Егіс жайда

(Үржар, «Тегісшілік» колхозында)

Бүгінгі мынау
Жерге орнығып,
Колхоз болған
Ұйымды ұғып,
Кеше қаңбақ,
Жүрген ығып
Бытыраған ауылың.
Нығап, түзеп
Ұйым ретін,
Социалға
Бұрған бетін,
Іспен құртып
Әрекетін
Еңбекші тап жауының.
Науалының
Ауылында
Колхоз бар, — жер
Сауырында,
Оңтүстік жақ
Бауырында
Тарбағатай тауының.
Бұрын байлар
Билік құрып,
Жерге тәңір
Дәурен сүріп,
Жүрген жайлап,
Ұйықтап тұрып, —
Еңбекші елдің есінде.
Колхоздарды
Көріп шарлап,
Іс түрлерін
Жұртқа жарлап,
Сол колхозға
Келдім арнап
Апрельдің бесінде.
Жасыл түктей
Жердің шөбі.
Аңдыздасып
Шыққан көбі.
Жасыл барқыт
Жердің көгі —
Күн алтын ең «бесінде».
Сансыз құстың
У-шу жыры —
Тіршіліктің
Күйлі сыры,
Жерді шомған
Күннің нұры —
Сен де шомыл шешін де.
Тарбағатай
Тауы биік.
Тауда ойнайды
Арқар, киік.
Бетке оралар,
Беттен сүйіп
Жібек торғын мұнары.
Сумаңдайды
Сылдыр бұлақ
Бұраңдайды
Бұрақ-бұрақ;
Сылқылдайды
Таудан құлап, —
Жоқтай өмір тынары...
Ірік, шірік
Ескі жалған,
Бұрынғы ылғи
Іншік қалған,
Енді мынау,
Жаңа салған
Көше-көше үйлері.
Бірнеше ауыл
Енді бірге
Тізе қосып
Жаңа өмірге,
Жұмыла істеп
Қалайды ірге, —
Жаңа тұрмыс күйлері.
Көпке бірдей
Барлық заты,
Коммунаға
Басқан саты
«Тегісшілдік»
Колхоз аты —
Жаңа тұрмыс құрады.
Надандықтан
Бөліп жігін,
Алға аттауға
Қам ғып бүгін,
Жаңа тұрмыс
Тіршілігін
Өркендету мұраты.
Көшпелі елін.
Күні кеше,
Енді үйлер сап
Неше-неше,
Міне қала —
Көше-көше
Сызылыпты нұсқасы.
Кооператив
Почта, мектеп,
Қора, сарай —
Бидай төкпек,
Құрал тұрмақ
Іске жек деп, —
Ұйым қала қысқасы.
Жақсыбаев
Қайда? — дедім,
«Ол егістік
Жайда!» — деді, —
«Теректі шат
Сайда — деді,—
Әбілқайыр қасында».
Ол кеудеде...
Төсте, — деді, —
Түсер сағат
Бесте, — деді. —
Не оралар
Кешке, — деді, —
«Қазір егіс басында!..»
«Кеуде», «төске»,
Біз де енді «өрлеп»,
Жаз демімен
Балқып терлеп,
Денеде күш
Тілек кернеп
Келдік егіс жайына.
Бригадир
Орақбаев, —
Астындағы
Колхоз тайы,
Тайға мінген
«Емес айып» —
Мінген қасқа тайына.
Зор жарыста
Егін басы...
«Бәйге алсақ»... дер.
Кәрі-жасы,
Қалса, — арамдай
Ішкен асы, —
Қостың бәрі жарыста.
Жақсыбаев —
Партком жолдас:
Үдетпесек
Жоспар толмас,
Үдемесе іс, —
Дейді, — болмас —
Емес екен алыста.
Бибіш, Жамал,
Қайдасыңдар?
Машинаны
Майласыңдар,
Екпіндірек
Айдасыңдар, —
Дейді, күшті қарышта...
Айтжан, сен бар
Садық досқа.
Барсын ана
Шеткі қосқа:
«Жүрмей босқа,
Тез қаузасын десін де.
Мені мұнда
Болсын десе,
Бүгін тағы
Тоңсын десе,
Бүгін қонам,
Қонсын десе,
Кешегі әлгі... «несінде».
Апартунға
Тас ұрамыз,
Оның несін
Жасырамыз,
Қайтсек күшті
Асырамыз,
Кем шықпаймыз жоспардан...»
Бригаді
Шайырады.
Соқа жерді
Айырады,
Қатар-қатар
Қайырады
Шұбатылып қос — пардан.
Машиналар
Шұбатылып,
Тілдері өткір
Жерге кіріп,
Бірі артынан
Бірі тіліп,
Тізбектеліп жүрулі.
Не шыдамақ
Алмас тіске?
Не шыдамақ
Қайрат күшке?
Екпінділер
Талмайды іске —
Білектері түрулі.
«Не күшті
Салыспайды?»
Дей алмассың
Жарыспайды...
Іс істеуде
Қалыспайды
Еркектерден әйел де.
Ерлермен тең
Әйел шыңдап,
Ғылым алған
Мың-мың мыңдап,
Жаңа тұрмыс
Соққан шыңдап
Бізден басқа қай елде?
Еңбекші тап
Бұрын байға
Мехнат қылған
Торпақ,тайға,
Не құл болған
Текке, шайға,
Енді өзі ие еңбекке.
Бар күшті айдап
Қолындағы,
Социалды
Жолындағы,
Оңы менен
Солындағы
Бар бөгетті жеңбекте.
Бар күшті іске
Салыспенен,
Екпінділік
Барыспенен
Социалдық
Жарыспенен
Егіс ісі қызулы.
Партияның
Жарлығының
Нұсқауымен
Барлығының
Бригаді —
Әр легінің
Іс жоспары сызулы...
«Біздің колхоз
Қандай екен?..
Қай колхоз ең
Маңдай екен?» —
Деді маған
Жамбай-екең:
«Жазасың ба қайтқанда...»
Дер едім мен:
Сендер тәуір —
Істеу керек
Әлі едәуір...
Жаман емес —
Сендер, бауыр,
«Былайынша айтқанда».

1931 жыл

---