Арнау

Жаңа жыл келді!
Ұлылығыңды ұғынып,
Уа, байтақ Отан, аяғыңа бүгін жығылып,
Сыйлаймын саған - өмірімнің барлық жиһазын,
Сыйлаймын саған - көңілімнің зарлы күй-сазын,
Сыйлаймын саған - аққорған бүзған күшімді,
Сыйлаймын саған - атқарған ізгі ісімді,
Сыйлаймын саған - қанымның жігер-аптығын,
Сыйлаймын саған - жанымның түгел шаттығын.
Бойымда егер бар болса бір құрт-қорқыныш,
Ойымда егер бар болса күңгірт көп күдік,
Қол ұшын бер сен!
Сыйла сен маған мол тыныс!
Құртайын оны!
Құртайын көзін жоқ қылып!
Жалбарынамын, көзімнің жасын бұлап бір,
Жырыма менің,
Сырыма менің, құлақ тұр!
Өзіңді өзім басыма қонған бақ көрдім,
Қолымда барды қалдырмай қылау ап келдім.
Қорашсынба тек!
Қарама түйіп қабақты!
Табамын қайдан інжулі алтын табақты?
Кедей атаулы ақ үміт артып өзіңе,
Тілейді тілек.
Сене гөр мына сөзіне:
"Безінбей,
Төзіп,
Тәлкекке салған тірліктен
Жайларымыз бар рақым күткен - нұр күткен
Орнайды қашан біздерді тәңір құптар кез?
Құтқарар болсаң бейшаралықтан, құтқар тез!"
Сүйікті тіпті,
Сүйікті сендік пәк есім,
Уа, нәмәрт өлкем,
Уа, жомарт өлкем,
Бхарат!
Барлығымызға бағы заманнан әкесің,
Сең барда қалай ұлдарың сенің жұтамақ?!
Ардақтайды олар көнекөз сендік мұраны,
Өзіңсің әркез,
Өзіңсің, асқақ жыр-әні!
Қызықпайды олар жат елдің атақ-даңқына,
Түнек түндерде
Күй болып көкте Жарқыра!
Жетуі үшін
Жете алмай жүрген жеріне,
Жете алмай жүрген жеріне
- Өмір өріне, Өмір өріне
- Аспани мекен жұмаққа
Жол тауып бер сен!
Тамұқ-құздарға құлатпа!
Жаңа жылда серт береді ұрпағың,
Жаңа жылда топырағыңды сүйеді,
Бұдан былай бостандықтың шырқа әнін,
О, Бхарат! О, Үндістан киелі!
Керек емес сыйы мүлде жат елдің,
Керек емес киімі де жат елдің,
- Қарызға, - деп, у тілінен май тамып,
Арбамасын! Беру керек қайтарып.
Жат адамдар істемей ме жаттығын,
Тоналады, жоғалады шаттығың.
Мына сөздің ақ, қарасын айыршы:
Жарлымыз ғой, емеспіз біз - қайыршы,
Уақыт жетті, уақыт жетті ар ойлар,
Күркелер бар, жоқ болса да сарайлар,
Ормандар бар, жоқ болса да қалалар,
Ұлан-ғайыр айналайын дала бар,
Ұлың аз тек, солар үшін алысқан,
Көзге қораш көрінесің алыстан.
Бірақ, бірақ, біздер қайта жаралып,
Келдік бүгін, келдік саған оралып.
Ақ махаббат бір жүректі қылды егіз,
Біреуі - сен! Біз сенімен біргеміз!
Өзге ошаққа қолымызды жылытып,
Туған үйді тәрк етіппіз, ұмытып;
Ұмытыппыз ана тілін және де,
Есі дұрыс пенде осыған көне ме?!
Өзгертіппіз әкеміздің атын да,
Мұндай ада болармыз ба ақылдан!
Сонда дағы ұшыратпай кәріне,
Кемеңгерім, шыдапсың-ау бәріне.
Азапты да, мазақты да көріпсің,
Тілсіздіктен, үнсіздікпен көніпсің,
Жатыпсың тек кеуделерді мекендеп,
Саналардан сызылмасам екен деп.
Ұстап бірақ аталы сөз тізгінін,
Өсиетіне бас иеміз біз бүгін.
Сертіміз бұл, сертіміз бұл, шешімді,
Жат жерліктен тазалаймыз төсіңді.
Тазалаймыз, таза ауаңды жұтамыз,
Сол ерлікті мәңгі мақтан тұтамыз!
Жан досым,
Күннің көзін жасқап бүгін,
Қою бұлт төбемізден тастап мұңын,
Қамаған темір торға құстардай-ақ
Жоғалттық үніміздің асқақтығын.
Айтшы сен, шыныменен көк түнере,
Әлемге ақырзаман жетті ме, не?!
Тіршілік шыныменен тұл қалды ма?!
Ер сенім ез күдікпен ұрланды ма?!
Ендеше, жоқты іздеп құр еңіреген
Болдық қой біз бір - ғаріп, емі неден?
Серпіліп түнек түннің түнергені,
(Мәңгілік мүмкін емес Күн өлмегі!)
Жан досым, есіңде ме, әлдеқайдан
Еркіндеп ескен кезде жігер желі.
Үмітке кеудемізді қарық қылып,
Атқаны сол бір Таңның зарықтырып;
Нұрымен шомылдырып кең өлкені,
Қуғанда кең өлкеден көлеңкені.
Құстардай темір торға қамаған біз
Өмірге іңкәрлікпен қарағанбыз.
Шығысқа қанша қада жанарыңды,
Көрмейсің күліп тұрған бала-күнді.
Нақ қазір таулардың да иығы талған
Көтеріп ауыр қайғы, нала-мұңды.
Жан досым, жүрегімде жылау барда,
Және де білегімде бұғау барда
Қағады сен болмасаң кім арқаны?!
Көк тұман төңірегім мұнартады.
Сәулесіз, сұрғылт мекен құшағында
Қиялдың сарғаюда шынар-талы.
Тағатсыз жанымды арман тырналайды,
Қанатсыз бұлбұл - көңіл жырламайды,
Мына бас қасіретке көнді ертерек,
Тілегім: біз көргенді сен көрме тек.
Бұғаудың білмей-ақ қой не екенін,
Жылаудың білмей-ақ қой не екенін,
Кендікті, еркіндікті әнге қосқан
Тұрағың болсын сонау заңғар аспан,
Естиік сілкіндірген бар тау-шыңды,
"Сөнбес Күн көрдім!" - деген өр даусыңды.
"Армандаумен, Күн, сені,
Көз жасымның терең көлін кештім көп.
Құшағына сыйғыза алар кім сені?
Аспан ғана!
Одан өзге ешкім жоқ, - деді
бірде мұңға батып мөлдір Шық,
- Сезінемін кеткенімді көлгірсіп,
Не қылайын әуре болып бекерге,
Ұмтылғанмен қолым саған жетер ме?!
Жауап берді Күн сонда:
"Бар әлемнің төбесінде тұрсам да,
Құлақ асып арызыңа - жылауға,
Мен дайынмын көкірегіңе құлауға,
Мен дайынмын айналаңды ән қылып,
Жүрегіңе жайғасуға мәңгілік."
Иә, сол әйел - арманым... һәм мұратым,
Бір кездерде осы ауылда тұратын.
Сонда осынау жалғыз аяқ жолменен
Талай рет көл жағаға келген ем,
Сары белден соққан салқын желменен,
Жұпар иіс - жердің иісі бұрқырап,
Басын ие күтіп алды гүл, құрақ.
Ағыл-тегіл құйды кейде ақ нөсер,
Жайқалды орман, шайқалды орман ән салып.
Барлығы да - жанға ләззат, жанға әсер!
Қарай бердім, қарай бердім тамсанып.
Себеп болды сол келіншек - сол керім;
Жақын досым болмаса егер, ол менің,
Білмес пе едім, бәлкім, мен бұл аймақтың
Табиғатын - көк шалғынын, көлдерін.
Білмес пе едім аққайраңның не екенін,
Қалды есімде шомылғаны... жүзгені...
Білмес пе едім шаттанғанның не екенін,
Қалды есімде жүгіргені... іздері...
Көргенімді жүрегіме жинадым,
Барлығы да қалды есімде сақталып.
Апарды ол храмына Шиуаның,
Апарды ол ауылына, мақтанып.
Кешкілікте әйелдер ән айтқанда,
Құмыра алып, суға барып қайшанда,
Тұстарынан сан өттік біз сызыла,
Барлығы да көз тастады қызыға.
Ауылдан сәл аулағырақ еді үйі.
Тұр дүние қаз қалпында, со күйі
Сондағыдай желқайықтар, қара әні,
Оңтүстікке баяу жылжып барады.
Қайықшыға шаруалар қол бұлғаса,
Өз-өзімнен әр түрлі ойға кетемін:
Мен, сол әйел осы ауылда тұрмаса,
Білмес пе едім өткелдің де не екенін?!

---