Жарлының шапаны

Ерте, ерте, ерте ертеде…
Ертегі сыр шертеді.
Шалқыған бір шаһардың
Дулы базар көркі еді.

Алмаса да, алса да
Базар ортақ баршаға
Сұрау салып,
Жоқ іздеп
Жүрген адам қаншама?!

Келсе біреу сән үшін,
Келтіре алмай мәнісін:
Біреулер жүр сенделіп,
Бала-шаға қамы үшін.

Біреу теуіп құландай,
Бірі арбақ жыландай.
Ұту үшін
Қиянат.
Жасайды жұрт ұялмай.

Сонда да өмір қызық-ақ,
Қызды базар құжынап,
Қолға қауып тер иісі,
Күн де кетті шыжып-ақ.

Мінді базар күшіне
Тұмсық батпас ішіне
Өз ісімен өзі әркім,
Басқа жұрпен ісі не?

-Балаңа ал, -деп,-базарлық,-
Жүр бұхарлық, қазарлық.
Біреулердің әп-сәтте
Қалтасы да тазарды.

Қан базарда қаптаған
Құрттай қайнап жатты адам.
Елден елге базаршы
Бойы еді сол тоқтаған.

Кіруі топқа ол-дағы
Оны-мұны алғалы.
Шапанынан айырылып,
Жарлы кенет зарлады.
Тұрды жарлы қапалы,
Таптырсын ба шапаны?!
Зарлай-зарлай
Базаршы
Түрлі ойға батады.
Таптырмасын білгесін
Іздей берсін құр несін?
Аздан кейін базаршы
Жинап алып тұрды есін.
-Ойнап алсын, шын алсын,
Баукеспе алсын, кім алсын.
Шапанымды берсе әкеп,
Кешіремін кінәсін.
Егер іздеп келмесе,
Шапанды әкеп бермесе,
Істегенін әкемнің
Мен де істеймін ендеше!
Әкеп берсе кінәлі
Мен де сөзде тұрамын.
Ал әкеп бермесе,
Реклама
Айтқанынды қыламын!-
Деп жұртқа жар салыпты,
Бұл жайға жұрт қаныпты.
Бұны естіген ұры да
Ұйқысынан қалыпты.

«Бар шығар бір бәлесі»,-
Деп қалмады зәресі.
Жолаушыны тауып ал,
Сәске түсте келесі:
-Шапаныңды әкелдім,
Не қылсаң да көтердім.
Істей көрме өтінем
Істегенін әкеңнің,-

Деді ұры жалынып,
Зар иледі жабығып.
Қуанышты жолаушы,
Жоғалғаны табылып.

-Басыңды иіп келгесін,
Шапанынды әкеп бергесін.
Істегенін әкемнің
Қайталаймын мен несін?

-Айып болса кеш мені,
Түбінде жұрт не істеді.
Айтшы, әкең шынында,-
Деді ұры: не істееді?

-Жастау кезім, баламын:
«Базарына қаланың
ала кет,-деп жабыстым,-
Әке, мен де барамын».

Қиналса да қимады,
Сөзімді әкем сыйлады.
Қозы шалым ырымға,
Ауыл-үйді жинады.
Базарға кеп ертесін
Сатты жалғыз серкесін
Жеміске бір тойғызып,
Мен секілді еркесін.
Алдық жүзім,
Алманы,
Жиде-дағы қалмады,
Мәз боп келем
Өрікке
Толтырып ап қалтаны.

Мен мәз болып тұрғанмын,
Әкем тағы құрма алды.
Сол арада кенеттен
Шапаны оның ұрланды.

…Сол сапардың шатағы
Жаныма әлі батады.
Бар байлығы жарлының-
Бір киетін шапаны.

Қайдан іздеп табасын.
Қажыды әкем, шамасы.
Аз-мұз қалған ақшаға
Алып киді жаңасын.

…Рас қапы болғаным,
Өзің мені қорғадың.
Міне, сенің арқаңда
Шапан сатып алмадым!…

---