Тартулар

Бағамдатпас бар ғажабын басқаның,
Сүйемін мен бұлтсыз Бенгал аспанын.
Иә, осынау көлеңкесіз кеңістік
Сұлулардың судан таза жас жанын.
Көз алдыңа елестетсе несі бар,
Және де бір әсем әнді есіңе ал,
Ол да мұның танытады бір қырын.
Қабақ шытпай тұрған кезде нұрлы Күн.
Одан сайын ыстық тартып мекенің
Сезінесің махаббаттың не екенін!
Ауыр емес оның маған жүгі түк,
Арқалаймын өзімді-өзім ұмытып.
Барамын ол шақырса да қай-қайда
- Алапатқа, һәм ажалды майданға!
Қадіріңді кімде-кім білмесе егер,
Білмесе егер, көзіне ілмесе егер,
Ілмесе егер көзіне, күндесе егер,
Күндесе егер, безіне тілдесе егер,
Сүйе алар ма өзіңді - Отанды ол?!
Қарға оны! һәм теріс батаңды бер!
Жебеушім-ау, Көңілді кеткен үсіп Жылытасың!
Жүргем жоқ текке құшып.
Өзің жайлы жырлайды маған дәйім
Арайлы таң, самал жел, шөптегі шық!
Сұлулықтан кей-кейде сен елес боп Көрінесің.
Бірақ - Өз өңі емес, - деп
Бас шайқайды бар әлем. Жоқ куәсі!
Құлақ аспа! Уақытқа төрелес тек!
Көп нәрсенің керегі жоқ,
Мен ырзамын өмірге,
Мен әрқашан қолда барға ырзамын.
Бірақ, бірақ жазалайды
Маза бермей көңілге
Не жоғалтсам
Өкініші - бір залым!
Өкінішпен - сол беймаза тасқынмен
Жанарымда мұз еріп,
Жартас сынды түнеріп,
Тайталасып келемін мен жас күннен, -
Жыр болса деп атағың,
Шырқалса деп шат әнің,
Бақыт құсы қонса екен деп қолыңа,
Қолда барды құрбан қылып жолыңа.
Сен оларды азырқанба, ал қабыл,
Қиналғанда қиын-қыстау жолда бір,
Қас жауыңа бәсекелі
Құдіретіңді паш етеді
- Бөлеп дәйім зор құрметке, не даңққа.
Сондықтан да, Тілегіме Құлақ асып,
Жүрегіңе сақта! Әсте жоғалтпа!
Белдері түгел қуарған,
Көлдері түгел суалған,
Бұлағы сылдырламайтын,
Құрағы сыбдырламайтын.
Ұмытқан әсем бар әнді,
Аспаны Айсыз, қараңғы,
Кезі жоқ тіпті нұр көрер,
Сөйлеуге тіл де күрмелер.
Шыға алмай іштен өлеңнің
Шерменде болып бірге өлер,
Құлазыған бір аймаққа
Барарға білмей қай жаққа.
Тұсында қалсам мен егер,
Ту қылыш : күй-әнді,
Күй-әнмен қозғап қиялды,
Қуаныш болып мәңгілік.
Жұбаныш болып мәңгілік,
Көкірегіме ене гөр!
Екі шырақ, - екі көзге жас бұлап,
Жалбарынам, ақ тілекке ас құлақ:
Осалдықты қуып бойдан, жазала!
Жүрегімді жұмға, мұңнан тазала!
Мұқалмайтын темір төзім бер мықты,
Бер және де өр мінез бен ерлікті!
Содан кейін қиындыққа сал қайрап,
Жан болмасам қалқан әбден сор қайнап,
Жекіп шығам, солды-солды сермеймін,
Адамдарды ездікке әсте бермеймін,
Барлығы да басын биік ұстайды,
Ешкімнің де аяқтарын құшпайды.
Бұл әнімді шырқап көкке саламын,
Өзімді-өзім сөйтіп қолға аламын,
Машқар күні барғанда да алдыңа
Сол қалпымда - өр қалпымда қаламын!
Отандасым! Өр қалпыңды сақта сен!
Намысыңды саудагерге сатпа сен!
Арбайды олар, арбайды олар көзбенен,
Алдайды олар, алдайды олар сөзбенен.
Сондықтан да алды-артыңды пайымда,
Бағытыңнан - өз жолыңнан тайынба!
Отауыңды бақ ұясы етерлік
Жүрегіңнің қазынасы жетерлік.
Алтын... Алтын... Алтын деген немене?!
Зұлымдықтан басқа одан өне ме?!
Жылдар бойы армандаған, аңсаған
Бостандықтан қымбат емес ол саған.
Тек сол ғана бір сен үшін қайғы-мұң,
Ал, әйтпесе кедейлігің - байлығың!
Қорқыныштан көтере алмай еңсесін,
Қорлыққа кім, зорлыққа кім көнсе шық
Айтқан нәрсе нағыз өткір шындық деп,
Ол үшін бір көрінеді сұмдық боп.
Адамды да ақ ниетті, дұғалы
Шектен шыққан алаяқ деп ұғады.
Өмір оған - өтіріктер әлемі,
Мәңгі-бақи үзген үміт-дәмені.
Қимылынан, ойларынан, сөзінен
Өтіріктің иісін өзім сезінем,
Жанына әбден ірге тебе бастаған
Жуа алмайсың, Қуа алмайсың, әсте одан.
Бірдей оған, бірдей тіпті ақ, қара
Өтірікке бас иеді тек қана.
Шарлаған тұла бойды бұл қанымда
Тірлігі бар әлемнің бұрқануда,
Шақырып беймәлім бір жеңістерге,
Хас әні құштарлықтың шырқалуда.
Және де жүрген жерін оттай қарып,
Алапат көрсоқыр күш көкті айналып,
Қонуда көсілген кең жазираға
Алқызыл гүлге айналып, шөпке айналып.
Дүниеде болған ба әсте сірә, тыным,
Басталып, аяқталудан тұратұғын.
Өткенді болашақпен жалғастырып,
Баянды қылады өмір гүл атуын.
Шарлаған тұла бойды бұл қанымда
Тарихы бар әлемнің бұрқануда.
Ерлеріңді ер болуға үйреттің,
Ездеріңді өз қолыңмен күйреттің.
Жеңілсе егер жауыңды да кешіріп,
Уа, Үндістан, өзіңді-өзің сыйлы еттің.
Қабақ шытпай тұру үшін күліп Күн,
Жүректерді жақсы ойлармен жылыттың
Соңғы кезде ақ тілегін, ақталып,
Соғыс деген сөзді де жұрт ұмытты.
Бәрінің де көңілдері қош тіпті,
Шын шаттықтың лебі еседі бетінен.
Құшақ жайып қарсы алады достықты,
Кедей рас, Жомарт бірақ шетінен.
Бұлар қанға сен сіңірген қасиет,
Сендік ақыл, Сендік құдірет бар мұнда.
Бізге өйткені бересің сен өсиет
Болып қайтып тәңірінің алдында.
Құшақ жайып қарсы алады достықты,
Кедей рас, Жомарт бірақ шетінен.
Бұлар қанға сен сіңірген қасиет,
Сендік ақыл,
Сендік құдірет бар мұнда.
Бізге өйткені бересің сен өсиет
Болып қайтып тәңірінің алдында.

---