Өлең, жыр, ақындар

Қорқыт, Қожа Хафиз түсіме енді де...

Қорқыт, Қожа Хафиз түсiме ендi де,
Осы әнiне салып келдi де,
Ол үш қайтара мұны сайратып,
Дедi: «Көкейiңе ендi ме?

Толық

Қорқақ бай

Бір қорқақ бай білмейді Құдайды бір,
Көрінгенге жалынып жалпылдап жүр.
«Қастығынан құтылдым бәрінің» деп,
Малын жалдап күн көрді сонымен құр.

Толық

Қодардың өлімі

Ой қозғайды оңаша таудың басы,
Өткеннің ойға түсіп тамашасы.
Қолтығына қабағын түйіп қарап,
Әне тұр Қодар өлген құз-жартасы.

Толық

Қобызым неге сарнайды...

Қобызым неге сарнайды –
Ажалдан хабар бередi.
Сыбызғым неге зарлайды –
Деп тұр: «Ием өледi!»

Толық

Қатындар жас баласын күтеді...

Қатындар жас баласын күтедi,
Аямай қолдан келген шамасын.
Емiзбей, ұрып-соғып, түртедi,
Ержетiп eci кiрген баласын.

Толық

Қатты ауырғанда

Жасымда аңда жүрген жақта,
Азаттық өмір сүрген шақта,
Шаттанып жүрдім шалықтай,
Оңаша өмір сүргенім-ай!

Толық

Қасқыр, түлкі, бөдене

Бір қу түлкі болыпты жұртты құртқан,
Тышқан аулап жейді екен ескі жұрттан.
Жем таба алмай бір жылы арықтапты,
Тышқан ауып кеткен соң мұқым сырттан.

Толық

Қараңғы мен жарықты жүрміз өлшеп...

Қараңғы мен жарықты жүрмiз өлшеп,
Күңгiрт, жарық, қараңғы, көмескi деп.
Жыл мен ай, сағат, минут, секунд деймiз,
Секундты мың бөледi хроноскоп.

Толық

Қаншыр мен бөдене

Бір қаншырға айтыпты бөдене кеп:
Сен үшін қатты уайым қыламын,– деп,–
Солаңдаған байғұсың ұшуға олақ,
Бір күні кетеді ғой тұрымтай жеп?

Толық

Қалжыңшыл қылжақпас

Жайдары күлдіргіш, қалқам,
Ұятсыз, әдепсіз, салқам.
Күлгенім бір сенің арқаң,
Ыржақта,
қылжақта, әйдә!

Толық

Қайтқан шал

Күнде керуен келеді бір сарайға,
Неше бөлек үйі бар әрбір жайда.
Сансыз көп саудагерлер келіп жатыр,
Біреу жылда қайтады, біреу айда.

Толық

Қай жолдассың, айтшы, сен?

Қай жолдассың, айтшы, сен?
Адамды аңша атасың.
Өз анаңның сүтiнен
Қанды адал деп татасың.

Толық

Қазақтың жаманы болмас...

Қазақтың жаманы болмас,
Жаманнан аманы болмас.
Бірігіп іс қылатұғын,
Түзелер заманы болмас.

Толық

Қазақтың ең жақсысы...

Қазақтың ең жақсысы,
Үш нәрсеге шоқынар:
Мақтаны, асты, нәпсiсi –
Шоқынғаны осылар.

Толық

Қазақ

Жер жүзі жабылғанда ғылым жаққа,
Қазақ жүр құмарланып құр шатаққа.
«Анау – қу, мынау – пысық, мен – батыр» – деп,
Айналды бірін-бірі құрытпаққа.

Толық

Ғайсадай жан беретін таңның желі...

Ғайсадай жан беретiн таңның желi,
Қайғымды желге ұшырып, тiрiлт менi!
Ақылым, кәрiлiкке жабырқама,
Талпынып тағы да ақтар дүниенi.

Толық

Ызақорлар


Ашу келсе, тұрғызбас,
Артыңа мойын бұрғызбас.
Көрінеу отқа салады,
Орынды жұмыс қылғызбас.

Толық

Шын сырым

Жиырма үш жасымда
Бұл өлең жазылған,
Басында табылмай
Өзіне лайық ән.

Толық

Шын бақ қайсы? Күншіл кім?

Бай, ұлық, жуандарды бақты көрмек,
Ол мисыз шолақ оймен баға бермек.
Анық бақ деп айтарлық үш нәрсе бар:
Кірсіз ақыл, мінсіз сөз, адал еңбек.

Толық

Шымды жерде көресіз қара топырақ...

Шымды жерде көресiз қара топырақ,
Шiрiген шөп, тозаңнан болған құрақ.
Егер оған дым тиiп, күн жылытса,
Жан кiрiп, шөп шығады гүл, жапырақ.

Толық

Шошыма‚ достым‚ сөзімнен...

Шошыма‚ достым‚ сөзiмнен‚
Сөз – Құдайдан шыққан бу.
Ұқпасаң, көр өзiңнен‚
Жұтқызайын нұрлы су.

Толық

Шошыма, ойым, шошыма...

Шошыма, ойым, шошыма,
Келмейдi жындар қосыма.
Таhараты жоқ сайтан
Жоламас менiң қасыма.

Толық

Шаруа мен ысырап

Қайтер еді, жігіттер,
Тым қымбатты кимесек.
Мақтан үшін борышты
Үсті-үстіне үймесек.

Толық

Шам Сенен жарықпын деп күнәлі боп...

Шам Сенен жарықпын деп күнәлi боп,
Сондықтан түскен оның тiлiне шоқ.
Айна Сенен асылмын деген үшiн,
Дарға асылып, басына қадалған оқ.

Толық

Хайуан мен ақымақтар

Бір Құдай неше түрлі жан жаратты,
Не үлкен, не кішкентай тән жаратты.
Керексіз, жансыз нәрсе жаратқан жоқ,
Есепсіз қанша мың мен сан жаратты.

Толық

Тәңіріні іздеп бір мұңғыл...

Тәңiрiнi iздеп бiр мұңғыл
Тас суретке шоқынса,
Өлсе де, болып соған құл,
Иманын бұзбай отырса.

Толық

Тура жолда қайғы жоқ

Тура жолда қайғы тұрмас,
Шат болайын, бер арақ!
Қайғы, рахат бәрi бiр бәс,
Ешбiрiнде жоқ тұрақ.

Толық

Тумақ, өлмек – тағдырдың шын қазасы...

Тумақ, өлмек – тағдырдың шын қазасы,
Ортасы – өмiр, жоқтық қой екi басы.
Сағымдай екi жоқтық арасында
Тiршiлiк деп аталар бiраз жасы.

Толық

Тағы сорлы қазақ

Салынған қала жоқ,
Оқытқан бала жоқ,
Қолында өнер жоқ,
Ғылымда дана жоқ.

Толық

Тауық неге шақырар сағат сайын...

Тауық неге шақырар сағат сайын,
Дей ме уақыт өткенiн ұқтырайын.
Кейде зарлы дауыспен ит ұлиды,
Бiлемiсiң, қылып тұр ненi уайым?

Толық

Тауып айтса мінді деп...

Тауып айтса мінді деп,
Жоғалтып бақ мініңді.
Өз етіңді жұлып жеп,
Ашпа алашқа сырыңды.

Толық

Тау басындағы ой

Шыққаным – Шыңғыстағы бiр биiк тау,
Жақсы екен тауға шығып тағдыр сынау.
«Қайырлы түн болсын» деп үнсiз айтып,
Күн кеткен соң түн келдi қараңғылау.

Толық

Талап пен ақыл

Талап деген бiр жүйрiк тұлпар сынды‚
Бабын таппай мiнгендi қылар жынды.
Тауға ұра ма басыңды, тасқа ұра ма,
Ал ендi оған кiсi қайтiп мiндi?

Толық

Тіршілік, жан туралы

Қасыңа қылыш қайратқан,
Досыңа гүлдей жайнатқан,
Ерiк пен талап‚ ой берiп,
Ойыңды сөзбен сайратқан

Толық

Сөз жазып, өлең өлшемек

Сөз жазамын түнімен,
Бар ұйқымды қашырып.
Тығып қойман мұны мен
Еш адамнан жасырып.

Толық

Сәнқойлар

Шедірейіп, шекиіп,
Қасын керіп кекиіп,
Қолдан пішін жасаған,
Біреу келер секиіп.

Толық

Сәлем, Әбдіғали бауырым – жалғызға...

Сәлем, Әбдіғали бауырым – жалғызға,
Осы әнімді үйрен салғыз да.
Бұл – даусыңа сенің лайық ән,
Толға, бір нүктесін қалғызба!

Толық

Сұраған жанға сәлем айт...

Сұраған жанға сәлем айт,
Бiзден кейiн қалған:
«Тезiрек,– деп тұр,– үйге қайт»,
Өлiм деген балуан.

Толық

Серігім – жалғыз әупіш қасымдағы

«Серігім – жалғыз Әупіш қасымдағы,
Ертеден жолдасымсың жасымдағы.
Таза жүрек, ойыңда арамдық жоқ,
Қайғымды сен ұғасың басымдағы.

Толық

Сен ғылымға болсаң ынтық...

Сен ғылымға болсаң ынтық,
Бұл сөзімді әбден ұқ.
Білгеніңнің жақсысын қыл,
Білмегеніңді біле бер.

Толық