Өлең, жыр, ақындар

Жар-жар

Осы өмірге лайық отты жағып, жар-жар,
Келеді, әне, екі жас топты жарып, жар-жар.
Үлкені мен ауылдың жасы мұнда, жар-жар,
Жас келінді көруге асығуда, жар-жар.

Толық

Бәріміз үшін

Каналшылар канал қазар
Бодер үшін!
Біздер үшін!
Мақташылар мақта алар

Толық

Біз

Шара, Сары,
Мұрат, Нары,
Гөзел, Шекер,
Тұрсын, Жапар,

Толық

Кім?

– Шөлге кім гүл еге алар?
– Мен!
– Шөлде кім мал баға алар?
– Мен!

Толық

Телпек

Көктем келді,
Жаз келді.
Көлге үйрек,
Қаз келді.

Толық

Ләйлішаш

– Ей, Ләйлішаш, Ләйлішаш,
Неден ұзын бұрымың?
– Көлеңкемде саялы
Алсын жұртым тынымын.

Толық

Әжемнің көмекшілері

Марал әжем әлі мықты,
Таңнан іске аттанады.
Мойындамас кәрілікті,
Көп жұмысты атқарады:

Толық

Мерген

Шие бағы Мергенге
Қызыл шие бергенде:
– Кішкентай, – деп, – бұл шие, –
Бетін бұрды ол демде.

Толық

Ана

Ең ақылды сөз –
Ананың сөзі.
Ең мейірімді көз –
Ананың көзі.

Толық

Кім не дейді?

– Бұлт, неге келесің,
Күнді бүркеп, төнесің?
– Айналамын жаңбырға!
– Жаңбыр, жерді көлдетіп,

Толық

Мәлік

Гүлдер – қызыл,
Жасыл майса.
Қауын – сары
Пәлек жайса.

Толық

Айтерек – Күнтерек

– Елден бұрын тым қатты
Қақпамызды кім қақты?
Айтерек те Күнтерек,
Айтшы, саған кім керек?

Толық

Кім үшін?

Көкте күліп алтын күн,
Нұрын төгер
Кім үшін?
Бұтақтардан жарқын гүл

Толық

Бастау

Алып таудың астында –
Езіп, басқан тас тұлға,
Мөлдір бастау ағады
Аңсап байтақ даланы.

Толық

Мен дайынмын

Жетектесін күн мені
Сәл көрінген нұрына.
Құшып жарты дүниені,
Шашырайды шұғыла.

Толық

Таңғы серуен

Таңертең жайланып,
Атыңа мінсең бір.
Аулыңның аймағын
Аралап жүрсең бір.

Толық

Бақытты мақта

Көктемде
Жыртылған жерге
Сепкенде,
Кетті еніп жерге,

Толық

Канал

Күн қапырық,
Жанып тұр.
Құм да күйген
Анық бір.

Толық

Соқпақтар

Қарақұм бұл –
Жолсыз дала көсілген.
Алақанның
Аясындай өресі,

Толық

Жел

Жүйткіді қатты жел деген
Елсіз де
Өңсіз жерменен.
Ышқынып,

Толық

Әке қолы

Қырларына гүл тұнып,
Кетті дала құлпырып.
Жайнар ма құм жондары?
Құстар әнін төгіп бір,

Толық

Жаз жарқыным

– Құп болсын тілегің,
Айтшы, жаз, жарқыным,
Қай жаққа жібердің
Таңғы ауа салқынын?

Толық

Бұлақ

Үиі тәтті бал бұлақ,
Тыңдай білсең болғаны.
Сыңғырайды ән құрап,
Қоңыраудай қолдағы.

Толық

Құс әні

Жадыра, күн жалынды,
Жылыт балапанымды.
Өтінемін, жарығым,
Қыздыршы оның мамығын.

Толық

Құралай

– Ұстап алып даладан,
Байлап қойдық манадан.
Достасайық, кәне, біз,
Бірге ойнайық бәріміз.

Толық

Ботақан

Жотасында
Өркеші,
Бота –
Құмның еркесі.

Толық

Қызғалдақтар жыры

Қуқыл тартып құмда күйген шөптердің
Арасында біздер бірге солсақ та,
«Қызғалдақтан енді қалар жоқ белгі», –
Деген адам жаңылады сол шақта.

Толық

Жел мен жантақ

Бірде гулеп жел тұрып,
Екпіндей кеп ентігіп,
Жапандағы жантаққа
Былай деді желпініп:

Толық

Қызғалдақтың түсі

Қыр астына күн батты,
Қауашағын гүл жапты.
Қара құс боп түн келді,
Түс көреді гүл де енді.

Толық

Шөлдегі жаңбыр

Асып белес, белдерден,
Шалғай жатқан елдерден,
Бұлт келіп шөлейтке,
Жауды жаңбыр шелектеп.

Толық

Таң

Алтын таңмен арайлы
Жайқалар бақ балбырап.
Гүлдендіріп маңайды,
Анарлар тұр албырап.

Толық

Тасқын

Тым қаталсың,
Биіктен
Құлап аққан сел-тасқын.
Ойнақтайсың киіктей

Толық

Сыбызғы

Егер тартып қараса,
Сыбызғы үні тамаша!
Дала ұйып тұр тыңдап.
Ойна, сыбызғы!

Толық

Дауыл

Дауыл тұрып бір күні,
Құмды келіп суырды.
Тықты ініне кірпіні,
Түлкі, қарсақ, суырды.

Толық

Отардағы от

Батуға да
Таяп қалды күміс күн.
Түн жақындап,
Салқын жапты құм үстін.

Толық

Отаным

Күн нұры елжіреп,
Аспаннан ағады.
Тұрады мөлдіреп
Жүзімдер сабағы.

Толық

Күн

Балақай,
Сені шын
Тынымсыз өбемін.
Жерге де сен үшін

Толық

Қарақұм

Қарақұм бұл –
Қара құмдар:
Өңсіз өлке,
Нала, мұң-зар...

Толық

Менің елім

Тауларда не көп?
Бұлақ көп,
Бақ көп!
Бауларда не көп?

Толық

Алфавиттің жүйесі

Алфавитті аш, қалқам,
«А» әрпімен басталған.
Жаратылыс жүйесі –
Бар әлемнің иесі;

Толық