Өлең, жыр, ақындар

Бір адамға

Бір үйде жиюлы екен қазына мал,
Көрсетті бәрін бізге ақсақал шал:
«Бұрынғы атамызға сыйға берген,
Біздерде мынадай бар, мынадай бар!..»

Толық

Бір адам көп жасады жер бетінде

Бір адам көп жасады жер бетінде,
Мекендеп жақсы жайды ел шетінде.
Зорлықшыл, арам ойлы, ұры болды,
Құралған арамдықтан дәулеті де.

Толық

Аққудай үлбіреген сұңғақ мойын

Аққудай үлбіреген сұңғақ мойын,
Ақ анар, жұпар иіс, мамық қойын.
Мінезді, сөзге епті, әңгіме ұста,
Өмірдің қыздыратын жастық тойын.

Толық

Ақ сәуле

Назды, нәзік, ақ сәуле,
Көздің жасын исең-ау!
Елжіреп жас жүрегің,
Мендей болып күйсең-ау!

Толық

Ақ сәуле күміс жүзді, құндыз қабақ

Ақ сәула күміс жүзді, құндыз қабақ,
Сен гүлсің иіс шашқан жарып сабақ.
Болғанда көзің — жақұт, етің —торғын,
Қасың — ай, шашың — жібек, мамық тамақ.

Толық

Ағайынның азғандығы

Өмірде неше түрлі уды іштім,
Неше түрлі азапқа, жаным, түстің.
Ағайынның ішінен ала шықса,
Жау ішінде бар ма екен сонан күштің.

Толық

Асыл сөз

Асыл сөзді іздесең,
Абайды оқы ерінбе.
Адамдықты көздесең,
Жаттап, тоқы көңілге.

Толық

Арыстан мен тышқан (мысал)

Ұйықтапты бір арыстан айдалада,
Тыныштықтық алу үшін сай-панада.
Үстіне арыстанның ойнақтапты,
Бір тышқан іннен шығып сол арада.

Толық

Арманым

Барлық адам баласы
Өзіндей көрсе өзгені —
Озбырлық өшіп қарасы,
Өзімшілдік өлгені.

Толық

Арабшадан

Түзелсін көңілі әуліккен адам қайдан:
Әуесі судай толқыр аққан сайдан.
Қадір-құрмет, дәреже оңдылықта
Ойлайды: «соңғы мен», деп, бір құдайдан.

Толық

Анау-мынау

Анау қырда татар тұр,
Басқалармен қатар тұр.
Мынау ойда қазақ тұр,
Қастарында азап тұр.

Толық

Алғыс

Жанымды жарқыраткан, ағаларым!
Көп тиді біз - ініңе паналарың.
Талпынып, таянды ғой төбем көкке,
Жоқ еді қозғаларлық шамаларым.

Толық

Альбомнан

Жетуге құмар жоғары.
Қайдан жаман болады?
Талпыну бар, талап бар,
Бүйткен адам оңады.

Толық

Алты аяқ

Тұңғиық түпсіз ашулы
Асау теңіз толқыған.
Бойымды топырақ басулы,
Жүре алмаймын жол тұман.

Толық

Айт

Жер жүзін көк шөп басып түрленгендей,
Қызарып бәйшешектер гүлденгендей.
Киініп қыз, келіншек жарқылдайды,
Бір түрлі жаңа тұрмыс түрге енгендей.

Толық

А, дүние

А, дүние, берсе қанат тәңірі маған!
Ерік алып, ұшып кетсем көкке таман.
Жер, күннің аймағынан үстін шығып,
Әлемге көз жіберсем сол арадан.

Толық

Іздедім, іздесем де таба алмадым

Іздедім, іздесем де таба алмадым,
Табам деп езімді-өзім неге алдадым.
Адамның адам аты ақталмайды,
Бейнет қыл, бар білгенім соны аңғардым.

Толық

«Шоң» серіктігін ашардағы тілек

Баршаға мейрім салған, мейірбанды тәңірім,
Ісімізді өзің оңғарып, оңға бастыр!
Қазағыңды ақ, түзу жолға бастыр!
Әлемге шам-шырақ болған, пайғамбар,

Толық

«Шоң» серіктігін ашарда

Мынау жол, Шоң баласы, адамдыққа!
Сіздерді бастамайды жамандыққа.
Кел, кіріс, көтеруге мұны тырыс,
Пайда жоқ, құрып қалғыр надандықта!

Толық

....ға

Естимін серілігіңді сіздің сырттан,
Ынтасын замандастар сіз деп құртқан.
«Халың айтса, қате айтпайды» деген сөзбен,
Танысқалы жазамын естіп жұрттан,

Толық

Көреміз

Тірі жүрсек, біз көреміз талайды,
Жаңа жылды, жаңа күнді, жаңа айды.
Ұзағырақ өмір болса, жарайды,
Түн де келер, таң да атар арайлы.

Толық

Көлің қайда, туған елім?

Көлің қайда, туған елім?
Шабақ болам титтей.
Белің қайда, туған елім?
Ойнақтайтын киіктей.

Толық

Көктемде

Мына келген көктем бе?!
Сүйісуде кептерлер.
Көз ұшында, көк белде,
Түйісуде көк пен жер.

Толық

Көктем де келер

Көп кешікпей көктем де келер енді,
Көгеретін тіршілік көгереді.
Қу бұтағы арса-арса кәрі еменге,
Келер көктем, білмеймін, не береді?

Толық

Көзің нұрсыз дейсің сен

...Содан бері шыныммен жыламадым,
Сүріндім ғой, қойшы оны, құламадым.
Көзің нұрсыз дейсің сен өлде әзілің,
Әлде бір шыныңмен-ақ сынағаның

Толық

Күрсінбеші

Тағдырыма тура келген серігім,
Мен бейбаққа сыйлады екен сені кім?!
Шар басымда, шаңырағым, сен тұрсың.
Басқалардың барлығынан жерідім.

Толық

Күндестік құрысын!

Қандай рақат!
Жүрейік, достар, күнде өстіп.
Ренжу деген,
Ренжу деген - білместік.

Толық

Күн шуағым

Тағы да таң атады, күн шығады,
Түн келеді,
Тіршілік тыншығады.
Ауысып алма-кезек тұрсын әлі,

Толық

Күн жылыған, жер жібіген

Күн жылыған, жер жібіген,
Құстар келген шақтарда,
Төрдегі өрген төрт түлікке,
Төл жамырап жатқанда,

Толық

Күн бүгін күңіреніп

Күн бүгін тұрып алды күреңітіп,
Шіркіннің ашылмайды реңі түк.
...Күреңіткен ауылдың сырт жағында,
Мені де отыр ма екен біреу күтіп.

Толық

Күн ауысып барады

Күн ауысып барады түнге қарай,
Шығыста - кеш, Батысқа - кірген арай.
Күн шыққан жерден әркез түн келеді,
Маған солай, білмеймін, кімге қалай.

Толық

Күміс жалды күн дейтін көлікпенен

Күміс жалды күн дейтін көлікпенен,
Көріп келем өмірді, көріп келем.
Қуатым бар жанымда сеніп келем,
Даңғазаға даурығып, желікгіеген.

Толық

Күзетші

Сәлем бере бара қалсам Мұрата,-
Тыныштық деп алдымен сұратпа.
- Тыныштық па, тыныштық па, балалар?
Деп отырар қысы-жазы иықта.

Толық

Кең дүние, төсіңді аш, мен келемін

Кең дүние, төсіңді аш, мен келемін,
Алынбаған ақым бар сенде менің.
Бұйрат құмдар - бұйығып шөлдегенім,
Бура бұлттар - бусанып терлегенім.

Толық

Кешіргін, қала!

Көгенде қозы,
Желіде ңұлын байлауда.
Жерошақ бықсып,
Қазанда бағлан қайнауда.

Толық

Кешіріңдер

Кешіріңдер, туыстар,
Кешіріңдер, ағайын,
Өр көкірек бейбаққа
өкпеледің талайың.

Толық

Кетер ме екем

Бірде олай ауытқып, бірде былай,
Бір байламға келе алмай жүргенім-ай.
Таулы аймақтың ауасы секілденген,
Аумалы да төкпелі күндерім-ай!

Толық

Керек осы адамға

Керек осы адамға?
Бүгін бе, болашақ па?!
Ақылгөй кәрілік пе, бала шақ па?!
Қиын-ау, өзің жатып жерошақта,

Толық

Кем болып жаралғам жоқ мен ешкімнен

Кем болып жаралғам жоқ мен ешкімнен,
Кейбіреуге қарыздар емеспін мен.
Пейілімді теңізбен таластырып,
Тереземді аспанмен теңестірем.

Толық

Кел, болашақ

Көп құмарттым өмірге, көп көрмедім,
Үміт еттім ұмтылдым, көп терледім.
Ашкөзденіп қайтейін, ей, Болашақ,
Көрмеген күндерімді өткер менің.

Толық