Бiлiмдiден ақыл шығар.
Ақылды қарттан нақыл шығар.

Ілмектер: ақыл, білімқарт, нақыл

---

---

Ақылсыз бастан мақұл сөз шықпас.

Ілмектер: ақыл, сөз, бас

---

---

Алымсыз басқа ақыл жұқпас.

Ілмектер: ақыл, бас

---

---

Бойының ұзындығын қайтейін,
Ақылының қысқасын қайтейін.

Ілмектер: бой, ақыл

---

---

Ой ақылдан жүйрік емес.

Ілмектер: ой, ақыл

---

---

Ашу ақылдың дұшпаны,
Нәпсі иманның дұшпаны.

Ілмектер: ашу, дұшпан, нәпсі, ақыл, иман

---

---

Кісі ақылын таңдап ал,
Таңдап-талғап, талдап ал.

Ілмектер: ақыл

---

---

Ақылдыдан шыққан сөз,
Аңсағанға болсын кез.

Ілмектер: ақыл, сөз

---

---

Ойдың түбі - терең,
Ақылдың түбі - берен.

Ілмектер: ой, ақыл

---

---

Ақылды әйел күйеуінің ойнап айтқанын,
Ойлап талдайды.

Ілмектер: ақыл, әйел

---

---

Әйелдің ақылын жесірінде байқа,
Баланың ақылын жетімінде байқа.

Ілмектер: әйел, ақыл, жетім, бала

---

---

Әйелдің шашы ұзын, ақылы қысқа.

Ілмектер: әйел, шаш, ақыл

---

---

Адам ақылы – ақырын, ақырын.

Ілмектер: ақыл, парсы мақалы

---

---

Үлкенмін деп сынайсың,
Бізден ақыл сұрайсың.

Ілмектер: үлкен, сыйлау, ақыл, парсы мақалы

---

---

Бақыт белгісі - ғылым мен ақыл.

Ілмектер: бақыт, ғылым, ақыл

---

---

Ақылсыз бас екі аяқты зорлайды.

Ілмектер: ақыл, аяқ

---

---

Көсенің ақылы түстен кейін кіреді.

Ілмектер: ақыл, қырғыз мақалы

---

---

Бас – ақыл үшін,
Ақылды – ел үшін.

Ілмектер: бас, ақыл, ел

---

---

Ақыл ескермейді,
Алтын шірімейді.

Ілмектер: ақыл, алтын

---

---

Ақыл деген ағып жатқан дария,.
Кеме айдаушы кемеңгер бір қария.

Ілмектер: ақыл, қария

---

---