Өлең, жыр, ақындар

Жауға шаптым ту байлап

Жауға шаптым ту байлап,
Шепті бұздым айғайлап.
Дұшпаннан көрген қорлықтан
Жалынды жүрек қан қайнап,

Толық

Жағама қолдың тигенін

Жағама қолдың тигенін,
Жалғыздық, сенен көремін.
Жамаулы киім кигенім,
Жарлылық, сенен көремін.

Толық

Жағалбай деген ел болар

Жағалбай деген ел болар,
Жағалтай деген көл болар.
Жағалтайдың жағасы
Жасыл да байтақ ну болар.

Толық

Еділ, Жайық - екі өзен

Еділ, Жайық - екі өзен,
Талсыз болар деймісің.
Көкшетаудың көп көлі
Елсіз болар деймісің.

Толық

Ұрқияға айтқан аужары

Аққу кетіп қос көлдің қазы қалды, жар-жар-ай,
Қысы кетіп мешіннің жазы қалды, жар-жар-ай.
Біраз назым тотыға айтпай болмас,
Көбі кетіп дәуреннің азы қалды, жар-жар-ай.

Толық

Ұзатылайын деп жатқан қызға

Ешнәрсе ойламайды қыз жасында,
Атаның бұлғақтайды ортасында.
Қадірі ата - анаға ұлдан артық,
Бөтеннін тең көрмейді мырзасына.

Толық

Торыны таң асырып мінген қандай

Торыны талға байлап мінген қандай,
Үкілеп әсемдетіп жүрген қандай.
Тұсынан қызды ауылдың ән шырқатып,
Сыбанып ақ білекті түрген қандай.

Толық

Сүйген қалқа

Қалқатай, кари глаз екі көзің,
Никогда не забуду айтқан сөзің.
Третий, второйлар толып жатыр,
Ойласам как родился сенің өзің?

Толық

Сүйген жардан айрылдым

Айырылдым тағдыр айдап бұлбұл құстан,
Тарттым мен қасірет - қайғы бала жастан.
Қондырған бақыт құмай көлеңкесін,
«Сары алтын сабыр түбі» асып - саспай,

Толық

Мылтық пен мергеншілік

Мылтығың тізу болсын, өзі сырлы,
Сүйменді оғы болсын алты қырлы.
Қолыңда қызыл темір қалың ауыз
Алысы мен талғамас жақын жерді.

Толық

Қыз сипаты

Бірінші бір қыз келер ақша мандай,
Жамағат - үлкен - кіші мақтағандай.
Анадан туғаннан - ақ болып дана,
Әлінше жақсыларды жақтағандай.

Толық

Құлагер

Жел соқса, қамыс басы майда деймін,
Атыңды, ат айдаушы, айда деймін.
Алдыңғы ат баран болмай, қылаң болды,
Жығылмаса Құлагер, қайда деймін?!

Толық

Көңіл тілегі

Бағаңа құн жетпестің бірі едіңіз,
Бақшада жаңа шыққан гүл едіңіз.
Сұқсырдай су ішінде мекен етіп,
Ілінбей қармағыма жүр едіңіз,

Толық

Көңіл сыры

Көзіңнің құмартамын қарасына,
Ғашықтық құлағың ал наласына.
Бәйге алған топтан асып Құлагердей,
Үш жүздің мәшhүр болдың баласына.

Толық

Кәрілік

Дүниенің мысалы,
Бұтаққа қонған сауысқан.
Ұшып жүріп шықылықтап,
Өлексе жеп тауысқан.

Толық

Заманға қарап

Болғандай мұндай күйде заманамыз,
Жай жатып сахарада қамаламыз.
Болыс, би ет пен шайға мәз болуда,
Қайткенде тура жолды таба аламыз.

Толық

Жігіттерге

Бір дауа бір тарқасын арман - дәртім,
Қалдырдым жігіттерге сөздің артын.
Жақсыға жасын сынап, ашық айтып,
Байлайық тиянаққа істің шартын.

Толық

Жігіт сипаты

Жігіт боп гауhар тастай асыл болса,
Әлсізге жаны кілең ашыр болса.
Әрқашан жігіт сондай тәуір болмас,
Не пайда шүберектей жасыл болса.

Толық

Жастық шақтар

Туған соң анаңыздан шықсаң бірге,
Еңбектеп екі жаста жүрдің төрде.
Үш жаста талпындыңыз үй ішінде,
Төрт жаста қадам асып жүрдің жерде.

Толық

Жайықтың ақ түлкісі аралдағы

Жайықтың ақ түлкісі аралдағы,
Алдымнан сен бір қашқан марал - дағы.
Қараймын томағамды ашып - жауып,
Тауыңның ақиықшы Оралдағы.

Толық

Достарыма

Жиырма бестен артық жас бар ма,
Ұйқыдан жаман қас бар ма?
Еріншектен жаман нас бар ма,
Ойлаңдаршы, ағалар,

Толық

Біздің көңіл қайда жатыр

Ой, қалқа, біздің көңіл қайда жатыр,
Толқыған он төртінде Айда жатыр.
Ат тұрса, атан тұрса көз салмайтын,
Арғымақ мың теңгелік тайда жатыр.

Толық

Әйелдер сипаты

Ақыл - шам, керек оған, май мен білте,
Сасарсың кеш боп қалса, егер ерте.
Кеш болмай күн бұрыннан жабдық сайлап,
Қолына түсіре бер бірте - бірте.

Толық

Айтамын замандасқа біраз кеңес

Айтайын замандасқа біраз кеңес,
Жігіттік талап еткен жаман да емес.
Өнермен талпынам деп орға түссе,
Өкініп өз ісіне қайғы жемес.

Толық

Адамның біліміне ақыл серік

Адамның біліміне ақыл серік,
Ақыл кен таусылмайтын жанға көрік.
Мидан шыққан сөзіңе тіл себепкер,
Қалай айтып сөйлесең өзіңде ерік.

Толық

Басында миуа ағаштың сайрар бұлбұл

Ау, тақсыр, алған жарың жақсы болса,
Көңіліңді дүниеде бір қалдырмас.
Басында миуа ағаштың сайрар бұлбұл,
Жігіттік - өтер, кетер бір қызыл гүл.

Толық

Естірту

Асқар, асқар, асқар тау,
Асқар таудың басына
Балапан ұшып шыға алмас.
Сұңқардан қыран құс болмас,

Толық

Құлбарақ батырға

Ар жағың Ер Есболай, Итемгеннен.
Келеді айқын жүйрік ит өлгеннен.
Қайтпады қайран елдер қауымына
Ажалға өзі барып сүйкенгеннен.

Толық

Сүйінқара батырды жоқтау

Сен барда сүйеулі еді арқам жарға-ай,
Қатепті қайыспайтын қара нардай.
Аузына байтақ жұрты анталаған,
Сүйекем сөйлер еді-ау қарқуардай.

Толық

Сексеннің біз де келдік жетеуіне

Сексеннің біз де келдік жетеуіне,
Жаманның ергенім жоқ жетегіне.
Біз байғұс қалтақ-құлтақ етіп келдік,
Біздей шал жатып қалды төсегінде.

Толық

Қар жауар күн-түн оның қабағынан

Қар жауар күн-түн оның қабағынан,
Жалбырар байтабасы балағынан.
Көк шұнақ лағы өлсе көгенінен,
Ойлайды азаяр деп жегенінен.

Толық

Батырларды жоқтауы

Мырзатай өлерінде налып өлді,
Қылышын қия жауға салып өлді.
Өлсе де Мырзатайдың арманы жоқ,
Жастығын өлерінде алып өлді.

Толық

Арғымақ атта сын болмас

Арғымақ атта сын болмас,
Қиған қамыс құлақсыз.
Азаматта сын болмас,
Арты болса тұяқсыз.

Толық

Рахым шалға

Сұлу аттың көркі жал,
Азаматтың көркі мал.
Өмір сүрегн кісіге
Дәулет қызық, бала бал.

Толық

Босқа әуре боп келдің бе тағы мұнда? (М. Ю. Лермонтовтан)

Босқа әуре боп келдің бе тағы мұнда?
Хүкімші шалдар мәз боп отыр ма онда?
Антұрғандық қылығын алла ісі деп,
Нандырар қандай сопы, қандай молда?

Толық

Пайда ойлама, ар ойла

Пайда ойлама, ар ойла,
Талап қыл артық білуге.
Артық ғылым кітапта,
Ерінбей оқып көруге.

Толық

Қарасам қайғыртар жұрт бұл заманғы (М. Ю. Лермонтовтан)

Қарасам қайғыртар жұрт бұл заманғы,
Салқын, қуыс - өмірі я қараңғы.
Білім де жоқ, білімге сенім де жоқ,
Өнерсіз қартаяр деп біл балаңды.

Толық

Үш айлық оқу

Ұстаз едік сыни ой түрілмеген,
Қайдан шықты сындарлы ғылым деген?
«Естімеген елде көп» деген рас-ау,
Қай «атамыз» Бенжамин Блум деген?!

Толық

Өстепкеде

Үйсін, Найман саңлағы,
Өстепкеге жиылдың.
Жолдың ұшып шаңдағы,
Алматыға құйылдың.

Толық

Әкеме

Сертінің ұрлап қара атын,
Жазықсыз киып қанатын,
Жапанда жаяу қалдырып,
Жайым жоқ қарғыс алатын.

Толық