Дастарқан үстіндегі даңғаза
Самаурын әнге басса,
Қазан қайнап бұрқылдайды.
Құрық болған қу мекиен,
Тыным таппай құрқылдайды
Төр алдында төсек тартып,
Бастық жатып ыңқылдайды:
— Қап!
Мынау иттің аузын жап!
Онсыз да бас зырқылдайды, —
Деп әйелін шақырады,
Үйден сыртқа ақырады.
Басқарманың мүшелері,
Отыр бәрі тұнжырасып,
Күз көңілсіз жаңбырымен,
Даланы тұр былжыратып.
— Жолдастар - ау қыстау...
Дегені сол,
Қолма-қол:
— Қыстау бітуін бітті - ау,
Бірақ асығыстау...
Деп зав.ферма қабақ шытты.
— Ептеп-ақ, жатырмыз,
Жетпей-ақ жатырмыз,
Уақыты құрғыр қысқа - ау,
Оның үстіне ауданнан,
Кешігіп тиді нұсқау.
Нұсқау болмаса қиын ғой,
Бізді ауылдан ұстау.
Бірде орақ деп кетеміз,
Бірде қонақ боп кетеміз,
Жаратылыс та күшті - ау...
Жегің де келеді,
Ішкің де келеді,
Құдайға шүкір,
Тіс бүтін, іш сау...
Деп алды да кеңкілдеп,
Күліп болып селкілдеп:
Күлімсіреп зав.ферма,
Көзін сәл - сәл қысады.
Ойына түсіп кетті де
Крыловтың мысалы:
"Ала жаздай әндетіп..."
Деп алды да ақырын,
Айтып тұрған бастыққа
Тоқтата қойды ақылын.
Өзіне де оңай ма,
Қайда қалды істесе?
"Сен салар да мен салар!"
Салақтыққа түспесе ?
Орынсыз көзі кіртиген,
Болымсыз мұрты селтиген,
Ыңылдай түсіп Басекең,
Кейіген жері осы екен:
— Қысқарт ондай әзіліңді,
Үзір-мәзіріңді.
Не бар, не жоқ,
Айт онан да әзірін?
— Почему-то шөпті,
Аз орылды депті.
Тасылмады демесек,
Оны малдың жеуіне,
Болмаса керек еш дау.
— Әрине, — деді бригадир,
Қостауға келген де әзір:
— Қолдан келсе тасып жейміз
Тіпті болмаса төбесінен басып жейміз.
Қысылатын түгі жоқ,
Қар басса ашып жейміз...
Деді мұртын ширата түсіп,
Бастықтың көңілін аулай түсіп.
Бастық қатты ыңыранды,
Төсегінен аунай түсіп,
— Кешіктік, ойбай кешіктік!
Сөгіс алдық бюродан,
— Е, оны кеше есіттік.
— Тақтай керек, тақтай
Шаршадық соны таппай,
Мал қораға есіктік.
— Астауды да бастау,
Керек деп білемін,
Ол күйінше тастау...
Есуастық, — деп еді бастық,
Мыжғыланды жастық,
— Істейміз, бітіреміз! деді бәрі,
Онан әрі,
Әрине, шай мен ет келді.
"Мені алыңдар " деп келді.
Мойны сорайған көк шыны,
Ашу үстіне деп келді.
Біреу түбінен періп қалды,
Жұтуға рет келіп қалды.
Танаулар жампаң қақты,
Бастыққа жалтаң қақты.
— Мына бір суық та...
Алып жіберіңіз, суытпа!
Тымау термен кетеді,
Бұл әрі кетсе,
Жел бермен кетеді... —
Десіп бәрі шүңкілдесті,
Кеңірдектер бүлкілдесті...
Ішіп-жеп тойып,
(бір лақты сойып)
Бір - екіден тастап болып,
Шықты бәрі атқа қонып.
Бірақ бұлар кешікті,
Сыртқа шыға бере,
Қыстың даусын есітті...
* * *
Әрине, буларда мәжіліс
Үзілмей болып тұрады.
Мәселенің көптігі сонша,
Басқарма мүшелері
Кейде кеңсеге қонып тұрады.
Сондықтан да оларды,
Іздеп келгендер,
Сирек жолықтырады.
Малын қыста қырып алып,
Орнын төлімен әрең толықтырады.
- Саиф Сараи
- Махмұд Қашқари
- Ахмет Байтұрсынұлы
- Әлихан Бөкейханов
Барлық авторлар
Ілмек бойынша іздеу
Мақал-мәтелдер
Қазақша есімдердің тізімі