Қазақстандағы соңғы 5 жылдағы кинематография

    Соңғы бес жылда Қазақстан кинематографиясы айтарлықтай өсім мен жаңару кезеңін бастан өткерді. 2020–2025 жылдары отандық кино өндірісі көлемі артты, ал кинотеатрларға баратын көрермен саны рекордтық деңгейге жетті. 2024 жылы көрермендер саны 23 миллионнан асып, жалпы кассалық табыс 43,9 миллиард теңгеге жетті. Бұл қазақстандық киноға деген қызығушылықтың артқанын айқын көрсетеді.

Ұлттық фильмдерге сұраныс та күшейіп, олардың табысы жыл сайын өсіп келеді. Коммерциялық комедиялармен қатар тарихи драма, авторлық кино және анимациялық жанрлар да дамуда. Соңғы жылдары түсірілген бірқатар фильмдер халықаралық фестивальдерге қатысып, жүлделерге ие болды. Мысалы, 2025 жылы шыққан «Ауру», «#37», «Қазақша қорқынышты ертегілер» сияқты фильмдер үлкен сұранысқа ие болды. Freedom Ticket деректері бойынша, режиссер Айторе Жолдасқалидің «Ауру» фильмінің кассалық жиыны екі аптаның ішінде 762 млн теңгеден асты. Фильм ең қатаң рейтингпен көрсетіліп, тек 22:00-ден кейін көрсетілді. Сол уақыт ішінде фильм көпшілік арасында үлкен ажиотаж туғызды.

2020 және 2024–2025 жылдардағы негізгі көрсеткіштер:

2020 жылы:

• Фильмдер саны – 273, оның 36-сы отандық.

• Касса көлемі – пандемия салдарынан төмен; локал фильмдер үлесі ≈13%.

• Көрермен саны – локдаун кезінде күрт төмендеген.

• Билет бағасы – қазіргі бағадан төмен.

• Кинотеатрлар саны – қысқарған, шектеулер көп.

• Отандық киноның үлесі – төмен, нарықтағы орны әлсіз.

2024–2025 жылдары:

• Фильмдер саны – ≈90 ұлттық релиз; барлық форматты есептегенде ≈514 фильм.

• Касса көлемі – ≈43,9 млрд тг; ұлттық фильмдер айтарлықтай үлес алады.

• Көрермен саны – ≈23 млн (рекордтық өсім).

• Билет бағасы – ≈1 800–2 100 тг.

• Кинотеатрлар саны – ≈100–120 кинотеатр, ≈400 экран.

• Отандық киноның үлесі – айтарлықтай күшейді; кассалық хиттер пайда болды.

Қиындықтар әлі де бар: дистрибуция жүйесі толық дамымаған, тәуелсіз киноға қолдау жеткіліксіз. Дегенмен, соңғы бес жылда Қазақстан киносы сапалық және нарықтық тұрғыдан айтарлықтай алға жылжыды.

«Journiverse» білім беру орталығының оқушысы: Абдиади Адия