Бергенін алған –
Наданның ісі.
Ішкенін құсқан –
Жаманның ісі.

Ілмектер: надан, жаман, құсу, қырғыз мақалы

---

---

Жаманнан сөз естігенше,
Жақсыдан таяқ же.

Ілмектер: жаман, жақсы, сөз, таяқ жеу, қырғыз мақалы

---

---

Жаман ит күндіз үреді.

Ілмектер: жаман, ит

---

---

Жақсыға жалынса –
Жан қалады.
Жаманға жалынса –
Бір қасық қан қалады.

Ілмектер: жақсы, жаман, жалыну, қан

---

---

Жаман жоқтан жоғарылау.

Ілмектер: жаман, жоқтық, кедейлік

---

---

Жаман өзі үшін бүлінеді,
Жақсы елі үшін жүгіреді.

Ілмектер: ел, жақсы, жаман

---

---

Қайталаған дерт жаман,
Қайта бұзған серт жаман.

Ілмектер: дерт, серт, жаман

---

---

Жаман – кісіден кейін, иттен ілгері.

Ілмектер: жаман, кісі, ит, қырғыз мақалы

---

---

Жаманның тонын кисең,
Тойда даулайды.

Ілмектер: жаман, той, дау, тон, қырғыз мақалы

---

---

Жаман құсты жақсы бақса – сұңқар болады.

Ілмектер: жаман, жақсы, сұңқар, құс, қырғыз мақалы

---

---

Жақсы сөз жан семіртеді,
Жаман сөз жан кейітеді.

Ілмектер: жақсы, жаман, сөз

---

---

Жаманның жан рақаты – ұйқы.

Ілмектер: жаман, ұйқы, рақат

---

---

Етігі жаман – төрді былғайды,
Өзі жаман – елді былғайды.

Ілмектер: жаман, төр, қырғыз мақалы, ертегі

---

---

Жаман атты жал басар.

Ілмектер: жаман, қырғыз мақалы

---

---

Жаман қатын терісін жимай, иттен көреді,
Басын жумай, биттен көреді.

Ілмектер: жаман, әйел, ит, бит, қырғыз мақалы

---

---

Жақсыға жата қал,
Жаманға қата қал.

Ілмектер: жақсы, жаман, қырғыз мақалы

---

---

Жаманға шөп батады,
Жақсыға сөз батады.

Ілмектер: жаман, жақсы, сөз

---

---

Жаман ит жармаға жармасар.

Ілмектер: жаман, ит, қырғыз мақалы

---

---

Жаман тайдан тайынша жақсы.

Ілмектер: жаман, жақсы, төрт түлік мал, қырғыз мақалы

---

---

Ұлдың жаманы – ұйғақ,
Қыздың жаманы – қаңбақ.

Ілмектер: қыз, ұл, жаман

---

---