Ана
Мен анамды ыстық күндей көремін,
Мен анамды өте жақсы сүйемін.
Анасыз өмір сүру балаларға,
Қиын ғой болашақтың жастарына
Ақынның өлең-жыры - өмірлесі,
Емес ол ойнай салар көңілдесі.
Отына ғашықтықтың күйеді олар
Сүйеді бірін-бірі қалмай есі.
Жай қанатыңды! Сермеші, Қазақстаным!
Күн жаңа туды!
Кернеші аспан тұстарын.
Әуе батыры - Әубәкірұлы арқылы
Сәлем, саған - сағындырған жас перзент!
Сен қарыштап туа салып, өс, ержет!
Бүкіл қазақ кең даласын арала,
Малшылармен тауға шығып, төске өрлеп!
О, Маңғыстау, жасырған,
Құпияң мол неткен бұл?
Жыр оқимын тасыңнан,
Қына басқан көктеңбел.
Нағашың Ер Табынай – Аққұл, Айбас,
Қайының – Байбақты батыр Шолан тапа тайлас.
Ақылыңа өр мінез ерлігің сай,
Көрген жан бір өзіңе кінә қоймас.
Ғұсманжан, мына күннің суығын-ай,
Барады ызғырығы қуырып-ай.
Жалп етіп жалын сөніп - ойладық па
Жастықтың жығылар деп туы бұлай?!
Көпшігімді көрген жоқ қиқым басып,
Мені арбаған Жыр деген сиқыр ғашық.
Көңілінен мен соның шығамын деп,
Күлкім қашып кетіпті, ұйқым қашып.
Өлеңіңнен Рухқа нәр табатын
Алты алашқа әуелден тәнті-ақ атың.
XV ғасырдан керуен бастап,
Жақсы болды-ау келгенің, Жәркен ақын!
Мен саған бол демеймін басыбайлы,
Жүрсеңші азғантай күн қасыма еріп.
Халық әнінен.
...Әйелдің сұрамайды жасы жайлы,
Тапқан-ау сұлулыққа дарқан ана,
Базардан бір қыз көрдім - Қалқа бала.
Жүреді арба сүйреп, қап көтеріп,
Жүк батып жүрекке де, арқаға да.
«Барады көшіп ауылың Келме көлге,
Келме көл алыс дейді көрмегенге...»
Ол дағы тоқтап жатқан көлмек шығар,
Ойыма Жем түседі шөлдегенде.
- Қайтпайсың ба, ауып кетті екінді?
- Күтем әлі айналғанша іңірге.
Әкіматта есіктер бар не түрлі...
- Ашпадың ба?
Қайғы да бір жүректі өртер алау ма?
Жан жарасын болмайды екен жамауға!
Сәкен отыр салы суға кеткендей,
Көкірегі қарс айрылып қамауда.
Жарылар – сегіз арыс ауылың қалды,
Құдайберген, Майлан, Шотан бауырың қалды.
Шығарған төрт Назарды шаңырағың,
Тастемір қалың қара сауырың қалды.
Орғи-орғи жүгірген
Ор қояннан жүйрік жоқ.
Сәті түсіп кездессе,
Ұстайын десең, құйрық доқ.
Сарнайды бүгін жел неге,
Жапырақтар сыңсып тулайды?
Күңіреніп бүгін көл неге,
Соқтығып мұнша тулайды?
Тауға біткен қайыңның
Солқылдар басы жел өтсе.
Тоғайға біткен жоңышқа
Солғын тартар күн өтсе.
Мен, мен едім, мен едім!
Қатарға салсаң, қайыспас
Қас қара нар мен едім,
Шабуыл салса шаршамас
Қартайдым да қор болдым,
Күн сенікі, жастарым!
Кәрілікке жеткізсе,
Талайды көрер бастарың.
Айнала бұлақ басы - Тең,
Азаулының Стамбұлдан несі кем?!
Азаулының Аймадет Ер Доспанбет ағаның
Хан ұлынан несі жоқ,
Тоғай, тоғай, тоғай су,
Тоғай қондым, өкінбен.
Толғамалы ала балта қолға алып,
Топ бастадым, өкінбен.
Жаратты неше алуан жұрт бір Құдайым,
Тең етті бәрімізге күн мен айын.
Адамның адам біткен баласымыз,
Қайсың бөлек тудың деп айырайын,
Қалаға қабылан жаулар тигей ме,
Қабырғадан дұспан жалдап жүргей ме,
Қатарланып, қарланып,
Қайран ер қарт күреңге мінгей ме!
Азау, Азау дегенің
Әл-Ғұсман паша жұрты екен,
Дін ісләмнің кірті екен.
Азаудың ер Доспамбет ағасы
Айналайын Ақ Жайық,
Ат салмай өтер күн қайда?!
Еңсесі биік боз орда
Еңкейе кірер күн кайда?!
Заманға айтпай, маған айттың бар зәріңді, ақын дос,
Тепсінісіп шығатынға,- дедің бе екен,- тақым бос,
Тепсініскен бабаларың тентіресіп кеткен-ді,
Ойқастамай, ойласайық, одан да, бауырым, ақыл қос.
Уа, достар, бүгін неткен керім еді,
Қыздар да қысырақтай керіледі.
Қара көз төңкерілсе төңірекке
Жалын от жанарынан төгіледі.
Бүтіннің бәрі тесіліп,
Тесіктің бәрі көміліп,
Бойшаңның бәрі кесіліп,
Толының бәрі төгіліп,
- Нарша Булгакбаев
- Нарша Булгакбаев
-
- Архимед
Барлық авторлар
Ілмек бойынша іздеу
Мақал-мәтелдер
Қазақша есімдердің тізімі