Жаңа туған айды көрген
Бір мұрат,
Жаңа шыққан күнді көрген
Бір мұрат.
Жаңа ашылған гүлді көрген
Бір мұрат.

Ілмектер: мұрат, гүл

---

---

Орман көп болса — олжаң көп.

Ілмектер: орман, олжа

---

---

Ер тоқымы жаман деп
Ерді мазақ қылмаңыз.
Еккен егін жаман деп,
Жерді мазақ қылмаңыз...

Ілмектер: егіншілік, ер

---

---

Жердің тілін білсең,
Тілдей жерден жылдық өнім аларсың.
Елдің тілін білсең,
Елге сыйлы боп жағарсың.

Ілмектер: егіншілік, жер, сый, ел

---

---

Қара жерге қар жауар,
Қарды көрген бір мұрат.
Қара жерден қар кетер,
Жерді көрген бір мұрат.

Ілмектер: қар, жер, мұрат

---

---

Су жетпейін демейді,
Жар жеткізбейді.
Ер жігіт жетпейін демейді,
Мал жеткізбейді.

Ілмектер: су, жігіт

---

---

Диқан жерім дейді,
Жері үшін ерінбейді.

Ілмектер: егіншілік, диқан

---

---

Нажағайдың көптігін қайтейін,
Жаңбырдың жоқтығын қайтейін.

Ілмектер: егіншілік

---

---

Бұлақ көрсең, көзін аш.

Ілмектер: бұлақ, су

---

---

Алыстағы дәриядан
Алдында жатқан қақ артық.
Төскейдегі тұлпардан
Жаныңда тұрған жабы артық.

Ілмектер: алыс, артық

---

---

Аяқты ақырғы тамшы толтырады.

Ілмектер: ақырғы, тамшы

---

---

Алтын — тас,
Дақыл ас.

Ілмектер: егіншілік

---

---

Бір тал кессең,
Он тал ек.

Ілмектер: тал, ағаш

---

---

Қыста қысыл,
Жазда жазыл.

Ілмектер: жыл мезгілдері, қыс, жаз

---

---

Отырықшы ел
Егінін — ойлайды.
Көшпелі ел
Көлігін ойлайды.

Ілмектер: егіншілік

---

---

Жаман көлдің суы ащы
Жаман адамның тілі ащы.

Ілмектер: жаман, адам, тіл

---

---

Көктемеде бір тойдым,
Көбік қарда бір тойдым.

Ілмектер: көктем

---

---

Жер — адамның бесігі.
Ел — бақыттың есігі.

Ілмектер: жер, ел

---

---

Жерін қорлаған
Жеріне сыймайды.
Елін қорлаған
Еліне сыймайды.

Ілмектер: ел, жер

---

---

Арық қазған — су ішер,
Араздасқан — у ішер.

Ілмектер: су, араздасу

---

---