Он төртінші көк сөз (Тіл)

 Иманды болу сөзбен оңай, іспен қиын, 

 Бәтіктеніп бос сөз айтпай, іспен сыйын, 

 Он күнәнің тоғызы тілден деген, 

 Тілді тый, мінезді дұрыста, құранменен!

 Баста Алла Тағала адамдардың барлығын дүние есінін ашқаннан бастап, күнәсіз пәк күйінде жаратты, өсе келе мол сауапты іс жасады. Алайда ғайбатшыл надан тіл адамның адамдық дәрежесін төмендете білді. Ақидасын да адамның мінезін, түрін, жан дүниесін өзгертеді. Ол түпкі-түбінде тағдырына айналатыны сөзсіз де рас! Сондықтан неге тілге кісен салмай, оны һәуас пен риямен өз екі өміріңізді талқандауға мүмкіндік бересіз? 

 Кейде сөйлегеннен гөрі, үндемей қалған артығырақ! Өзіміздің білетін сөздеріміздің түп мағынасын да түсінбейміз, себебі: оны еліктеп қана сөйлеуді үйренеміз, еді оны дұрыс жерде сөйлеуді үйрену ғана қалды. "Жастық шақтан ләзат ал!" мен "Болашағыңды құртудың!" айырмашылығын да мысал ете алсақ болады. Балалық кезімде ойлайтын едім неге осы үндемейтін адамдар көп сөйлемейді деп, өсе келе түсініп, керек адамдарға ғана сөйлейтіндігін ұқтым. Ешкім туралы ешнәрсе айтпауды үйренсең, өміріңдегі көп пәле-жаланың, қиындықтың бетін қайтарасың. Нәпсіңе еріп, өміріңді қиындатпа, керек жерде тіліңді тістей біл! Себебі: соғысты қайтармау арқылы, ойдағы болашақта іске айналар пәленің алдын алып алтын уақытыңды үнемдедің. Жақтырмаса сөйлеспе, сөйлемей ме сен де үндеме! Не бір жақсы сұрақтан баста иә, жоқ мынау-мынау деген сұрақ емес, қызығып әңгіме айтатын сұрау болсын. Әркім өзі үшін өмір сүреді, біздей көп Азиялықтар кәсіпті сол үшін доспен емес, Отбасымен құрамыз, себебі: дос ол бөтен адам, ал туыс - бір бауыр ет! 

 Өмір де төрт сөзіңізге сақ болыңыз: дұға тілер де, өзгені жамандауда, арман, мақсатты біреуге айтар да, сөз сөйлер де. 

 Дұға тілерде нақты сұра және де ол орындалатұғын болса соған сай етіп, таразыға тең етіп сынақ беретіне күмәнің болмасын! Алысы бардың, берісі бар! Сол жасаған дұғаңа сай болып еңбек ете біл! Оған уақытың, күшің кетуі мүмкін алайда ол соған лайықты және қалған уақытың да бақытқа толады әлде толмай ма? Сондықтан да нақты дұрыс өзіңе де, өзгеге де пайдасы тиетінін дұрыс дұға жасап оған қарай әрекет ете біл! Сау басыңа бейнет тілеме! Өзгенің жаманын алу жайлы да тілеме, саған ол келгенде, көтере алмай қалуың мүмкін. Алладан оның өмірін жеңілдетуді сұра! 

 Ұрысу, өсек айту - бұл өз-өзін кұрметтемейтін адамның әрекеті. Үнемі ұрыс іздеу, өзгені жамандау алтын уақытың мен энергияңды және басты сауабыңды құр босқа жоғалту. Сонша қиналып жасаған қайырлы ісіңнің сыйын өзге біреуге ол білмей-ақ бере салу, сол арқылы да өміріңді қысқарту, құр өткізу, өміріңді мәнсіз жиіркенішті ету. 

 Арзуыңды басқаға айтар да ойлан расында болашақ ісіңе ісің емес, сөзің жүргенін қалалайсың ба? Ол арзуыңды сеннен бұрын сөзіңді басқа біреу ғибрат тұтпасына кім кепіл? Өз күшіңді арман, мақсатыңның жолына емес, тек сөз қылғанның қалай? Егер арзуың орындалсын десең ондай мүмкіндікті жібермей еңбек ете біл! 

 Сөйлеген сөзіңе сақ бол! Біреудің көңіліне ешқашан да қаяу түсірме, қаяуы түссе саған екі есе айналып келері анық! Ал жақсылығың да екі есе айналып келері де анық! Жақсы сөз сөйлеп, балағат сөзді доғар! Балағат сөзің ақыретке күнәдан басқа ештеңе әкелмейтінін біле тұра неге айтуды доғармайсың! Ол бізге еш ар әкелмейді, керісінше басқалардың алдында дәрежемізді түсіреді. 

 Ойнап болсын, ойлап сөйле! Саған не басқаға күлкілі, ал әзіл тартушының сырты күлкі болғанменен, көңіліне тиері анық! Ондай әзіл, әзіл емес кемсітушілік! Ал кемсітушілер туралы Кәусар сүресінің үшінші аятында ол туралы не делінді? 

 Адамдарға ескерту емес, жылы-жылы сөздер айт! Жылы сөзің өзіңе де, жылы сөз алушыға да көтерінкі көңіл күй, мейірім, жақсы қарым-қатынас, ақыретте пайда береді. 

 Расын да сөз нық қару! Бiз сезiмiз арқылы бiреудi бақытты да бақытсыз да, қуанта да мұңайта да, жұбата да, жылата да, өлтіре де, құтқара да күлдірте де аламыз сондықтан сөзiмiзге абай болайықшы.Сенің болашақ ісіңді, адамдармен қарым-қатынасыңды, көңіл күйіңді шешеді. Сондықтан да сөйлеген әр сөзіңізге сақ болыңыз! Кек сақтамаңыз ренішіңіз сізден басқа ешкімге зиянын тигізбейді. Тіпті демалатын кезінде де сергек сақ бол.