Монтесса

(Баллада)

Түнерген аспандағы бұлт кетсе,
Күлімдеп сұлу қыздай күн жарқ етсе,
Жайраңдап жұрт шығады Хенилде үйден,
Табиғат мұңлы жанға нұрын төксе.
Жарқын күн жан шіркінге қандай жақсы!
Әлемге күн сәулеңді шамдай жақ!
«Бұлт — ала, жер— шола» қып бөлектемей,
Құмарын күллі жанның бірдей тапшы!
Хенилде, құлпырған бір гүлбақшада,
Толғанып бір қыз жүрді оңашада.
Неге жүр?— Ол ойынан бермеді сыр,
Әлде одан жас жүрегі жай тапса да.
Әлде ол ғашық болып күйіктеніп,
Жүзінен қасіретін байқатса да,
Бір шошып, бір қуанар жүрек соғып,
Мүләйім бір жас сұлу жігіт тосса.
Жоқ, шырақ, іздегені жігіт емес,
Бұл жүрген оймен өзге қыз Монтесса!
Қара көк ашылыпты кенет қалай?
Жынды жел кете қапты бұлт қуалай.
Есімнен кетпес мәңгі ойран етіп,
Қаламды қалың тобыр қоршаған күн.
Ананың жарып алды баласын да,
Талқандап, өртеп кетті қаласын да.
Бүлдірді самолеттер бомба тастап
Бишара Дон - Кихоттың моласын да
Қайран ел жауыз фашист қысымында
Жаншылып осылайша қаласың ба?!
Азат күн, аңсап сені жүдедім де,
Осылай жапа шегіп, жүремін бе?
Еліме отты дауыл соққан шақта,
Жалыны енсе екен жүрегіме!
Қам көңілім, құмарыңды енді тапшы,
Бақытты саған әкеп береді не?»—
Осылай Монтесса қыз сырға батқан:
Толқын күш келсе шіркін бір аулақтан?
Деп, жүзі жарқырады күнге қарап,
Ұмытып өткендерін тұман жапқан.
Бар қала күйге бір көз тына қалды,
Монтесса естіп соны тұра қалды.
Тербелген күйдің көркем үнін сүйіп,
Бақшаға лек-лек қаптап, жұрт ағылды.
Көз салды, бақша ішінде — биік баған,
Үстінде радио тұр сыңғыраған.
Баурында қаптаған жұрт дуылдасып,
Жүгіріп Монтесса да барды оған.
Тәтті күй, ащы күйді кезек-кезек,
Шалқытып, музыкасы қақты безек.
Бір кезде жалынды сөз желдей есті,
Сол сезден сусындады талған өзек: —
Ашулы, мұңлы жүрек Испан елі,
Жау шығып жақыныңнан қысқан сені.
Ел үшін, ерік үшін аттаныңдар,
Жойылсын фашист деген дұшпан тегі!
Өр елдің биігінен сәлем келді,
Көріңдер бауырыңдай өрен елді.
СССР жәрдем берді жанымызға,
Күр,еске көтеріңдер өрендерді!
Бірінен осы сөзді алғаш ұғып,
Монтесса сөйлеп кетті алға шығып.
* * *
Па, шіркін, қандай жақсы испан биі
Шымырлап жүрек сүйер асқан күйі.
Тек бақыт елестейді онда алыстан,
Болады ғашық жанға қашан сыйы?
Есіркеп жыр арнадым, қалқам, саған,
Алғысың бар ма сенің айтар, маған?
Жоқ, сәулем, алғыс гүлін тілемеймін,
Майданда жеңсе жауды, рақат табам
Мәз болып, бақыт тапсаң сен де, қалқам,
Өмірде сен де мендей болсаң дарқан,
Сен жасап бостандықтың ұлы тойын,
Шашуын қуаныштың мен де тартам!
Дариға, бар жаһанға бақыт туса!
Сыпырып жауыздықты уақыт қуса!
Тазарып жер менен көк жауыздықтан,
Нұрымен коммунизм бетін жуса!

---