Берсең - аларсың, ексең - орарсың.

Ілмектер: беру, алу, өмір, орта, тұрмыс, тірлік, қоғамдық құбылыстар

---

---

Ақ айланар, қара байланар.

Ілмектер: ақ, қара, өмір, орта, тұрмыс, тірлік, қоғамдық құбылыстар

---

---

Жалғыздың жары - құдай.

Ілмектер: жалғыз, жалғыздық, өмір, орта, тұрмыс, тірлік, қоғамдық құбылыстар

---

---

Аталы баланың аузы ойнайды,
Атасыз баланың көзі ойнайды.

Ілмектер: ата, бала, көз, өмір, орта, тұрмыс, тірлік, қоғамдық құбылыстар

---

---

Асыққан жетпес, бұйырған кетпес.

Ілмектер: асығу, өмір, орта, тұрмыс, тірлік, қоғамдық құбылыстар

---

---

Алтын алма, дұға ал.

Ілмектер: алтын, дұға, өмір, орта, тұрмыс, тірлік, қоғамдық құбылыстар

---

---

Кісі менен кісінің арасы жер мен көктей.

Ілмектер: жер, өмір, орта, тұрмыс, тірлік, қоғамдық құбылыстар

---

---

Құдайдың өзі асыраған тоқтысын қасқыр жемес.

Ілмектер: тоқты, құдай, өмір, орта, тұрмыс, тірлік, қоғамдық құбылыстар

---

---

Барына разы бол, жоғына сабыр ет.

Ілмектер: сабырлық, өмір, орта, тұрмыс, тірлік, қоғамдық құбылыстар

---

---

Адам болар баланың кісіменен ісі болар,
Адам болмас баланың кісіменен несі бар.

Ілмектер: адам, бала, өмір, орта, тұрмыс, тірлік, қоғамдық құбылыстар

---

---

Әдепсіз үйге кірме, әкімсіз елде тұрма.

Ілмектер: әдеп, әкім, ел, өмір, орта, тұрмыс, тірлік, қоғамдық құбылыстар

---

---

Қатының тентек болса,
Қамшың жуан болсын.

Ілмектер: қатын, қамшы, өмір, орта, тұрмыс, тірлік, қоғамдық құбылыстар

---

---

Кеңесті хан азбайды,
Кең киім тозбайды.

Ілмектер: киім, кеңес, хан, өмір, орта, тұрмыс, тірлік, қоғамдық құбылыстар

---

---

Білмегенді білдір, қолына алтын жүзік ілдір.

Ілмектер: алтын, жүзік, өмір, орта, тұрмыс, тірлік, қоғамдық құбылыстар

---

---

Баталы құл арымас,
Батасыз құл жарымас.

Ілмектер: бата, өмір, орта, тұрмыс, тірлік, қоғамдық құбылыстар

---

---

Ай мен күн әлемге бірдей.

Ілмектер: ай, күн, өмір, орта, тұрмыс, тірлік, қоғамдық құбылыстар

---

---

Ханда қырық кісінің ақылы бар.

Ілмектер: ақыл, хан, өмір, орта, тұрмыс, тірлік, қоғамдық құбылыстар

---

---

Жақсылық қылсаң бүтін қыл.

Ілмектер: Жақсылық, өмір, орта, тұрмыс, тірлік, қоғамдық құбылыстар

---

---

Отпен ойнама - күйерсің,
Құйынмен ойнама - шаршарсың.

Ілмектер: от, құйын, өмір, орта, тұрмыс, тірлік, қоғамдық құбылыстар, ойын

---

---

Қылыш жарасы бітер,
Тіл жарасы бітпес.

Ілмектер: қылыш, тіл, жара, өмір, орта, тұрмыс, тірлік, қоғамдық құбылыстар

---

---