Өлең, жыр, ақындар

Сүйінғара батырдың соңғы сөзі

Тағы жау шапты жеріме,
Түбекке симас күллі адай.
Тыныштық бермей еліме
Тіміскі жаттың қылғаны - ай.

Толық

Құдай туралы жыр

Құдай, сені жоқ деп жүр ғой адамдар,
Құдай, сені жоқ деп жүр ғой надандар
Жұдырықтай жердің тұрғындарына
Барлығыңды дәлелдеуге шамаң бар.

Толық

Даламен сырласу

...Сыпсың, сыпсың, қайтсін – ай, сыйқымды алмай,
Ұйқым қанбай мен жүрмін, ұйқым қанбай.
Мен далаға асығам, сол далада
Сыпсыңдардан құтқарар сиқыр бардай ...

Толық

Жер

Жұмыр жер десе, Түнектің сібірлер таңы,
Жұмыр жер десе, Жүрек-тіл күбірлер тағы.
Ол болса мәңгі жолымен маңып барады,
Күні мен түні алмасқан, іңір мен таңы.

Толық

Бабалар қазған үңгірде

Келіп тұрмын қара үңгірге, ертегілер еліне.
Бір тылсым жел соқты үңгірден — айдаһардың демі ме
Онда неге лебімен мені өзіне тартпайды,
Батыр бабам күзеттіріп кетті ме әлде Періге!?

Толық

Т. Айбергенов рухымен сырласу

Ойы — өзен,
арманы—шың,
қиялы — құм,
Әлемге сан ұшқынын құяды күн.

Толық

Таңғы табысу

Жүр, сәулем, қозғалайық, таң білінді,
Жетті ертіп періштелер мәңгі күнді...
Сен сонда жылап жаттың,
Дала-кеудем

Толық

Күзгі түн көріністері

Көтерілген қамырдай
Дөң — бұрын да ойшыл-ды.
Қаңқа-қаңқа адырды-ай —
Қасқыр тартқан қой сынды.

Толық

Арбасу

Қылығыңмен қытықтап,
күлім қағып,
Алардай-ақ ақынның жынын қағып,
Өртемек боп жанымды,

Толық

Сергей Есенинге

Бұлтты шөптей оратын
Ай — Тәңірдің орағы...
Тәңіртекі, өр ақын,
Жұлдыз-Даңқың жоғары.

Толық

Із туралы

Мөрлерін басып жал, құмға,
Талай да табан таптаған;
Дәл қазір менің алдымда
Із жатыр сансыз — қаптаған.

Толық

Бәйгіде

Осы екен ғой, дариға-ай, тұлпар деген! —
Жарысты тек тұлпармен іңкәр-белең.
Құртар ма екен төзімді бойымдағы,
Бұрқанды өлең,

Толық

Жаздың түні-ай

Айдың нұры барша әлемді сырлап бір,
Сол нұрменен сурет салды құмдақ қыр.
Қонып алып жүрегіме дәл қазір,
Бір бозторғай мігір таппай шырлап тұр.

Толық

Жылылық Отаны

Менің кеудем — жылылықтың Отаны,
Түнсіз таңдар алма-кезек атады.
Алатаудың мәңгі ерімес мұз-қары
Жүрегімде еріп кетіп жатады.

Толық

Түнгі қиял

Иелік етіп тұрғанда қара түн даламда,
Қап-қара сұлулық жайғанда қанатын ғаламға,
Сапарға шықса боз атпен бозбала-ғашық,
Тыныштық даусын шу дүние жаңа тыңдағанда.

Толық

Құрбыға наза

Тамырыңды — арнаңды ылайлап ағып,
Миыңа жүр ме, жарығым, мың ой қамалып?
Жаныңның маған дегенде тазалығына
Былай да нанып келемін,

Толық

Соғыс мүгедегінің әзілі

"Соқыр қылған жоқ, шырақ, құдай мені,
Соқырлықтың себебі былай, — деді:
Көздеріме тыққанмын көк қорғасын,
Көрмеу керек нәрселер көп болғасын!

Толық

Өлең

Шертемін көңілімнің мың ырғағын,
Біткей деп жыр жолында құмыр-дарын.
Мендегі бұла күшпен жаңбыр қылып,
Көктемнің бұлттарынан жыр ұрладым.

Толық

Күз

Бетегелі бел жүдеп өктем күз кеп,
Құстар қайтып барады көктемді іздеп.
Жапырақтар-жүректер сыбырлайды:
"Сағыныштан сарғайып кеткенбіз"—деп.

Толық

Тұлпар

Бойынан аулақ қалып жай күнгі мұң,
Арғымақ ұшқалы түр, пай, дүлдүлің! —
Сәуріктер енді мұны тепкілемей,
Шоқтығын жұлмайды енді айғыр мұның.

Толық

Ақын жыры

Асау көңіл — шығанға оқ па атылған,
Қанжар ма әлде қынында тот басылған?!
Ақын десем, көзіме елестейді,
Жолбарыстар тайлықпай отқа атылған.

Толық

Досқа хат

Сағына қарап пәк дидарыңа жүретін, досым, беу, менің,
Ажырасқалы сыр берер болды осалдау тұсы кеуденің.
Халқымның ділін,
Даңқымның құнын іздейміз бірге деуші ек қой —

Толық

Дала

Бозторғай-ғұмыр төсін даланың шарлаған,
Бесін намазын балбалдар оқып сарнаған.
Бозтамақ боздақ қарлығаш байыз таба алмай,
Боз мая боздап ботасына әнін арнаған.

Толық

Боран

Көз көрім жер көрінбей шұбарланып,
Мың сан пері ақ қардан шырақ жағып—
Есалаң жел жүйткиді қарды қуып,
Ойнақтаған қасқырдай жұмарланып.

Толық

Бала қылық

Балалықтың елесі, үзігі — жыр,
Бала қылық бұл күнде бұзылып жүр.
Ізін уақыт жаныма салғанменен,
Асық атқан кездердің қызығы жүр!..

Толық

Төбелер

Қырда мен төбелерден сыр ауладым,
Келеді жиһангезден бір аумағым.
Ер Досан қарсы алдымнан шыға ма деп,
Алаулап, алабұртып тұр-ау жаным!

Толық

Қашағандар

Қайран дала қиыры жоқ,
тыныстайды далиып,
Адырларға қозған шоқтай,
алқызыл кеш қаны ұйып.

Толық

Сыр

Тұлпарым тізгінін сүзіп,
Көктемде бір келіп кеткем.
Мен сонда үздігіп күліп,
Күлкіме тұрды еріп көктем.

Толық

Өлең - көктем

Құстар әні думан ғып бар алапты,
Қайқы бұлақ сай-сайға тарап ақты.
Бар қызығын төсіне жиып алып,
Барақатты, бағыбан дала жатты.

Толық

Шақырсын, мейлі жарларын

Шақырсын мейлі жарларын
Бассейнің қыздары,
Бұл - бақыттың белгісі,
Бұл - дәуірдің сызғаны,

Толық

Бұл не деген бақыт еді

Бұл не деген бақыт еді
Қуаныштың ордасы:
Он жыл өлең жазыпты.
Жас ақынның жолдасы.

Толық

Ақынның анты

Көшелерді түн басты
Көзіндей сенің қап-қара.
Шаршауға мен де таяндым.
Қолжазбамды ақтара.

Толық

Жаңбыр

Қалқатай, менің ашуым
Енді ғана қайтқандай.
Тынбастан жауған жаңбырға,
Үндеуім барды айтқандай.

Толық

Көктем туралы

Күн нұрымен қосылып,
Көктем үйге енеді.
Араласып көктеммен
Лирика да келеді.

Толық

Көмір жырынан

Біздің жігер ойын түзеп алып күні,
Техника мен қаруланды өндіріс.
Еңбек өніп, Норма толып, Артық беріп,
Шалқып ағып шыңға шыққан біздің іс.

Толық

Комбайн туралы жыр

Өлке!
Жиырма жылдың бойында.
Өсіп ем - ау, қойныңда,
Жылдар жылжып өтсе де,

Толық

Достық жыры

Мен білмеймін шекарасын
Солтүстік пен түстіктің.
Мен білмеймін шекарасын
Жолдастық пен достықтың.

Толық

Колхоз базарында

Анау тұрған сарымның
Пердесін ашшы, құрдасым,
Пердесін ашпа, құрдасым,
Қаладан шығып азырақ

Толық

Тракторшы комсомолдың жыры

Айт жануар! Сом темірлі,
Шойын дене тұлпарым.
Поршен - жүрек, блок
Тозбас темір ұлтанын,

Толық

Меруерт алқа

Аспандағы күміс айдай, жас ақынның жары бар,
Аспандағы күміс айдай, құралайдай жаны бар.
Құралайды, күміс айды, тура қарап көріп ет:
Көздері бар күлімдеген, күлкісі бар меруерт.

Толық