«Блогерлер мен инфлюенсерлер: Қоғамға пайдасы бар ма?»

Блогерлер мен инфлюенсерлер: Қоғамға пайдасы бар ма?

XXI ғасыр – ақпарат ғасыры. Күн сайын миллиондаған адам интернетке кіріп, жаңалық оқып, бейне көріп, пікір қалдырады. Бұл кеңістікте бұрын журналистер мен сарапшылар ғана сөз сөйлейтін болса, бүгінде кез келген адам өз ойын ашық жариялай алады. Осындай цифрлық қоғамда жаңа бір құбылыс пайда болды – блогерлер мен инфлюенсерлер. Олар кімдер? Қоғамға қандай әсер етеді? Шынайы пайдасы бар ма, әлде бұл жай уақытша сән бе?

Бұл сұрақтарға жауап беру үшін алдымен блогер мен инфлюенсер ұғымын нақтылап алу қажет.

---

Блогер мен инфлюенсер деген кім?

Блогер – әлеуметтік желі, YouTube, TikTok, Instagram сияқты платформаларда тұрақты түрде мазмұн шығарып отыратын адам. Олар күнделікті өмір, сән, саяхат, ойын, білім, мотивация, техника, т.б. түрлі салалар бойынша жазбалар, бейнелер, пікірлер бөліседі.

Инфлюенсер – ағылшын тілінен аударғанда «ықпал етуші» деген мағынаны білдіреді. Бұл адам – көпшілікке танымал, аудиториясы үлкен, өзінің пікірі арқылы адамдардың көзқарасы мен әрекетіне әсер ете алатын тұлға. Инфлюенсер әрдайым блогер болмауы мүмкін, бірақ блогерлердің көпшілігі инфлюенсерге айналады.

---

Цифрлық ықпал және жаңа көшбасшылар

Бұрын халық саясаткерлерге, ғалымдарға, өнер адамдарына құлақ асса, қазір жастар танымал TikTok немесе Instagram тұлғаларының пікіріне сенеді. Себебі олар шынайы, жақын, бейресми сөйлейді. Дәл осы шынайылық пен қолжетімділік – инфлюенсерлердің басты күші.

Олар – жаңа заманның көшбасшылары. Олар:

• Жаңа тренд қалыптастырады,

• Тауарлар мен қызметтерге сұраныс тудырады,

• Қоғамдық пікірге әсер етеді,

• Жастардың өмір салтын өзгертеді.

---

Пайдалы инфлюенсерлердің мысалдары

Инфлюенсерлердің барлығы бірдей пайдасыз немесе тек жарнама жасаушы емес. Көптеген блогерлер қоғамға нақты пайдалы істер атқарып жүр.

1. Ағартушылық бағыттағы блогерлер

Кей блогерлер өз парақшаларында білім таратады. Мысалы, ғылым, тарих, тіл үйрену, кітап шолу, қаржылық сауаттылық бойынша контент жасайтын тұлғалар бар. Олар жастардың ой-өрісін кеңейтіп, пайдалы дағдыларды дамытуды мақсат етеді.

Мысал: қазақ тілі мен мәдениетін насихаттайтын блогерлер, ҰБТ-ға дайындыққа көмектесетін мұғалімдер, ағылшын тіліне арналған кеңес берушілер.

2. Мотивациялық блогерлер

Өз өмір тәжірибесімен бөлісіп, өзгелерді шабыттандыратын, еңбекке баулитын блогерлер де бар. Олар кедергілерді қалай жеңгені, табысқа қалай жеткені туралы айтып, жастарға үлгі бола алады.

3. Кәсіпкерлік пен қаржы

Бизнесті қалай бастау керек, инвестиция жасау, қаржыны басқару секілді пайдалы кеңестер беретін блогерлер де инфлюенсер ретінде танымал. Бұл – жастарды еңбекке, табыс табуға баулитын пайдалы контент.

---

Инфлюенсерлердің қоғамға әсер ету жолдары

Инфлюенсерлер тек ақпарат таратушы емес, олар — қоғамдық пікір қалыптастырушы.

1. Тұтынушылық мәдениетті қалыптастыру

Блогерлер жарнама арқылы жаңа өнімдерді таныстырады. Бірақ бұл жай ғана жарнама емес, ол тұтынушының таңдауына тікелей әсер етеді. Сондықтан блогерлерге сеніп, адамдар тауар сатып алады, қызмет таңдайды. Егер блогер адал әрі шынайы болса, бұл пайдалы тәжірибе.

2. Әлеуметтік мәселелерді көтеру

Кейбір инфлюенсерлер экология, білім беру, әйелдер құқығы, зорлық-зомбылық, жемқорлық сияқты маңызды мәселелерді көтеріп, қоғам назарын аударады. Мұндай әрекеттер – саналы азаматтықтың белгісі.

3. Қоғамдық өзгерістерге түрткі болу

Кейде блогерлер халықтың даусын билікке жеткізуге көмектеседі. Халықтың наразылығын, мәселесін ашық айтып, шешімін іздеуге әсер етеді. Бұл – демократиялық қоғамға тән маңызды үрдіс.

---

Кері әсері бар ма?

Иә, кез келген құбылыстың екінші жағы бар. Инфлюенсерлердің де пайдасымен қатар зиянды жақтары жетерлік.

1. Жалған ақпарат тарату

Кей блогерлер тек қаралым үшін сенсация қуып, нақты емес, дәлелсіз, тіпті қауіпті ақпарат таратады. Бұл әсіресе денсаулық, медицина, вакцина сияқты тақырыптарда өте зиянды болуы мүмкін.

2. Жасанды өмір сүру стандарты

Көп блогерлер әлеуметтік желіде «мінсіз өмірді» көрсетеді: қымбат киім, сәнді өмір, саяхат, байлық. Бұл көрерменде комплекстер, реніш, өзін-өзі кемсіту сияқты жағымсыз сезім тудырады. Әсіресе жасөспірімдер үшін бұл өте қауіпті.

3. Адамды тәуелді ету

Кейбір блогерлер контентін күнделікті, тіпті сағат сайын шығарады. Бұл көрерменнің бос уақытын жеп, шынайы өмірден алыстатып, интернетке тәуелді ете түседі.

4. Жалған ықпал

Кей инфлюенсерлер тек жарнама арқылы табыс табуды мақсат етеді. Олар сапасыз өнімді де мақтай береді, шынайылықтан алыстайды. Мұндай әрекет аудитория сенімін жойып, жалпы инфлюенсерлердің беделіне нұқсан келтіреді.

---

Жастар мен инфлюенсерлер: қарым-қатынас қандай болу керек?

Жастар – инфлюенсерлердің негізгі аудиториясы. Сондықтан жас буын блогерлерден жақсы мен жаманды ажырата білуі қажет.

Жастарға арналған кеңестер:

• Кез келген ақпаратты сын көзбен қабылда;

• Блогердің ниеті мен мақсатын түсінуге тырыс;

• Қаралым саны мен атаққа емес, мазмұн сапасына назар аудар;

• Өзіңнің құндылықтарыңды сақта;

• Саналы тұтынушы бол.

---

Болашақта блогерлер қандай рөл атқарады?

Цифрлық дәуірдің дамуымен бірге блогерлердің рөлі арта береді. Журналистика мен медиа әлемі де блогерлердің ықпалын мойындай бастады. Көптеген компаниялар жарнама мен байланыс құралын дәстүрлі БАҚ емес, блогерлер арқылы жүргізіп отыр. Сондықтан инфлюенсерлік – болашақтың мамандығына айналуы мүмкін.

Егер блогерлер:

• Жауапкершілікпен контент жасаса,

• Қоғамға пайдалы идея таратса,

• Шынайы әрі сындарлы пікір білдірсе,

онда олар шын мәнінде қоғам үшін қажет тұлғаларға айналады.

---

Қорытынды

Блогерлер мен инфлюенсерлер – бүгінгі қоғамның шынайы айнасы. Олар миллиондаған адамға әсер етеді. Олардың күші – аудитория сенімінде. Егер бұл сенім дұрыс мақсаттарға бағытталса, қоғам үлкен өзгерістерге ұшырайды. Бірақ бұл сенім алданса – зиянға әкелуі мүмкін.

Сондықтан, блогер болу – сән емес, жауапкершілік. Көрермен болу – еріккендік емес, саналы таңдау. Екі тарап та өз орнын дұрыс түсінсе, инфлюенсерлік – қоғамға үлкен пайда әкелетін құбылыс болмақ.

---