Өлең, жыр, ақындар

Эмиль Дюркгейм

Эмиль Дюркгейм (1858-1917) — француз әлеуметтанушысы, саясаттанушысы. Дюркгейм негізінен ұжымдық сана рөлі, оның әртүрлі түрлерін зерттеген. Ол өз тұжырымындасында әлеуметтік шындықтың ерекше және тәуелсіз принципіне сүйенеді. Осы қағидаға сүйене отырып, ол қоғамды индивидтерден моральдық және күштік (физический) тұрғыдан жоғары қойды. Келесі ынтымақтастық - ең жоғаргы моральдық принцип ретінде қарастырылды. Қоғамдағы екі механикалық және органикалық ынтымақтастықты тұтас даму бөліктері деп көрсетті. Механикалық ынтымақтастық архаикалық қоғамға, индивидтердің, олардың қоғамдық функцияларының бір-біріне ұқсастығына және жете дамымағанына негізделді. Органикалық ынтымақтастық Дюркгейм бойынша қазіргі кезеңдегі қоғамдарға тән, ол еңбекті белуге негізделеді.


Нақыл сөздері

Қоғам неғұрлым қарапайым болса — оны құрайтын индивидтердің арасындағы ұқсастық та соншалықты көп болмақ.

Ілмектер: қоғам, индивид, ұқсастық Эмиль Дюркгейм

Сана — болмыстың терең түкпірінде болып жатқан құбылыстарға əділ қазы бола алмайды: өйткені ол онда жете алмайды.

Ілмектер: сана, болмыс, құбылыс, әділ қазы Эмиль Дюркгейм

Дамуы төмен деңгейдегі халықтардың балалары ата-аналарының келген жасын емес, өз балалығын жалғастырады.

Ілмектер: төмен, деңгей, халық, ата-ана, балалық Эмиль Дюркгейм

Егер соғыс жағдайында жүрсе, адам өзінің ең жақын серіктерінің арасында да мазасыз тірлік кешеді.

Ілмектер: соғыс, мазасыздық Эмиль Дюркгейм

Өркениет ірі қалаларда шоғырланған: өзін-өзі өлтіру де сонда.

Ілмектер: өркениет, қала, өзін-өзі өлтіру Эмиль Дюркгейм

Зорлыққа бой үйренген жерлерде — оған төзіммен қарайды.

Ілмектер: зорлық, төзім Эмиль Дюркгейм

Жеке жəне нақты ақыл түсініксіз келеді. Біз тек жалпылық жайлы ғана жақсы ойласа аламыз. Сəл кемшілікті сезбеген адам зорына да онша мəн бере қоймайды.

Ілмектер: жеке, нақты, ақыл, адам, кемшілік Эмиль Дюркгейм

Бақылауға бейімділік адамды романис те, драматург та, химик те, натуралист те, социолог та етіп шығаруы мүмкін.

Ілмектер: бақылау, адам, романис, драматург, химик, натуралист, социолог Эмиль Дюркгейм

Өзін-өзі өлтіру тек өркениет бар жерде ғана кездеседі.

Ілмектер: Өзін-өзі өлтіру, өркениет Эмиль Дюркгейм

Діни құқ қашан да жазаға негізделеді: ол — бүкіл болмысымен кертартпа.

Ілмектер: дін, жаза, болмыс, кертартпа Эмиль Дюркгейм

Сана инстинкттен босап қалған жерлерді ғана қоныстайды.

Ілмектер: сана, инстинкт Эмиль Дюркгейм

Қылмыс — беделді қорлау.

Ілмектер: қылмыс, бедел Эмиль Дюркгейм

Адамгершілік — ең қажет минимум жəне аса қатал қажеттілік, ол — онсыз қоғам өмір сүре алмайтын күнбе-күнгі нанымыз сияқты.

Ілмектер: адамгершілік, қажеттілік, қоғам, өмір, наным Эмиль Дюркгейм

Өздері бірлескен кезде пайда болған тұтастықты өздері жақсы сезінбей тұрып, осы тұтастыққа өздері кірікпей тұрып, оның мүдделелеріне жанашырлық танытпай жатып жəне оны өз мінез-құлықтарында ескермей адамдар бірге өмір сүруі мүмкін емес.

Ілмектер: мінез-құлық, адам, өмір, тұтастық Эмиль Дюркгейм

Ынтымақтасудың мақсаты — бəсекелестікті жою емес, көркейту.

Ілмектер: Ынтымақтастық, бәсеке, мақсат Эмиль Дюркгейм

Əмбебап нəрсе ғана тиімді.

Ілмектер: әмбебап Эмиль Дюркгейм

Жеке пайданың мүддесін ортақ пайда мүддесіне жеңдіру, қандай түрде көрініс тапса да, адамгершілік сипатта болады, өйткені оның өзегінде міндетті түрде өзін-өзі құрбандыққа шалу мен өзінен-өзі бас тарту жатады.

Ілмектер: пайда, мүдде, адамгершілік, көрініс, адамгершілік, міндет, құрбандық Эмиль Дюркгейм

Қоғам бар жердің бəрінде ынтымақтасу болатындықтан, қайырымдылық та болады.

Ілмектер: қоғам, ынтымақ, қайырымдылық Эмиль Дюркгейм

Алғаш жиналған қор көп қуанышқа кенелте қоймайды: ол жағдайды түзетуге жетпейді.

Ілмектер: қуаныш, қор Эмиль Дюркгейм

Кек қайтаруды тек пайдасыз қатігездік деп ойлау қате.

Ілмектер: кек қайтару, пайдасы, қатігездік Эмиль Дюркгейм

Қарап көріңіз