Жаңа шығыстық діни ағымдардың қазақ даласындағы көрінісі

Ағым, секта дегенде қазіргі кезде біз көбінесе исламның атың жамылып жүрген жаңа діни ағымдарды еске аламыз, немесе солардан басқа діни ағымдарды білмей, ескермей жатырмыз, ал осы орайды пайдаланып, өз мақсаттарын іске асыру үшін басқа мемлекеттерден қазақ жеріне ағымдар келе бастады, олардың мақсаты әрине әртүрлі болсада, олар Қазақстанның бейбітшілігі мен ынтымақғын бұзуға әрекеттенді. 

Бүкіл әлемды өз назарына аударған «Аум Синрикёны» айтсақ болады. Бұл ағым Жапония жеріде пайда болды. Көшбашысы Шоко Асахара, ол 1984 осы діни ағымды құрған болатын, ол өзін үнді құдайы «Дайкокутеннің» инкарнациясы деп мәлімдеген. Алғашқы күндері ол жан-жақтан сенушілердің санасына тез сіңіп. Кейінгі кезеңде ол саяси партия құрып, Конгресске кіргісі келді және ол өзінің ілімін әлемге айту үшін бағдарламаларға жиі шығып, діни топ ішінде тіпті министрлер кабинетін құрды. Алпауыт державалардың атын жамылған Жапония зиялыларынан құралған бөлім, сондықтан ол кейіннен көптеген күрделі қылмыстар жасай алды. Шоко Асахара «Жапонияны шамбализациялау» жоспарын ойластырды, бұл саяси партиялар арқылы жапон үкіметін алу, Жапонияны және тіпті дүниежүзілік аумақты басқару және 2000 жылы «дүниенің соңында» барлығын құтқару үшін Синрикёны пайдалануды білдіреді, бірақ ол сайлауда жеңіске жетпеді, сондықтан ол лаңкестік әрекеттерге бет бұра бастады және діндарларға: «Діннің ақиқаты үшін ұрлық, ренжіту, күнәлар кешіріледі, өйткені біз осында адамдарды құтқарамыз» деді. Ол сенушілерің адам өлтіруге насихаттап, және жоспарларымен 1995 жылы метроға улы газ қолданып 13 өлімге және 6000 адам улануына алып келді.

Қазақстанда Қызылорда облысының аумағында «Аум Синрикё» діни сектасының қызметі жолын кесті. Республика Ұлттық қауіпсіздік комитеті баспасөз қызметінің хабарлауынша, сектаның ұйымдастырушысы әрі жетекшісі Қазақстан азаматы, 36 жастағы Владимир Каменев болған. ҰҚК мәліметінше, 1996 жылы Каменев Мәскеудегі тоталитарлық сектаның «Аум Синрикё» бөлімшелерінің бірінде дайындықтан өтіп, одан кейін отанына оралып, үгіт-насихат жұмыстарымен айналыса бастаған. Қызылорда қалалық соты Каменевті діни сенім бостандығы туралы заңды бұзғаны үшін кінәлі деп тапты. ҰҚК өкілдері атап өткендей, сотталушы ешқандай қылмыстық әрекет жасамағандықтан, оған ескерту жасалған.

Естеріңізге сала кетейін, Жапонияда өткен ғасырдың 90-шы жылдарының ортасында секта мүшелері жасаған лаңкестік әрекеттерден кейін «Аум Синрикё» әлемнің көптеген елдерінде тыйым салынған болатын.

Фалунгун – Қытайда 1999 жылы құрылған ағым, Amnesty International ұйымының мәліметі бойынша, қудалау жан-жақты үгіт-насихат науқанын, мәжбүрлі идеологиялық қайта құру және қайта тәрбиелеу бағдарламасын және негізсіз тұтқындау, мәжбүрлі еңбек және физикалық азаптау сияқты, кейде өлімге әкелетін бірқатар заңсыз мәжбүрлеу шараларын қамтиды. АҚШ Конгресінің Қытай бойынша Атқару комиссиясының мәліметі бойынша (ағылшын) орыс. Фалунгунмен күресу үшін 610 кеңсесі деп аталатын конституциядан тыс орган құрылды. Журналист Ян Джонсонның айтуынша, билік бұл топқа қарсы мемлекеттік БАҚ аппаратын, сот, полиция, армия, білім беру жүйесін, туыстары мен әріптестерін жұмылдырған. Теледидар, газеттер, радио және интернет арқылы ауқымды үгіт-насихат жұмыстары жүргізілді.
ҚР Әділет министрлігі Дін істері комитетінің кеңесшісі Юлия Денисенко, “Қазақстандағы фалунгунның таралу ерекшеліктері ” аты мақаласында 2001 жылдың ақпанында Мәскеуде орыс сектанттарының қатысуымен қытайлық деструктивті «Фалунгун» культінің тұсаукесері өтті. Қытайдан бөлек АҚШ, Жапония, Тайвань елдерінде сектаның бөлімдері бар. Ресейде соңғы уақытқа дейін секта қытай диаспорасы арасында, әсіресе Сібір мен Қиыр Шығыстың Қытаймен шектесетін аймақтарында қарқынды түрде тарады. Қазір Мәскеуде, Санкт-Петербургте, Пятигорскте, Иркутскте, Нижний Новгородта, Ставропольде, Ижевскте және Ресейдің басқа да қалаларында фалунгунды ұстанушылар бар. Олар шулы шерулермен және Қытайға қарсы наразылықтармен өздерін танытады.

Егер Қазақстан туралы айтатын болсақ, онда Ли Хунчжидің ілімі шамамен бір уақытта бұл жерде, бірақ пафоссыз және жарнамасыз орналаса бастады. Өздеріңіз білесіздер, Қазақстан Фалунгунның отанымен оңтүстіктегі шекара арқылы байланысты. Дәл сол жерде Фалунгунның алғашқы ізбасарлары мен оның алғашқы қорғаушылары Мәскеу Хельсинки тобының Алматы бөлімшесі – Алматы Хельсинки комитетінің тұлғасында пайда болды. Демек, Қазақстанда Фулун Гонгтың ресми тіркелген филиалы әлі жоқ. Бұл заңнан тыс, ал құқық қорғау органдары заңнамаға өзгерістер қабылданғанға дейін оны тіркеуге жол бермеу үшін барлығын жасап жатыр. Екінші жағынан, Фалунгун ізбасарлары MHG-де, басқа, үлкенірек тоталитарлық секталарда, сондай-ақ ғалымдардан қолдау тапты.
Ал казірде де бұл сектаның сайттын жургізіп жатыр, ал Қазақстандағы сайттарына тыйым салынбаған.

Осылайша, Фалунгун – бұл жетекші тоталитарлық секта, оның мүшелерін Қытай үкіметіне қарсы өшпенділік үшін пайдаланады, ал оларды өз кезегінде АҚШ барлау агенттіктері өздерінің сыртқы саяси мақсаттары үшін пайдаланады. Ал біз өз кезегімізде бұл ақиқатты қарапайымға жеткізуіміз керек.

Тілебалды Ақбұлыт, әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университетінің студенті
Жетекшісі ҚазҰУ аға оқытушысы Қаңтарбаева Ж. О.

Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз: