Арыстан, бөкен және түлкі
Ну жыныста қуды Арыстан Бөкенді,
Міне, міне, ұстады...
Ашылды аран тұста бұл,
Шынында да түскі тамақ жетерлік.
Кәрі арыстан
Мықты Арыстан – айбаттысы орманның
Қартайды да күші азайып, күй кетті.
Тырнақ пенен тіс мұқалып қорланды –
Жауларына қорқынышты болған мұң,
Ала қойлар
Патша Арыстан қойларды ала сүймеді,
Оп-оңай-ақ болар еді жоюға,
Заңсыздау ғой, бірақ сөйте қоюға –
Сол үшін бе тәжді киіп жүргені?
Балықтар биі
Сотқа арыз түсті де,
Байлар менен күштіге
Арыстанның таусылып бар төзімі,
Шықты аралап патшалығын өзінің.
Мысық пен бұлбұл
Мысық ұстап Бұлбұлды,
Бүріп тұрып тырнақпен,
Былай деді жұмсақ үнді ырғақпен:
«Әншім менің сыңғырлы,
Мысықай мен қараторғай
Қараторғай тұратұғын үйде бір,
Онша емес-тін күйге бұл;
Алайда ол пәлсапаға жетік-тін,
Мысықаймен тату еді бұл өзі.
Қасқыр мен тышқан
Дүрліктіріп отарды,
Қасқыр қойды бір түкпірге апарды.
Қонаққа емес, белгілі:
Қой терісін сыпырды да қомағай,
Бай мен ақын
Зор Байменен соттасты Ақын саналы,
Зевске әрі жалынды ол жақта деп;
Бұйрық жетті тез келіңдер сотқа деп.
Келді: бірі – жан арық,
Шаруа мен қой
Шаруа Қойды сотқа берді айыптап;
Түнде маған қиянат іс қылды деп.
Табан асты талқан болып Түлкі сот,
Екі жаққа сұрақ қойды байыптап,
Жабайы ешкілер
Малшы қыста тауып ап ешкілерді жабайы,
Айтты алғысын Тәңірге, ашылып жан сарайы:
«Өте жақсы, – деді ол, – керегі жоқ қойманың,
Енді екі есе көбейеді қойларым.
Қазан мен құмыра
Құмыра өзінің тегі әлсіз болса да,
Қазанменен достық құрды соншама.
Есеп бар ма достықта? Қазан бұған мәз әлгі,
Ал, Құмыра өзімсінді Қазанды.
Жылан мен қозы
Жатты Жылан астауда,
Бар өмірге ол қас еді,
Жүрегі де тас еді,
Ой болмайтын өшпендіктен басқа онда.
Шыбын мен ара
Бақ ішінде, көктем келген заматта,
Бір жіңішке сабақта
Тұрған Шыбын тербеліп,
Көріп гүлден Араның нәр тергенін,
Түлкі мен есек
«Қайдан жүрсің, қалқан құлақ ақылдым?» –
Түлкі Есекке сұрақ қойды ақырын.
«Арыстандай батырдың
Қор болғанын көріп келе жатырмын:
Өрмекші мен ара
Болмаса одан пайда егер,
Ел қызығын көрмесе,
Ондай талант керек емес ендеше.
Жәрмеңкеде мата сатты Саудагер;
Емен түбіндегі шошқа
Шошқа Еменнің түбінде
Жаңғағын жеп, тойып алды асқа бір.
Тынығып ап ұйқылы-ояу күйінде,
Көзін ашып қасқа бұл,
Шаруа мен жылан
Шын қадірлі болғың келсе халыққа,
Танысың мен достарыңды анықта.
Бір Шаруа Жыланменен дос болды.
Жылан залым шіркін де,
Сырапшыл мен қарлығаш
Алаңғасар бір жігіт
Мол мұрамен көрмей ешбір қайғы-мұң,
Ысырапсыз төгіп-ашып байлығын,
Барлық мүлкін тындырып,
Тас пен алмас
Алмас жолда жатыр еді шаң басып,
Бір саудагер тауып алды дәл басып.
Қолдан-қолға өтті де,
Пашаға ол аттанды;
Тышқандардың кеңесі
Тышқандардың болғысы кеп даңқты,
Ұрғашы, еркек мысықтарды басқа ұрып,
Кілтшілер мен аспаздарды састырып,
Тек өздерін мақтатуға анық бір,
Ақын мен қарақшы
Қапас үйде түн-түнек
Сот алдына тұрды кеп
Бір мезетте екі айыпты: Қарақшы
(Ел тонайтын үлкен жолдың бойында,
Бейнетқор аю
Бір мұжықты көре қап иіп жатқан доғаны,
Және оны асырған тез пайдаға,
(Ал, доға үшін керек шыдам, айла да),
Аю-дағы тап солай еңбек етпек болады.
Бала мен құрт
Сатқындықпен іздеме сен бағыңды,
Ондайлардың жүзі жарқын болмайды.
Айла-амалмен тойдырғанмен қарынды,
Түбі ойран – опасыздар оңбайды.
Тордағы аю
Қорбаңбай
Торға түсті – сор қандай!
Ажалменен алыстан қылжаңдасаң қылжаңда,
Қорқынышты ол қасыңа кеп тұрғанда.
Қойлар мен иттер
Әйтеуір бір отарда
Қасқыр жөнсіз салмасын деп ойранды,
Қорадағы қорғасын деп Қойларды,
Иттің санын арттырды тез қатарда.
Түлкі мен жүзім
Кірді аш Түлкі жүзімдіктің ішіне,
Тұрды жеміс алауланып, мөлдіреп.
Қу сұмпайы көзін сүзе төнді кеп,
Қандай тәтті, жақұттай-ау түсі де!
Шаруа мен жылан
Шаруаға жақын келіп Жылан бір,
Былай деді: «Көршім, тату тұрайық!
Енді менен сескенуің шын айып;
Көрмеймісің, еш түрім жоқ күмәнді,
Малшы мен теңіз
Малшы тұрды мекен етіп жағаны,
Өзіне сай шағын еді лашығы.
Аздаған мал – бар байлығы, асылы,
Соны жайлап бағады.
- Нарша Булгакбаев
- Нарша Булгакбаев
-
- Архимед
Барлық авторлар
Ілмек бойынша іздеу
Мақал-мәтелдер
Қазақша есімдердің тізімі