Артық салмақпен күрес: фактілер, себептер және қазіргі ахуал

      Семіздік – ағзада артық майдың жиналып, салмақтың артуына алып келетін дерт. Көп жағдайда семіздік артық тамақтанудан (шамамен 90% жағдайда), аз энергия жұмсаудан (аз қозғалысты өмір салты) және зат алмасудың бұзылуынан пайда болады.

Семіздікке дұрыс тамақтанбау, тәуліктік рационда сіңімді көмірсулардың, қанттың, кондитерлік және тәтті тағамдардың, сондай-ақ мал майларының (сары май, майлы ет) мөлшерден тыс көп болуы әсер етеді. Сонымен қатар организмнің тұқым қуалайтын дене бітімдік ерекшелігі де белгілі бір деңгейде себеп болуы мүмкін. Маскүнемдік пен ішімдіктерді үнемі пайдалану да семіздікке әкеледі, себебі олардың калориясы жоғары және олар тәбетті арттырады.

2020–2025 жылдар аралығындағы Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы (ДДСҰ) және жергілікті зерттеулер Қазақстандағы семіздік пен артық салмақ жағдайын төмендегідей көрсетеді.

Балалар / жасөспірімдер 6–9 жастағылар:

   2022 жылғы деректер бойынша, 6–9 жас аралығындағы балалардың шамамен 21%-ы артық салмақ немесе семіздікпен тіркелген.

Мектеп жасындағы балалар:

   Жекелеген зерттеулерде мектеп жасындағы оқушылардың шамамен 20%-ы артық салмаққа бейім екені көрсетіледі. Нақты көрсеткіш өңір мен жас тобына байланысты өзгеріп отырады.

Ересектер (18+)

   2022 жылғы ресми деректер бойынша, Қазақстанда ересектер арасындағы семіздік деңгейі (BMI ≥ 30) шамамен 18–19%. Бұл көрсеткіш артық салмақпен қосылғанда одан да жоғары болуы мүмкін, бірақ нақты өңірлік немесе этникалық бөліністегі жоғарырақ пайыздар бойынша бірыңғай ресми статистика жоқ.

«Journiverse» білім беру орталығының оқушысы: Аман Динара