Өлең, жыр, ақындар

Бақыт құсы

Сағыныштан алып-ұшқан,
аймаласқан, тағы құшқан
екі ғашық жанартаудай
лапылдаған жарылыстан.

Толық

Сол бір түн

Түн жып-жылы. Есімде:
жүрек тулап бұлқынды,
сол көктемнің кешінде
бірге өткіздік бір түнді.

Толық

Тағдырмен кездесу

Билеп жүрдік. Жанарыңыз
қадалады.
Жазық маңдай,
неткен сұлу жамалыңыз,

Толық

Саған арнап

Саған арнап мен бүгін жазайын жыр,
Сені көрсем болады маңайым гүл.
Бос қалған жүрегімді жаулап ал да,
Сол жүрекке бір өзің қожайын бол.

Толық

Дала заңы

Жазылмаған бар дала заңы,
Дастандар мен аңыздарда айтылады.
Бабамның еркін өскен ұрпағымын,
Қорғаған ел мен жерін батырлары.

Толық

Әлемнің асылы – бала

Деген бар қуаныштан бас айналу,
Жақсылық түбі тойға бұл ұласу.
Баланың қызығын көру үлкен бақыт,
Сол тойда төбе көкке жетіп жүру.

Толық

Сүйіскенге дейін

Қолым тиіп, жас денең
дір етті – күш бұл қандай?!
Шымырлады тас төбем,
денемді ток ұрғандай.

Толық

Қамалу

Көздеріңмен құрық салдың,
тұтқындадың, тұрып қалдым.
Сенсіз жүрсем, жетер қайғым -
енді өзіңнен кете алмаймын.

Толық

Балалық шақпен қоштасу циклынан

Алыс қалған балалықтьщ пәк дәмін
таңдайыма келтіріп,
қызым менің қия алмаған шақтарын
қайталайды ентігіп:

Толық

Атылыпсың оқ болып

О, бауырым! Жүрегіңде шоқ сеніп,
кеттің жарық дүниеден жоқ болып.
Бірақ сенің атың қалды еліңде,
сенің даңқың өшпек емес емірде,

Толық

Туған үйге барғанда

Алғаш мені шешіп алып жөргектен,
алғаш сенде анам мені тербеткен,
сенде қалып бақытты шақ, балалық,
сенде менің ақыл-ойым ержеткен.

Толық

Жыр оқысам

Жыр оқысам жадырайды қабағым,
жыр оқысам нұрланадьі жанарым.
Мен өмірдің ләззатын, қызығын
жақсы жырдың жолдарынан табамын.

Толық

Мәңгілік от

Мәңгілік от қызыл жалын лаулаған
ұшқынындай жарқыраған көздердің.
Мәңгілік от — Күн нұрынан аумаған
ескерткіші жалындаған кездердің.

Толық

Күн мен махаббат

Күн шықпайды түндерде, бұл — ақиқат қашаннан,
Күнді тіле, жалбарын — бәрі әшейін бос арман.
Таң атады кезінде, Күн де шығар сыланып,
шығар сәтте еш нәрсе сала алмайды бүғалық.

Толық

Тау заңы

Бабалар өткен
заңдарын
кітапқа жазып қалдырмай,
қаныма сіңген арман-үн,

Толық

Биіктер

Өседі биік шынарлар
сұңғыла көкке бас сұғып.
Қызыға қарар ұландар
көзінен кейде жас шығып:

Толық

Әйел махаббаты

Әйел деген — шарап деп сен жырлайсың, ақыным,
келіспеймін мұныңа, бұл — мен үшін жат ұғым.
Ә дегеннен шарапқа қанамын деп ойлама,
көз іліп ап, тағы бас жазамын деп ойлама.

Толық

Тауда

Кеше мен тауға шықтым,
жұпарын жұттым қанбай.
Шыңдарға жармасып Күн,
биікті ұқтырғандай.

Толық

Тек осы жер

Сөздерге де, өңдерге де енді ешқашан сенбеймін,
бұдан былай көзім көрмей, ешкімге де ермеймін.
Бұдан былай мына менің өзімде де күмән бар –
сендер де енді мені алдымен отпен, қанмен сынаңдар!

Толық

Бауырластық қағидасы

Шығыстағы Бұхарада
әмір тақтан ұшқанда,
Орыс аға мейіріммен
жол көрсетіп түсті алға.

Толық

Ұлыма

Жақсы оқып, шаттанғаннан, жасқа жанар.
толардай қуантпадың, балам, әлі.
Күлімдеп арт жағымнан басқа аналар
қызыға маған ешбір қарамады.

Толық

Бұлақ-ескерткіш жайлы әндер

Туған жердің бұйырмай беткейі де,
мекен болды жат елдің құба белі.
Көйлегі де қалды ғой жетпей үйге —
көз жасымен анасы жуар еді.

Толық

Туған жер

Қайда жүрсем, өзіңе оралғанша асықтым,
әлем шексіз болса да, саған ғана ғашықпын.
Сен сарайсың құздағы құлата алмас ғасыр да,
көкшіл аспан күмбез боп төңкерілген басында.

Толық

Батырдың жесіріне

Бұл қайғың түсінікті шын естіге:
жұбатып айта алмаймын ешбір әнді.
Ол жұрттың бақыты үшін күресті де,
ал өзі сендік болып кетті мәңгі.

Толық

Отанға деген махаббат

Өлшемі жоқ ана махаббатының,
пір тұтпайды жұрт бекерге - ол киелі.
Аюлар да (ой-санадан мақұрым)
ақымақтау балаларын сүйеді.

Толық

Белгісіз батырды жоқтау

Жаудың отын өшірді,
дүниеден көшірді.
Дұшпанның қаны жосылды,
шәйіт болды өзі, ер еді.

Толық

Нақылдар мен ғақылдар

Тасқын сулар таудан өтіп, тас жарар,
ну жайқалар тереңдіктен татса нәр.
Қардай аққу, құстар ұшса қаңқылдап,
құзғын қалар үні бітіп, қарқылдап.

Толық

Көңіл күй жырлары

...Жігіттерді жинайық,
жеміс теріп, сыйлайық.
Той қызығын тыймайық,
аңға шығып, құс салып.

Толық

Алып Ер Тоңаны жоқтау

Шеңгелін ажал салды ма,
Ер Тоңаны алды ма,
сұм дүние артта қалды ма...
Қайғылы жүрек жыртылды-ау!

Толық

Таңғұттарға қарсы күрес жырлары

Таңғұт жау тиді айлалы,
қатұнсін тісін қайрады,
жайратпай жауын таймады,
бауыздап жанын қинады.

Толық

Йабақыларға қарсы күрес жырлары

Будыраштар да құтырып,
алпауыт ерлер жұтынып,
жорыққа шықты жапырып,
қанымызды біздің төкпекке.

Толық

Ерлікті аңсау

Жорық сап түнде көшелік,
Ямардың суын кешелік,
бұлақтан қанып ішелік,
жаудың бәрі қуылсын.

Толық

Құмға түскен ізіңді құлай сүйгем...

Құмға түскен ізіңді құлай сүйгем...
Бір рет
Құпиясын ашып ап, құны кеткен құдірет!
Айға ғашық,

Толық

Жердегі бар жол шектеулі

Жердегі бар жол шектеулі,
Күн қысқа — мұңым көп емес –
Көзімнен көлбеп кетпейді
көктемде көрген көк елес.

Толық

Арыздасу

Түсе берме өкініштің дертіне,
айтпа бекер желге сыр –
Сүйдім деп ем, тұрмай кеттім сертіме,
«Кеш, кеш...» деме,

Толық

Бәйіт

Бір маңдайға соншама азап,
со-онша бақ
қалай сыймақ?
Дәл осылай сүймек кім?

Толық

Әйел

Ұлы суретшінің көрмедегі «Жалаңаш әйел» атты
картинасының жанында біреулер
ыржаңдасып тұр.
Мейлі...

Толық

Түн. Құса

– Мүмкін еме-ес! – дейді ышқынып жүрегім –
...мүмкіндігім сол ғана.
Түсім бе екен?– қол тапсырып жүремін
иманы жоқ молдаға.

Толық

Кеш. Жалғыздық

Ақырзаман орнайды енді –
Күн өлді
Қып-қызыл боп ұяттан.
Өкінердей ештеңе жоқ.

Толық

Күз. Тоба

Ақты жұлдыз тас төбемнен «ағалап»,
Арашаға түспедім.
Салдақы түн сақ-сақ күлді табалап,
бармағымды тістедім.

Толық