Өлең, жыр, ақындар

Тәтиді жоқтау

Қара бір таудың жылғасы,
Халқының бағлан құлжасы,
Сүйіндіктің ағасы,
Алтыннан салған сырғасы,

Толық

Тақпақ

Арай, арай, арай бар,
Арай толған сарай бар.
Бурылша атқа бұғау бар,
Бұғауды кесер егеу бар.

Толық

Мысал-аңыз үлгілері

Айтамын Құдайдан соң Мұхаммедті,
Сібірде көкжал салды көк жендетті.
Тоғыз түлек болғанда, топ қазды алып,
Қазасы көкжендеттің иттен жетті.

Толық

Жұбату

Қара суды жағалай қаз барады,
Анасынан айырылып қыз барады.
Қара суға қан кұйсаң, ағар- кетер,
Жат кісіге қыз берсең, алар-кетер!

Толық

Жоқтау өлеңдері

Бұрынғы жоқтау үлгісі.
Алты атасы бай өткен,
Алты атанға жүк артқан.
Жеті атасы бай өткен,

Толық

Жарапазан

Жарапазан айта келдім, сіз байларға,
Кім кетіп, кім жетпеген бұл айларға?!
Кірерсіз сегіз бейіш сарайларға
Мұхаммед үмбетіне шақыр рамазан!

Толық

Жар-жар (1-нұсқасы)

- Бір толарсақ, бір тобық
Санда болар, жар, жар!
Қырық кісінің ақылы
Ханда болар, жар-жар!

Толық

Бопы төренің қарындасын жоқтағаны

Күдері белбеу белімде,
Азалы болдым елімде
Бопекем жарлық берген соң,
Жүре бердім жөніме.

Толық

Беташар

Айт, айт, келін, айт, келін,
Атыңның басын тарт, келін!
Сауысқаннан сақ, келін,
Жұмыртқадан ақ келін!

Толық

Бақсының сөзі

Әуелі, Құдай, сен оңда,
Сен оңдасаң, біз мұнда!
Тілегеп тілек және бер,
Қас бедеуге бала бер!

Толық

Бата үлгілері

Иа, Құдайым, жарылқа:
Жарылқасаң, малды қыл,
Біткен жұрттың алды қыл,
Бұтан қас сағынғанның

Толық

Балғынды жоқтау

Басында қу ағаштың тақияң тұр,
Ақ күміс, адыра қалғыр, жарқырап тұр!
Келмесең сол барғаннан, жалғызым-ай,
Артыңда қалған апаң аңырап тұр.

Толық

Бір әйелдің ботасын жоқтағаны

Боз інген боздап тұр-ау ботасына,
«Қонағым қыдыр болған» - жатасың ба?
Қыдыр болған кісіге қыдыр-дағы
Мен сиейін қонақтың батасына!

Толық

Қалқаман - Мамыр

Өткен іс – ойға күңгірт, көзге танық,
Көрмесе де, білгенге бәрі қанық.
Мың жеті жүз жиырма екінші жыл
Қазақтың Сыр бойында жүргені анық.

Толық

Нартайлақ пен Айсұлу

Естілер көп жазады әңгімені,
Жазбайды ермек үшін әлденені.
«Жиреніп жаманынан, жақсыны ұғып
Алсын» деп жазады ғой өнегені:

Толық

Мұтылғанның өмірі

Бесiмде оқу бiлсiн деп,
Ата-анам бердi сабаққа.
Жетi жаста жетiм боп,
Түскендей болдым абаққа.

Толық

Ләйлі - Мәжнүн

Біле ме біздің қазақ ғашық жайын,
Ұқсаңыз, білгенімше сипаттайын.
Ғашықтық — махаббаттың ең күштісі,
Жүрекке қатты орнығар басқан сайын.

Толық

Еңлік - Кебек

Еңлік - Кебек әңгімесі (поэма)
Өткен адам болады көзден таса,
Өлді-өшті, оны ешкім ойламаса.
Шәкәрім Құдайбердіұлы

Толық

Ертегі

Бүгін жаным өртке оранған жанға ұқсап,
Бүгін жаным тым аңсады от құшақ.
Жынды жүрек тығылады аузыма,
Тілім-тілім тілсе келіп у пышақ...

Толық

Большевиктер

О, менің тарландарым!
Менің асқақ, айбынды армандарым,
Ақылымен қамалды алғандарым,
Адамзаттың ары үшін, теңдігі үшін

Толық

Бала шақтан - болашаққа

Қырық-отыз құрым үй Жиектегі,
Қырқадағы орақта ниеттері.
Шешем бөлеп, ұйықтатып, бесігіммен,
Керегеге кетіпті сүйеп мені.

Толық

Аққулар ұйықтағанда

Өзен де жоқ сыймаған арнасына,
Жылға да жоқ даламен жалғасуға.
Таста тұнған жаңбырдың тамшысындай,
Қалай біткен мына көл тау басына?!

Толық

Аппассионата

Увертюра
Қаланың еңсесін басты да,
Қалғытты боз тұман астына.
Кешең күз. Пешкова пәтері,

Толық

Алтай - Атырау

Адастырмас алдыма ұстап үміт,
Нарынқолдан аттандым құсқа мініп.
«Ал енді өзіңді-өзің ұста, жігіт»
Дегендей қарап қалды ауыл маған

Толық

Қайғы

Асты мұз, үсті де мұз, өзі қалың,
Ақ дария қаптаған жердің бәрін.
Көріп тұрмын «жаныңды қоймаймын» деп;
Терісінен суық желдің долданғанын.

Толық

Таныстыру

Туғанда құдай иіп мұндай заман,
Сұрайтын бір сөзім бар сенен, балам.
Тап біздің осы Семей облысының,
Көшбасшы адамдарын айтшы маған.

Толық

Айтыс

Сен кімсің семіз, толық тән жағынан?
Өгіздей бар шығарсың әл жағынан.
Көрінген көрнегіңнен, жүрісіңнен,
Топастығың білінген әр жағынан.

Толық

Шиллер - Лермонтовтан

Бақытты бала,
Бесікте еркін өседі.
Ер жетсе: қара дүние
Tap деседі.

Толық

Гүл

Кітаптың арасында ұмыт қалған
Иіссіз кепкен гүлді көзім шалған.
Тоқталып біразырақ сонда мені
Мінеки қиялдарым ойыма алған:

Толық

Айтыс

Бір кезде әлде қалай бір нәсілдес
Алдында көп таулардың болып кеңес.
Қазыбек Шат тауымен екеуінің
Бір үлкен арасында шықты егес.

Толық

Абу Фирастан

Тағдырдан сұра, қаскүнем,
Бар ма екен менің сасқаным?!
Алысуға бата алмай,
Жалтақтап, сірә, қашқаным?!

Толық

А. С. Пушкиннен

Әрқашан болмақ солай болған жаңа
Әзелден оқиғалар бұ жалғанда.
Ғалым көп, ақылды аз байқасаңыз,
Досың жоқ танисың көп сыналғанда.

Толық

Қобызшы ініме

Талай елді аралап,
Талай жерді саралап,
Біз келеміз бұл күнде,
Елге үлгі шашқандай,

Толық

Қиял

Бір жерде көп отырсаң жалғыз өзің,
Көрмесе көңіл ашар жанды көзің.
Кейде ащы, кейде тәтті қиял билеп.
Кететін бар емес пе бір мінезің?

Толық

Қамар сұлуға

Неғылам айтқан сөзім ем болмаса,
Сұнқар мен сүқсыр үйрек тең болмаса.
Сен үшін мұнша қапа болмас та едім,
Алды-артың бәрі қысқа кем болмаса.

Толық

Қайтер едің?

Үмітпен созған қолыңды тағдыр қақса,
Біліп еткен ісіңнен зор мін тапса,
Оң дегенің теріске һаман бастап,
Арбаң сынып, өгізің өліп жатса.

Толық

Қайда едің?

Кешегі қара күндерде,
Жұлдызсыз, айсыз түндерде,
Жол таба алмай сенделіп,
Адасып алаш жүргенде,

Толық

Қазақ халқының бұрынғы мәғишаты

Қазақтың қандай еді мәғишаты,
Бір күнде көшіп қонған рахаты.
Қайғы жоқ, хасірет жоқ, қыз-бозбала,
Түзеген басекемен салтанаты.

Толық

Қазақ халқына діни бір уағыз

Қазаққа дін хақында осы керек,
Мүбәда бұл секілді болса өрнек.
Духовный собраниеге біз қарасақ,
Дініміз қуат табар һәм бегірек.

Толық

Қазақ жерлері

Мың жеті жүз отыз бір сәнасында,
Біз кірдік Руссияның фанасына.
һүнерсіз бостығымыз көрінген соң,
Қызықбас кім қазақтың баласына?

Толық