Маңғыстау

Отман таудың басында
Дегелек деген бір құс бар –
Аспанда жүріп ысқырса
Мың орда жылан басылған.
Қашаған.

Е, Маңғыстау, солай ма? —
Тек мен ғана деуші ем сені ұғатын.
Қасіретіңді, қасиетіңді, Әрәйна —
Мәңгі жырлап тауыса алмайды мың ақын.
Ерлерің жоқ алайда —
Кеудеге іліп шарайна;
Есесі елдің кетті деп,
Көк мойнағын тепкілеп,
"Тебінгінің астынан ала балта суырысып
Тепсінісіп шығатын".
Көзіме бір көрсетпей-ақ өлтірдің ғой жауды,
Алла Деп те кейде ашынам.
Шұбатылған жез бауырдақ дойырдай
Қалмақы ердің қасынан —
Қара шұбар жылан қаптап кетіпті ғой тауларға —
Олжа іздеген шыңның тарғыл тасынан.
... Дегелек құс шыныменен ауған ба
Отман таудың басынан.
Бай — керенау,
Әкім — өгей,
Кедей — кер,
Ел боламын мен қашан?
Ындын — аран,
Пиғыл - һарам,
Көмей - көр,
Мен Бақытқа жетер екем енді қанша сорласам?
Көр астында қалай тыныш жатырсыңдар, демей ме ел,
Қайдасыңдар, ей, Ер Шабай, Ер Досан!?.
Үш жүз алпыс әулием-ау, қолтығымнан демей гөр,
"Бәрін шайтан болмасаң!.."
Тойдым әбден билігіне елді илегіш бектердің,
Қарт жыраудың естілмейді ізгі үні.
Ұрпағымның несібесін жеп болдым,
Өз қолымда тұрмағасын мынау көштің тізгіні.
Қанына арзу қазақ деген кептердің,
Тас төбемде қанаттары түндіктей боп көптен жүр,
Жер бетінің құзғыны.
...Қалшылдайды азуында түрен менен кетпеннің,
Қауызында шық шайқаған түз гүлі.
Е, Маңғыстау, не көрмеген қасқамыз. —
Қуатым жоқ гүлдерің мен құстарыңды қорғайтын.
Жүрегіме түсті менің у жағылған тастағы із,
Екеуміз ғой түптің түбі сорлайтын.
...Бақыт жайлы сыбырлайды құлағыма
Ескі Аңыз, Біздің басқа қонбайтын.
Боз төбені — Ұшқан кеше дуадақ
Илеп жатыр темір тажал ышқынған.
О, Маңғыстау, сені жоқтап,
Аңыздарың дуалап
Тағы қанша болар екен Құс құрбан?..
...Көзім жұмсам, үрейімнің көлеңкесін қуалап
Жүреді ылғи Қызыл Елес қышқырған.
Үрейімді қуады Елес — жолы қан,
Елес даусын естімейді ойсыз ұрпақ — мұңы кем.
Сары орыстың ойранынан,
Қара қытай қорғанынан,
Жөйіт, жөгі шарғысынан,
Бейіттегі бабалардың қарғысынан
Аман болғай кілең қыршын — оғылан! —
деп сиынып ішім іріп бүгілем.
Құстарымды сақтай гөр деп Жәһілдердің оғынан, -
Тәңіріге жалбарынам түнімен.
...Жеті жұрттың жоғалатын соңынан
Сегізінші ұлт мен болам ба шынымен?..
Жарар еді Жаппар Ием түс қылса! —
Естілмейді гүлдер жайлы мөлдір ән.
Шың басында мен тұрамын мүсіндей.
Еркімнен тыс Үрей тісті тіске ұрса,
Ыңыранса менің мылқау Домбырам,
Қағып алып кетеді жел түсірмей.
...Отман таудың басындағы
Дегелек құс ысқырса,
Тарғыл тасқа оратылған
Тегі басқа көп жылан
Танданады тіліне оның түсінбей...

---