Өлең, жыр, ақындар

Шырмала берме, шырмала!

Талабы таудай, тағдыры түйткіл бір бала,
Тағдырға, тәйірі, шырмала берме, шырмала!
Болған соң тірлік кездеспей тұрмас мұң-нала,
Болаттай болса, мұң-нала сынақ, сын ғана.

Толық

Шындық – жүрек

Шындық – сұмдық қаталсың да қаттысың,
Шындық – сұмдық ащысың да тәттісің.
Тусың – шындық.
Символсың сен, шарттысың,

Толық

Шөпке бару

Құбатөбел әкемнің күрең аты
Сүрінбейтін жануар сірә қапы.
Шана жегіп шаңытқан сары аязда
Шөпке бару – дүниенің рахаты.

Толық

Ұстараның жүзінде жүрсін, жаным

Ұстараның жүзінде жүрсін, жаным,
Бойжеткендей кінәмшіл қымсынғаның.
Қысылғаның ұнайды, қымсынғаның,
Қымсынуда білемін тылсым барын.

Толық

Ту туралы жыр

Туыңды көтер, туыңды көтер, туыңды!
Туыңды көтер, таптатпау үшін тұғырды.
Неліктен ерлер көтеріп туын жығылды,
Неліктен елдер астына тудың жиылды?

Толық

Темірқазық

Өле-өлгенше тигенше жерге басым,
Менің темірқазығым сен боласың.
Бағдарымның бір сәтке бұлжысаң-ақ,
Тайып мен де кетемін, таң қаласың...

Толық

Тәуелді болғым келеді

Махаббат деген – жүрек пен мидың «шаруасы»,
Жүрек пен мидың бағасыз сиқыр саудасы.
Келеді бітпей, келеді жүріп мәңгілік
Мәңгілік бітпес бітімнің басы, дау басы.

Толық

Су жорға уақыт

Уақыт желіп жортып, желіп жортып,
Жылдардың біраз-біраз белін көрдік.
Өмір кейде айдардан желін «желпіп»,
Талай-талай көрсетер «тегін» қорлық.

Толық

Сен қайдасың, мен қайдамын бұл күнде?

Сен қайдасың, мен қайдамын бұл күнде?
(Мүмкін сенің келмес оны білгің де...)
Жүрегіңде гүлмін, яки тікенмін,
Кездессең де басы алтын бір дүлдүлге.

Толық

Сезім

Сезімімді сергелдеңге түсірдім,
Сезінуден ұшықтым да, ұшындым.
Сезімімнен ұшық алдым, тұшындым,
Сезім, сенің құлыңмын да, құсыңмын,

Толық

Себеп

Ашхабадта жерді сілкіп зардап жұт,
Қас-қағымда қалды сол жыл зарлап жұрт.
Көрші үйлерге тұтас келген апаттан
Тұтам өмір қалғанына таң қалдық.

Толық

Сары ала жапырақ

Күз келді тағы, саудырап сары жапырақ,
Сары ала сәуле сарғайды күллі атырап.
Кешегі анау – желегі жалау көк терек
Сып-сида болды қаққанша қасты қапыда

Толық

Өтеді де кетеді екен уақыт

Өтеді де кетеді екен уақыт,
Жылағанды алдарқатып, жұбатып.
Мейманасы тасқандарды жылатып,
Тауды тас қып, тозаңға оны уатып,

Толық

Өмір – түйткіл

Өмір – түйткіл.
Жаңа-жаңа аңғардым,
Көбі-көбі алдамшы екен арманның.
Көбі-көбі көбік екен сезімнің,

Толық

Мынау – бақытты, мынау – бақытсыз

«Мынау – бақытты, мынау – бақытсыз»
Деуге болмайды пайым-парықсыз.
Дүмеп жатпайды тойың дамылсыз,
Думан болмайды уайым-налусыз.

Толық

Мертіге жаздап, мерт бола жаздап кенеттен

Мертіге жаздап, мерт бола жаздап кенеттен,
Қаламын аман қалтылдап құйттай себеппен.
Соққанда дауыл солқылдап басын жерге ұрып,
Айрылмай қалған айыр бұтақтай теректен.

Толық

Махаббат тезі

Әуелде сені ойлаған жоқпын сүйем деп,
Игеріп мені әкетеді-ау деп иемдеп.
Жүйкемді бұлай алар-ау, – демей жүгендеп,
Жігіттік шаққа болар-ау, – дегем бір ермек.

Толық

Махаббат мұңы

«Қарғам-ау, сен қалайсың мен дегенде»
Дегенде ән бүлкілдеп кең көмейде.
Баяғы бір махаббат мұңыменен
Пай-пай-пай!

Толық

Мәңгі толғақ

Адам қызық.
Пенде ғой адам деген,
Күресесің өзіңнің санаңменен.
Күрмелесің өзіңнің мінезіңмен,

Толық

Мама қаз немесе Мариям Хакімжанова туралы жыр

Мама қаздай Мариям апай – мамамыздай Біздердің,
Ақын жыры – ана сүті –
Әлдилеген санамыздай Біздердің.
Айналайын тегіңізден түзде өскен түбіріндей дүзгеннің,

Толық

Келеді өсіп бір бала

Алыс та алыс, алыс бір түкпір ауылда,
Қырық-отыз түтін қарға тамырлы қауымда.
Әдеті-салты қазақтың қалпы кәдімгі,
Қысы да, жазы ниеті шаруа қамында.

Толық

Келеді бір күн махаббат

Ерте ме, кеш пе, келеді бір күн Махаббат,
Болмысыңды да жеңеді бір күн Махаббат!
Көктемгі нөсер, мүмкін ол – күзгі ақ жауын,
Сездірсе болды қалғаныңды әбден қаталап.

Толық

Келді шешем алпысқа

Келді шешем алпысқа,
Мен қырыққа тақаумын.
Шешем елде – алыста
Мен қалада.

Толық

Қарлығаш дәурен

Қарағым, біздің баста да
Қарлығаш дәурен көп тұрмас.
Қанатсыз қалсақ, масқара,
Қанаты барлар жақтырмас.

Толық

Жүйрік тірлік

Өтеді өмір.
Барлығын да көрерсің,
Өкінерсің, бекінерсің, көнерсің.
Жығыларсың, жүгінерсің, жеңерсің,

Толық

Жолда

Қайқиған қырдың қарсаңы-ау деймін,
Сар кідір өгіз шаршады-ау деймін.
Бір білем, шүйге біріккен жиде
Желкесін, сірә, жаншады-ау деймін.

Толық

Жақындасу

Кең заманда қоғамда кемелденген
Жақындасу жақсылық ел-елдермен.
Дәстүрлерді дәстүрлер дамытады,
Өнер өріс алады өнерлерден.

Толық

Ертелі-кеш ертеңімді ойлаймын

Ертелі-кеш ертеңімді ойлаймын
Қандай рахат, кездесер деп қандай мұң.
Қандай рахат, болса дағы қандай мұң,
Қарсы алудан қаймықпаймын, танбаймын.

Толық

Ертек

Ерте, ерте...
Ерте, ерте, ертеде
Жер бетінде болыпты бір жертөле.
Жертөледе тұрыпты бір жас жігіт

Толық

Дыбыс немесе Нұрғиса Тілендиев туралы жыр

Меніңше, бұл адам
«Дың» еткен дыбыстан жаралған.
«Дың» еткен дыбыстан –
Туатын «үп» еткен самалдан.

Толық

Дүние зыр-зыр

Дүние зыр-зыр
Көзден бұл-бұл
Дем арасы ұшар ма?
Қағып шылбыр,

Толық

Диалог

Өмір мен Өлім ойда жоқ жерде жолыққан,
Әрине Өмір зәресі қалмай қорыққан.
Әрине Өлім миықтан күліп қағытқан:
– Қаққанда түспей кеттім деуші едің тобықтан.

Толық

Ғайыптан тайып

Екеуің егер ғайыптан тайып жолықсаң,
Ғашық боп қалсаң және де содан қорықсаң.
Кездескің келіп, жүздескің келіп тарықсаң,
Және де соған мүмкіндік болмай зарықсаң.

Толық

Бір білгенім

Білмеуші ем, өмір сондай күрделі екен,
Күрмеуіне кездеспей жүрген екем.
Арман деген алыста – әріде екен,
Жалған деген жаныңда – іргеде екен.

Толық

Бұлдырап қалған балалық шақтың елесі

Бұлдырап қалған балалық шақтың елесі,
Түсіме неге көп кіріп кеттің сен осы?!
Түн ұйқым менің бөлінген кейбір кездерде
Төтеннен келіп, боласың маған төреші.

Толық

Боз бие немесе тың жыртқан жыл

Нағашы ауылымның арасы бізден бір-ақ қыр,
Қозы-лағымыз қосылған шүйгін қырат бұл.
Тың жыртқан жылы төбенің түбіт көдесін
Тарап әкетті тарақ табанды трактор.

Толық

Беу, бозторғай!

Беу, бозторғай!
Шырқайсың баяғыдай,
Көмейіңнің көріпкел ояуын-ай!
Көк көдеге байланған кіндігіңнен

Толық

Балалық шақпен жолығу

Түсімде түнде балалық шақпен жолықтым,
Жорытқым келді, жоруға өзім қорықтым.
...Баяғы біздің құм шетіндегі қыстауға
Қаршадай бала қорықпай жалғыз келіппін.

Толық

Ақындықтан қорықпаймын, қиын емес

Ақындықтан қорықпаймын, қиын емес,
Ұйқастыру, сөз құрау бұйым емес.
Тілдік қорым жетеді, орамдымын,
Тілім менің татусыз, сұйық емес.

Толық

Ақын болу Абай болу емес тек

Ақын болу Абай болу емес тек,
Ол – мұрамыз, мұрат емес теңеспек.
Мұрамызды сақтай алсақ мұнтаздай,
Абай – тірі.

Толық