Өлең, жыр, ақындар

Эмиль Дюркгейм

Эмиль Дюркгейм (1858-1917) — француз әлеуметтанушысы, саясаттанушысы. Дюркгейм негізінен ұжымдық сана рөлі, оның әртүрлі түрлерін зерттеген. Ол өз тұжырымындасында әлеуметтік шындықтың ерекше және тәуелсіз принципіне сүйенеді. Осы қағидаға сүйене отырып, ол қоғамды индивидтерден моральдық және күштік (физический) тұрғыдан жоғары қойды. Келесі ынтымақтастық - ең жоғаргы моральдық принцип ретінде қарастырылды. Қоғамдағы екі механикалық және органикалық ынтымақтастықты тұтас даму бөліктері деп көрсетті. Механикалық ынтымақтастық архаикалық қоғамға, индивидтердің, олардың қоғамдық функцияларының бір-біріне ұқсастығына және жете дамымағанына негізделді. Органикалық ынтымақтастық Дюркгейм бойынша қазіргі кезеңдегі қоғамдарға тән, ол еңбекті белуге негізделеді.


Нақыл сөздері

Отандастарыңды бір көруді ешқашан дəл шетелде жүргендегідей қатты аңсамайсың.

Ілмектер: отандас, шетел, аңсау Эмиль Дюркгейм

Ұқсастық тəрізді, айырмашылық та өзара жақындасудың себебіне айналуы мүмкін.

Ілмектер: айырмашылық, ұқсастық, себеп Эмиль Дюркгейм

Қанша көп түрлі дарынымыз болса да — бізге əлдебірдеңе жетіспейді де жүреді жəне ішіміздегі ең тəуірлеріміз де өздерінің толық жетілген тұлға емес екендіктерін іштей сезеді.

Ілмектер: дарын, тұлға, сезім Эмиль Дюркгейм

Біз күннің үлкен шар екенін өте жақсы білуіміз мүмкін, бірақ соған қарамастан, біз оны тек бірнеше елі дөңгелек түрінде ғана көре аламыз.

Ілмектер: дөңгелек, күн, шар Эмиль Дюркгейм

Күшпен таңылған уағда қашан да ұзаққа бармайды жəне ешқашан ешкімнің көңілінен шыққан емес.

Ілмектер: күш, көңіл Эмиль Дюркгейм

Біз өзімізге ұқсас адамдарды — өзіміз сияқты ойлап, сезіне алатын адамдарды ұнатамыз. Бірақ бұған қарама-қарсы құбылыстар да аз кездеспейді.

Ілмектер: адам, ұқсастық, сезім, ұнату, қарама-қайшылық, құбылыс Эмиль Дюркгейм

Моральдік фактілер де — басқа құбылыстар тəрізді құбылыстар ғана.

Ілмектер: мораль, факт, құбылыс Эмиль Дюркгейм

Ерлік жауынгерге қандай қажет болса, кен қазушыға да, аэронавқа да, инженерге де сондай керек.

Ілмектер: ерлік, жауынгер, кен қазушы, аэронав, инженер Эмиль Дюркгейм

Есеңгіреп қалған құбылыстың көбі сахналық көріністердің объектісіне айналады.

Ілмектер: құбылыс, сахна, көрініс Эмиль Дюркгейм

Кез-келген жеке тұлға, қандай күшті болса да, жалғыз өзі бүкіл қоғамға қарсы ештеңе істей алмайды.

Ілмектер: қоғам, тұлға Эмиль Дюркгейм

Əр халықтың да өзі өмір сүріп жатқан жағдайларға сəйкес айқындалатын өз адамгершілігі бар.

Ілмектер: халық, адамгершілік, жағдай Эмиль Дюркгейм

Өнер — табиғатынан туабітті беймораль.

Ілмектер: өнер, мораль, табиғат Эмиль Дюркгейм

Мүдде деген — іс жүзінде ең бір тұрақсыз нəрсе.

Ілмектер: мүдде, тұрақсыздық Эмиль Дюркгейм

Өш алу инстинкті — сайып келгенде, өзін-өзі сақтау инстинктінен басқа түк те емес.

Ілмектер: өш алу, инстинкт, сақтау Эмиль Дюркгейм

Асып-төгілген идеализм мен моральдік аста-төктік адамды өзінің күнбе-күнгі міндеттерін орындағысы келмейтін дəрежеге дейін құлдыратып жібереді.

Ілмектер: идеализм, мораль, құлдырау Эмиль Дюркгейм

Өмірді ол жерден де, бұл жерден де іздеп əуре болудың қажеті шамалы: ол барлық жерде де бар.

Ілмектер: өмір, жер, іздеу Эмиль Дюркгейм

Біз өз күшімізді əлдебір артық нəрселерге асыра жұмсай берсек, қажет нəрселелерге жетпей қалуы мүмкін.

Ілмектер: күш Эмиль Дюркгейм

Өмір жақсы нəрсе екендігін дəлелдейтін бірден-бір тəжірибелік дерек — көбіміздің оның адам айтқысыз азабын ажал тозағынын артық санайтындығымыз.

Ілмектер: өмір, дерек, тәжірибе, ажал, азап, тозақ Эмиль Дюркгейм

Жекешіл идеализмге тоқтау сала алатын жалғыз күш — топтың тегеуіріні.

Ілмектер: топ, күш, иделизм Эмиль Дюркгейм

Бірнеше ұрпақ жасаған істі бір ұрпақ күл-талқан етуі мүмкін емес.

Ілмектер: ұрпақ Эмиль Дюркгейм

Қарап көріңіз