Анамның хаты

Байғұс ана хат жазыпты,
Депті «балам сағындым»,
Ұмыттың ғой бізді тіпті,
Бір келмедің неғылдым?
Оқу іздеп кеткеніңнен,
Ауылға бір қайтпадың.
Біз не көрдік жеткеніңнен.
Елге кеп уәз айтпадың.
Балам едің емшек берген,
Түн ұйқымды төрт бөліп,
Анаң едім жапа көрген,
Сені өсіру дерт болып.
Жас күніңде көп ойлаушы ем,
Сені әлдилеп тербетіп.
«Арманым жоқ» деп ойлаушы
Қалқам өссе ер жетіп.
Болмай шықты ойлағаным,
Сен жігіт боп жеткен соң,
Қалжырадым, ойла жаным,
Сен алысқа кеткен соң.
Талай жылап жүруші едім,
Сенің бала кезінде.
Неге екенін білуші едің,
Қалқатайым, өзің де,
Алданышым қалқам еді,
Сонда менің қуатым.
Сен тұңғышым — марқам едің,
Бар қайғымды жуатын.
Көрмеп едім жар қызығын,
Бір сен едің тілегім.
Бір сен едің бар қызығым,
Шыбын жаным, жүрегім!
Қарай-қарай көрінгенге,
Екі көзім төрт болды.
Еш қайғым жоқ сенен өзге
Аш өзегім өрт болды.
Ойла, енді кім мені күтті,
Қартайдым, кем саулығым.
Үсті-басым тозып бітті,
Тозды баста жаулығым.
Кетсең «балам» өз алдыңа,
Мен не болам, біл өзін.
Елестейді көз алдыма,
Бала күнгі мінезің.
Бала едің сен жыламайтын,
Еркелікті білмеуші ең.
Жоқты бер деп сұрамайтын,
Және орынсыз күлмеуші ең.
Отырғанда от басында,
Ертек айт деп қоймаушы ең.
Тұрымтайдай боп қасымда,
Тыңдауға бір тоймаушы ең.
Ертек айтсам нанушы едің,
Құмарланып, құлыным.
Көзінде от жанушы еді,
Салбырап қос тұлымың.
Қызық еді ойындарың,
Бәйге тігіп жарысқан,
Ұзын шыбық сойылдарың
Жаумен ел боп алысқан.
Өңкей бала екіұдай боп,
Намыс үшін дауласқан.
Кек алуға тегіс сай боп,
Жасақ құрып жауласқан.
Жауға жасақ сайлаушы едің
Үлкен болып саптанып.
Сен түсіріп байлаушы едің,
Келген жауды аттанып.
Сөйтіп кейде зорлық көрсең,
Жылап үйге қайтпаушы ең.
Іште сақтап қорлық, көрсең,
Жанға шағып айтпаушы ең.
Пәлен жерде сені сырттан,
Ұлық болды деседі.
Ағайының естіп жұрттан,
Гулеп желдей еседі.
Арманым зор, неғылайын,
Елге келіп тұрмадың,
Маған салып сары уайым,
Артқа мойын бұрмадың.
Сен де «халық биі» болмас па ең,
Болмас па едің комитет.
Елге сен де сый болмас па ең?
Тілімді алсаң нең кетед!
Сені дағы ел қадірлеп,
Түсер еді түрлі сый,
Мал жинар ең, сен де түрлеп,
Оюлы отау, тігіп үй.
Енді қалған өмірімді,
Келінім боп күтер ед.
Әлдилесем немеремді,
Бар арманым бітер ед.
Ойла, енді кім мені күтті,
Қартайдым, кем саулығым.
Үй іші де тозып бітті,
Тозды баста жаулығым.
Қалжырадым, сағындым мен,
Бір кеп көрін көзіме.
Ұмытқандай неғылдым мен?
Жауап қайыр сөзіме!

1925 жыл, 25-желтоқсан.

---