
Жапырақтың төсінде шық таяды.
Бүкіл осы Алматыны – табиғат
Жапырақтың бояуымен бояды.

Толық

Жайық жағасында

Ақ Жайық жарға бас ұрып,
Асығып кейін қайтады.
Толқынды толқын асырып,
Жасырып сырлар айтады.

Толық

Ескерткішке

Сен ғана үнсіз бұл аспанның астында,
Үнсізсің сен, үнсізсің ғой, тас тұлға.
Көп қараумен, жыл легіне – тасқынға
Қартайдың ба, әлде әлі, жассың ба?

Толық

Ей, туған жер! Біткен екен бас маған...

Ей, туған жер! Біткен екен бас маған,
Сол басыммен өз кеудеңді жастанам.
Сар құмыңның бір мысқалын қос маған,
Уақыттың дауылы айдап таста

Толық

Ей, жас өмір

Сенің үнің, сенің үнің бұл өктем,
Сенің қолың тереземе гүл еккен;
Сенің ойың жарып шыққан жүректен,
Ей, жас өмір.

Толық

Егін

Жер бетіне бүкіл адам еккенін
«Егін!» дейді – бұл ғажайып неткен үн!
Сары бауырдай топырағына өлкемнің
Батырыпты әр заман өз кетпенін.

Толық

Дүние неткен кең еді...

Дүние неткен кең еді,
Мұнда – көктем, анда – қыс.
Дүние, дүние дегені –
Махаббат, үміт – алданыш.

Толық

Досымның өлеңдерінен

Жарым-жайсыз, ұнатпаймын мен оны,
Ұятым да бетке шығып келеді –
Жұрт көзінше азабымды, жанымды
Тілдейді кеп. Сүйтіп тірі көмеді.

Толық

Домбыра

Майысып қос шегіңнен күй өткенде,
Ой туар жүрек түгіл, сүйектен де.
Домбырам қайран менің, қайран менің,
Ризамын сені маған сый еткенге.

Толық

Бұл жердің ойға бөккен әр бұтасы...

Бұл жердің ойға бөккен әр бұтасы,
Бұл жердің гүлі ұялшақ, арлы тасы...
(Ар көрмей жыра түгіл, жарды тағы
Кей біреу мәстек мініп қарғытады.

Толық

Бұйығып өтпек күндерге...

Бұйығып өтпек күндерге,
Түйіліп өтпек түндерге,
Күрмеліп шықпақ тілдерге,
Шешеннің көңлі бітпеді.

Толық

Бір әнші

Бұл не өзі ән бе, әлде айқай ма? –
Мен білмеймін, білсең, туыс.., айт онда.
Сахнада тұр ғой өзі, уақытын
Босқа өткізіп сынамақ па бақытын?

Толық

Білмеймін мықтымын ба, осалмын ба

Білмеймін мықтымын ба, осалмын ба,
Барым сол – бір жүректі тосам мыңға.
Оңаша тергесем де, терлесем де
Өзімді жыққаным жоқ дос алдында.

Толық

Болса да алап – ойлы алап...

Болса да алап – ойлы алап,
Ағады өзен аңқылдап.
Қыздардың жолы қайдалап,
Жәудіреп қарайд салқын бақ.

Толық

Боз торғай бұтаға паналап...

Боз торғай бұтаға паналап –
Майысып көтерді бір шыбық.
Ішімнен етемін қанағат,
Осын-ау көркіңе, тіршілік!

Толық

Бас қайда болса – онда аяқ бар...

Бас қайда болса – онда аяқ бар,
Сүрінген жығылып тояттар.
Бұл жерден басталса тіршілік
Ол жерден сапарын аяқтар.

Толық

Ақын

Қарайды ол алыс түйіліп –
Барады-ау, сірә, шалғайға.
Арманшыл ойлар жиылып,
Әжім боп қатты маңдайға.

Толық

Ақша бұлт аспан қаймағы...

Ақша бұлт аспан қаймағы,
Тыныштық балқып тұрды ойда.
Ойларды жиды қайдағы
Көкірек деген бір қойма.

Толық

Ағарған Жайыққа...

Ағарған Жайыққа
Қонды аспан ағала.
Анау не, қайық па,
Қарайған жағада –

Толық

Алыста мұнарланған тау шыңдары...

Алыста мұнарланған тау шыңдары,
Ойларым сен туралы таусылмады...
(Таусылмас арманыма, тауларыма
Келемін естірте алмай даусымды әлі.)

Толық

Жеті апта

Жеті апта, жеті апта мезгілге көп емес,
Аз ба екен жеті апта жағалас, «төбелес» –
Бір майдан тірліктің іргесі солқылдар,
Өмірді өңмендеп тепкенде толқындар.

Толық

Ленин

Шаттан, шаттан, Россия!
Түн қатып
Келді міне шын бостандық, шын бақыт.
Тынды дауыл, трибунада тұрды Ильич

Толық

Ұғыстық... тентек жүрек көнді саған...

Ұғыстық... тентек жүрек көнді саған,
Көндім мен, болмасам да көнбіс адам,
Жарасып қалды екі жан, екі көңіл
Бірі – көк, бірі мынау көлге ұсаған.

Толық

Жанарың, қалқа, жасырды...

Жанарың, қалқа, жасырды
Оянған ойды тезінен.
Үзіліп түскен жасыңды
Үмітім деп сезінем.

Толық

Мінезім жеңілдеу ғой кейде менің...

Мінезім жеңілдеу ғой кейде менің.
Күлгенім, күрсінгенім, сөйлегенім –
Бәрі де көрінген-ді саған жұмбақ,
Екеуміз таныс болған сонау жылда-ақ.

Толық

Сыңсиды орман сағада...

Сыңсиды орман сағада,
Сағада құстар мекені.
Шүйіліп көлге шағала
Көтеріліп кетеді –

Толық

Ұшқыр болсаң, қара бұлт..

Ұшқыр болсаң, қара бұлт,
Шың қабағын баспас ең!
Көк төсінде жаралып
Қалай қондың тасқа сен?

Толық