Домбыра – ұлттық мұраның үні

    Домбыра – қазақ халқының ең қастерлі әрі көне музыкалық аспаптарының бірі. Зерттеушілердің айтуынша, домбыра тектес аспаптар шамамен 6 000 жыл бұрын, яғни б.з.д. V ғасырда пайда болған. Бұл қазақ мәдениетінің ежелгі және терең тамырлы тарихқа ие екенін дәлелдейді.

1986 жылы археологтар Майтөбе маңынан тасқа қашалған домбыра бейнесін тапқан. Ол неолит дәуіріне тиесілі деп есептеледі. Демек, домбыра – адамзат тарихындағы ең көне ішекті аспаптардың бірі.

Қазіргі таңда Қазақстанда домбыраның екі негізгі түрі бар: Батыс үлгісі және Шығыс үлгісі. Сонымен қатар кейбір өңірлерде үш ішекті домбыра да кездеседі. Барлығы еліміз бойынша шамамен 5–6 аймақтық түрі белгілі. Музыкатанушылардың дерегінше, бүгінде домбырамен орындалатын 60-тан астам дәстүрлі күй және 40-қа жуық халық әні бар. Ал жалпы халық мұрасында сақталған күйлердің саны жүздеген шығармаларға жетеді.

Бүгінгі таңда Қазақстан бойынша 300-ден астам музыка мектебі мен өнер орталығында домбыра сыныбы жұмыс істейді. 2024 жылы өткен Ұлттық домбыра күні аясында елімізде 5000-нан астам адам бір мезетте күй орындап, ұлттық рекорд орнатқан. Бұл – халқымыздың өнерге деген құрметі мен домбыраның бірегей рухани маңызын айқын көрсетеді. Домбыраның үні – ұлттың үні. Ол қазақ халқының тарихын, рухын және болмысын ғасырлар бойы сақтап келе жатқан киелі мұра. Домбыраны қадірлеу – өз мәдениетімізді, өз тамырымызды қастерлеу деген сөз.

«Journiverse» білім беру орталығының оқушысы: Рашид Нұрайлым