Жалпы жиын
Қандай тәртіп орнатпа,
Оған егер арсыз адам қол қатса,
Асырып ол айласын,
Қарастырар тек өзінің пайдасын.
Мейірімді түлкі
Көктемде аңшы Торғайды атып түсірді,
Балапандар қала берді шырылдап,
Енді тағы үш жетімек қырылмақ,
Кім көріпті жауыздықты бұ сынды?
Шаруалар мен өзен
Шаруалар шықты төзім, шыдамнан,
Судан керген лаңнан:
Бұлақтар мен жылғалар
Тасыған бір кезеңде.
Ат пен иесі
Ат иесі Атын әбден үйретті,
Айтқанына көндірді де билетті.
Қожасына Ат та мойын ұсынды,
Әр қимылын тізгінсіз-ақ түсінді.
Шаруа мен қарақшы
Шаруа үй салып оңалды,
Сатып алды сүт шелек пен сиырды.
Ормандағы сүрлеу жолмен шиырлы
Кештете үйге оралды.
Шаруа мен жылан
Жылан келіп Шаруадан өтінді,
Балаларын бағуға,
Адалдан нан табуға,
Еңбек етіп өтімді:
Кезбе мен аю
Керек жерде көмек берген асыл жан,
Бірақ, ондай адам аз ғой бүгінде.
Ақылсызбен жолдас болма түбінде:
Ақымақ дос қауіптірек досыңнан.
Өрт пен алмас
Ұшқыннан өрт басталып,
Үйге қарай бас салып,
Алаулады Жалын тілі жаланып.
Айқай-шудың ішінде
Тришканың тоны
Тришканың тоны жеңнен жыртылды,
Ойланбастан инеге ол ұмтылды.
Жеңін қырқып, жасап еді ол ұсталық,
Шыға келді шынтағынан қысқарып.
Тоған мен өзен
«Бұл не? – деді Тоған бірде Өзенге, –
Тоқтамайсың, ағасың,
Солай барлық кезеңде;
Сіңілім-ау, сен қашан тыным аласың?
Қараторғай
Әркімге сай дарын бар,
Бетке ұстап өзге атағын барымдар,
Баратын да залым бар
Білмейтұғын жұмысқа.
Аққу, шортан, шаян
Жолдастардың болмаса егер бірлігі,
Алға баспас тірлігі,
Іс бүлініп, арыла алмас сордан көп.
Бірде Аққу, Шаян және Шортан боп,
Батпырауық
Батпырауық самғаған
Көбелекті байқап қалып аңғардан,
Жоғарыдан сонда оған:
«Көрінесің, – деді айқайлап, – сәл ғана,
Қасқыр мен түлкі
Зат болса егер керексіз,
Мырзамыз-ау ерек біз.
Бұл мысалды, демек, біз
Жеткізбекпіз шындықтың бір шетіне.
Жапырақтар мен тамырлар
Тұрғанда күн ысынып,
Жерге сая түсіріп,
Сыбдырады Жапырақтар талдағы,
Сыр шертісіп самалменен шамалы.
Бүркіт пен тышқан
Кішінің де ақылын
Тыңдаған жөн, батырым.
Алыс жақтан кеп енді,
Қонды Бүркіт жұбайымен орманға.
Марал мен дәруіш
Өлген лағын көз алдына келтіріп,
Жүрген Марал көңілі тым нала боп,
Тауып алып тоғайдан қос Бөлтірік,
Бауырына басты оларды ана боп.
Бүркіт пен өрмекші
Самғап Бүркіт батырың,
Бұлттан биік Кавказдың бір шыңына,
Қонды-дағы кәрі ағашқа ақырын,
Төмен жақтың көз салды ой-қырына.
Шабан мен жолаушылар
Күн төбеде зілдене,
Жүк артып бай үйіменен,
Төрт ат жеккен күймемен
Тырбанды.
Қарт пен үш жігіт
Бір қарт кісі жатыр еді тал тігіп:
«Сені, сірә, албасты жын ұрған ба?
Бұл өмірмен қоштасқалы тұрғанда? –
Деп үш жігіт шалдың көңлін қалдырып,
Арыстанның тәрбиесі
Тәңір бірде Арыстанға ұл берді,
Табиғаты басқаша ғой тағы аңның:
Баласындай емес сірә адамның,
Бір жасында ол нәзік, топас ұл болды.
Шаруа мен түлкі
«Ау, құдағи, көріп тұрып қауіпті,
Неге ұрлайсың тауықты? –
Деді Шаруа кездестіріп Түлкіні, –
Сені аяймын бір түрлі!
Егінші мен ақылгөй
Бір Егінші көкткем жұмсап мол күшін,
Жерін жыртып, ешбір тыным көрмеді:
Ыждаһатты ер болатын ол кісі,
Әрі мықты, оңды еді;
Арыстан мен маса
Күлме күшсіз кішіге,
Әлсіздерге тимегін!
Түбі қатты қайтарады бір кегін,
Сондықтан да, сене берме күшіңе
Аспаз бен мысық
Бір Аспаз сауатты
Жүгірді бетке алып кабакты.
(Құдайшыл пысық-тын,
Құдағидың асында ептеп ішіпті).
Бөрі мен бөлтірік
Бөлтірігін Бөрі ептеп оқытып,
Айтып ата кәсібін,
Көзбен көріп қайтсын деп өз нәсібін,
Жіберді оны қыр астына шоқытып.
Піл мен кәнден
Пілді біреу алып жүрді көшеде,
Қарасын деп бар халық.
Белгілі ғой, бұл ғажапқа таңданып,
Еріп жүрді ашақ ауыз нешеме.
Үй иесі мен тышқандар
Ұры шығып үйіңнен,
Кім екенін білмесең,
Күдік артқан күйіңмен,
Көрінгенге жала дауып жүрме сен.
Шерлі болған шаруа
Үптеп ұры қораны,
Шаруана тонады –
Шарбақты еркін шарлады,
Тінтіп еден, қабырғаны, қуысты,
- Нарша Булгакбаев
- Нарша Булгакбаев
-
- Архимед
Барлық авторлар
Ілмек бойынша іздеу
Мақал-мәтелдер
Қазақша есімдердің тізімі