Аңшы қоян
Біраз аңдар келісіп,
Аюды ұстап алды да,
Сазға жығып салды да,
Жатты өзара бөлісіп,
Етікшілер нан пісірсе – обал-ды,
Наубай етік тігер болса – не қалды?
Онда іс оңбас бір рет,
Байқалған жай жүз рет.
Бақытты ғой еңбек еткен ерінбей:
Соның өзі дем берер,
Ондайларды бағалайды өңгелер,
Бірақ, өзі жүре берер көрінбей.
Кешке таман қос жүргінші қосылып,
Келе жатты әңгіме айтып шешіліп.
Кенет шығып шарбақтан,
Шәуілдек ит абаланып шабынды,
Селтеңдеген Инелік
Жазды өткізді сайрандап;
Қарайды енді қайран қап,
Суық күзден именіп
«Неге сонша жан ұшырдың, қарағым?» –
Деп сұрады Суырың.
Деді Түлкі: «Құрыдым!
Қашып барам құрбаны боп жаланың.
Қасқыр түнде қой қора деп оңды нақ,
Ит қораға болды тап,
Ондағылар көтерді шу-дабырды.
Сезіп қалып қанда ауыз сотқарды,
Асханаға жақын беріп бүйірді,
Барбос, Полкан жатты күнге жылынып.
Күзетуге үйіңді
Болғанымен тиімді,
Бір алапат апат қысып аңдарды,
Ормандарды қаптады үн қамыққан:
Айқара есік ашылғандай тамұққа,
Өлім кезді тау мен дала, аңғарды.
Ақсүйек кеп Ақылгөймен отырды,
Әңгіме айтып не түрлі.
«Айтшы, – деді ол, – көп білетін данасың,
Адамдардың ойын оқи аласың.
Жеткен гәп қой алыстан,
Көп соғысты Барыс пенен Арыстан,
Орман үшін, тұрақ үшін таласып.
Заң жүзіне болсақ көңіл бұратын,
Бақалар тым зерікті,
Өз бетімен ерікті
Жүргендерін қолайыздау көріпті.
Еркін өмір өмір ме?
Күнді анықтап көргісі бір келгенде,
Бүркіт ұшты шарықтап.
Біраз жүрді қалықтап,
Жай ойнайтын жерлерде.
Ертеректе өтсе керек бір заман,
Бопты халық танымаған Тәңірін,
Қарсы тұрып, тыңдамаған әмірін.
Тентек тобыр тулар ұстап мыңдаған,
Әйтеуір бір күнәкар
Әйелден соң тағы екі әйел алыпты.
Бұл жайында Патша естіп қалыпты
(Қатал Патша қайтіп оны ұнатар?
Білімділік керек пе?
Сөз жоқ, білім пайдалы.
Бірақ, біздер қайдағы
Бай адамды елеп көп,
Ағайынды қос Көгершін боп еді,
Бір-бірінсіз тамақ ішіп-жемеді.
Қайда барса бірге жүріп, бір ұшты,
Қуаныш пен қайғыны да бір құшты.
Қарт Маймылдың тартты көзі көмескі,
Ұқты жұрттан кеңесті.
Ол дегенің онша қауіп емес-ті:
Көзілдірік керегі,
Сарышымшық көк теңізге аттанды:
Мақтанды,
Өртеймін деп теңізді,
Естігенге сұмдық болды-ау дегізді.
Күшті алдында әлсіз дәйім айыпты,
Ондай істі тарихтан көп көреміз
Бірақ, оны біз жасайды демеңіз:
Ал, мысалға құлақ салшы байыпты.
Ерте оянып оңаша,
Сары шымшық әнге басып тамаша,
Емес тіпті мақтан үшін қайдағы,
Өзінше бір сайрады!
Досты жөндеп таңдағын.
Қиянатшыл, кеудесінде болмаса ар,
Ондай жолдас ор қазар.
Қаскүнемнің қаппау үшін қармағын,
Өсіп тұрған Көктікен гүл құлпырып,
Жарым-жарты солып қалды кенеттен.
Сабағынан салбырап та қылқынып,
Өлетұғын сәтті күтті со беттен.
Туған айдай толықсыды бойжеткен;
Күйеу жайлы ой кеткен.
Айыбы сол: менмен еді кесірлі,
Күйеу керек кәдімгідей ақылды,
Шалшық суда көре қалып Өгізді,
Теңескісі келді онымен Бақаның.
Іштар еді негізі,
Ісіп-кепті шығаруға атағын:.
Смоленск князі
Айласына болып өзі разы,
Тұзақ құрып сан түрлі,
Мәскеуді жау қолына қалдырды.
Шілікпенен тілдесті Емен кезі кеп:
«Шындығында Тәңірге жөн налуың, –
Деді ол, – саған Торғай да ауыр сезілер,
Самалға да белгілі елпең қағуың
Әлемге аян таңда бұл:
Өтірікші құйқылжыта мақтайды,
Сөз соңына бір қулығын сақтайды.
Ірімшікті тауып алып Қарға бір,
Мен біреуді қызғанып күндемеймін,
Қанша мықты болса да, піл демеймін.
Пілдің-дағы өзіндік шамасы бар,
Аяз бидей әліңді біл демеймін.
- Джон Максвелл
- Асқар Сүлейменов
- Асқар Сүлейменов
- Асқар Сүлейменов
Барлық авторлар
Ілмек бойынша іздеу
Мақал-мәтелдер
Қазақша есімдердің тізімі