Стресс: терминнің шығу тарихы мен дамуы.

Стресс – адам өміріндегі маңызды құбылыс, ағзаның сыртқы және ішкі қауіп-қатерлерге жауап ретінде пайда болатын күйі. Бұл ұғымды алғаш рет америкалық психофизиолог Уолтер Кеннон ХХ ғасырдың басында ғылыми айналымға енгізді. Ол стресс терминін ағзаның «қорған немесе қаш» деп аталатын реакциясын сипаттау үшін қолданды. Яғни, адам немесе жануар қауіпті жағдайға тап болғанда, оның денесі қорғанысқа қажетті күш-қуатты жинақтайды.

Кейіннен австриялық физиолог Ганс Селье бұл теорияны әрі қарай дамыта отырып, стресстің үш кезеңін анықтады: алғашқы күйзеліс, ағзаның бейімделуі және соңғы – ауыр сарқылу кезеңі. Оның айтуынша, егер стресс ұзақ уақыт бойы жалғасса, ол адам денсаулығына кері әсер етіп, түрлі аурулардың дамуына себеп болуы мүмкін.

Қазіргі уақытта стресс тек қиындықтармен байланысты құбылыс ретінде қарастырылмайды, керісінше, оның өмірдегі маңызды рөлін түсінеміз. Мысалы, белгілі бір деңгейдегі стресс адамның мақсатқа жетуіне, өнімділігін арттыруға ықпал етуі мүмкін. Алайда ұзаққа созылған немесе тым қарқынды стресс ағзаны әлсіретіп, психологиялық және физикалық денсаулыққа зиян келтіруі ықтимал. Сондықтан стрессті дұрыс басқару және оның әсерін бақылауда ұстау – маңызды мәселелердің бірі.