Екеу туралы баллада

Көкірегіне кек түйген,
Тарс жабылған қабағы.
Қол-аяқтан оқ тиген
Екеуі де жаралы.
Бетін оқтан жасыра,
Бір-біріне қарады.
— Тыңда,— деді досына,
Жолдасы ауыр жаралы.
— Қарама, мен масылға
Өтеді бос уақыт тек...
Жерле мені осында,
Өз қолыңнан атып кет.
Кемсең етіп иегі,
Тағы айтты түнеріп:
— Саудыраған сүйегі
Бәрібір мен тірі өлік.
Қамалды бұз қоршаған,
Өтеді бос уақыт тек.
Жалынамын мен саған,
Досым болсаң атып кет.
Үнсіз досы жылжыды,
Жан жолдасын арқалап.
Тоймай қанға ындыны
Жау қамады анталап.
Көтерілді шалқалап,
Жас жауынгер жер тіреп.
Қолындағы автомат,
Жалын шашты екі рет...
Азынады ақ боран
Ағарғанша таң келіп.
Екі бірдей жатты адам...
Жапты жүзін қар көміп.
* * *
Кез болды достар бізден күдер үзген,
Ағылды жаудың оғы төбемізден.
Талайдың дәмі бітіп, күні сөнді,
Қоштасып жатаған жертөлемізбен.
Қара түн блиндажды қарады үңгіп,
Сықсиды сықсима шам ала күңгірт.
Жарасын оқ түсірген ауырсынып,
Ақырын жатты сұлық дала мүлгіп.
* * *
Соға бермес ұдайы,
Дауыл бір күн басылар.
Кірер аспан шырайы,
Күн қабағы ашылар.
Күлер елім тағы да,
Келер жеңіс бір күні.
Сайрар сәнді бағында
Бейбіт өмір бұлбұлы.
Көп кешікпей тезінен
Дауыл, ұйтқып өтерсің.
Салмағыңды өзімнен
Басқа қайтып көтерсін.
* * *
Партизандар жүр әлі,
Жорықта өтіп өмірі.
Қалың орман тұрағы.
Қарлы боран серігі.
Кезеді орман, даланы,
Қара түнде қас қақпай.
Елі үшін барады
Өлімге де бас тартпай.
Жолда азығы-тамағы,
Жортып жүріп ішті ас.
Өртеп ішін барады
Аққан қан мен ыстық жас.
Соның бәрі қайтқанша,
Оның тоқтар жері жоқ.
Жасаулы әзір тапанша,
Тұр тізіліп белінде оқ.
Жаудан бүркеп жасырған
Үстерінде ақ халат.
Иықтарға асынған
Айбын атқан автомат.
Басқан ізі есепті,
Алмайды ешбір олар дем.
Білмей жылы төсекті
Жортады аш боранмен.
* * *
Қурап ол сарғайды ма,
Бар ма екен баяғы тал.
Бара ма, бармайды ма
Мені іздеп аяулы жар.
Көкте ме, жерде ме екен,
Бақыттың шапағаты.
Кімде екен, менде ме екен,
Сүйіктім махаббаты?
Тербеліп теңселемін
Соғыстың күркірімен.
Өзіңе мен сенемін
Табармын бір күні мен.
* * *
Ауыр жылдар аспанына шығармай,
Ауыр жылдар тұрып алды тұмандай.
Жүрек шіркін көкіректе соқты әлсіз,
Торға түсіп шаршап қалған қырандай.
Жүрек шіркін көкіректе соқты әлсіз,
Ақты қандар, өлді жандар жоқтаусыз.
Бұлт көлінде қалтыраған айдай боп,
Жүрек шіркін талмаурады тоқтаусыз.
Түн секілді тұрып қалдық сүреңсіз,
Күзде қурап солған шөптей реңсіз.
Бір уыспен барлығын да сыпырды,
Қалды төрлер қу тақыр боп кілемсіз.
Өзі жеңіп өмір деген мықтының,
Қайта күліп аспанына шықты күн.
Қара түнде кеткен ізі табылмай,
Ардақтысын іздеп жатыр жұрт бүгін.
* * *
Көрініп еді қылтия,
Мұрты оның жаңа тебіндеп.
Қатыгез, қақпас, сұрқия
Тастады ажал кебіндеп.
Қарғалар ұшып қаптады,
Қан иісін сезіп қарқылдап.
Тартты оны Волхов батпағы
Суыды тәні салқындап.
Достары сарқып төзімін
Булықты көздің жасына.
Винтовкасын өзінің
Белгі етіп қойды басына.
* * *
Ауыр бомба алып соғып толқыны
Жаттым өліп тірілместей сол түні.
Ертеңгілік қарап едім, қалыпты —
Аспан тірі, дала тірі, көл тірі.
Қалыпты аспан көктен жерге құламай.
Шөгіпті бұлт жерге қаққан сынадай.
Мен адаммын дедім-дағы тік тұрдым,
Жылағым кеп тұрса-дағы жыламай.
Тұратұғын дүниенің көркі боп,
Жиырма жаста талайларды өлтірді оқ.
Жиырма жаста тұратұғын толықсып,
Жиырма жаста қалды қыздар кемпір боп.
Енді соғыс лақтырмасын бомбасын,
Төбелерге төгілмесін қорғасын.
Ендігі ұрпақ дені сау боп, ішінде
Шолақ аяқ, сыңар қолдар болмасын.
* * *
Қарамай атақ-даңқына
Соғыста өлді өртеніп.
Өзінің туған халқына
Жасамай кетті еркелік.
Жеткізбеді жыр белес,
Өлеңді күнді аз көрді.
Бас-аяғы жиырма бес
Жайма-шуақ жаз көрді.
Аспан шашы бұрқырап,
Жатты бұлтты бүркеніп.
Қара көзді бұлт жылап,
Қара жаңбыр тұр төгіп.
Найзағай бұлт үстінен
Қадалады жерге кеп.
Сол найзағай, ішімнен,
Ойлап қалдым: «Сен бе?»— деп.
* * *
Январьдың ақ қарлы боранымен,
Өлген достың денесін орадым мен.
Өлген достың денесін орадым мен,
Январьдың ақ қарлы боранымен.
Топырақ қаздым дос жүзін жасырғалы,
Мұз боп қатқан тоң қойны ашылмады.
Отты жақтым түнімен жер жібітіп,
Жанымда — өрт, көзімде — жас ылғалы.
Қайран досты жерледім ертеңгілік,
Қара үңгірге қарады жел телміріп.
Со бір оттың жалыны бір суымай,
Келеді әлі жанымды өртендіріп.
Январьдың ақ қарлы боранымен,
Өлген достың денесін орадым мен.
Өлген достың денесін орадым мен,
Январьдың ақ қарлы боранымен.

---