Ең алаяқтық тіршілік, ең опасыздық «саясатпен жұмысым жоқ» деген адамдардан шығады

«Айқын». Төреғали Тәшеновпен әңгіме.

27 мамыр, 2006 ж.

— Темірхан аға, әріптестеріңіздің көбісі, ақындарды айтам, «өлең жаза алмай жүрміз» дейді. Сіз керісінше соңғы уақытта өз поэзияңызды мүлдем жаңа бір биікке, тың сапаға көтердіңіз. Сізді түртіп оятқан қандай күш?

— Бұл сөзді баспасөз бетінде болмағанмен, былайша көп адам айтады. Әсіресе, жастар: «Көк түріктер сарыны» біз жазатын дүние еді, алпысты алқымдаған кезде сіз жазып, бізді далаға тастап кеткендей болдыңыз» деп. Бұған айтатыным, бұл өзі — менің ертерек қолға алған шаруам. Жалпы, әдебиетте өзіңнің бір даусың, өзіңнің үнің, өзіңнің жолың болмаса, еш уақытта шыға алмайтыныңды, онан кейін біреудің көлеңкесінде қалып қоятыныңды мен ертерек сезген адаммын.

Жан-жағымды көбірек қарап, тексеріп, зерттеп жүрдімдағы, онан кейін эксперименттерге, оның ішінде ешқандай тамыры жоқ, шыққан топырағы жоқ эксперименттерге де бардым. Бірақ бүкіл үлкен, мықты ақындарды зерттеп қарап отырсам, еш уақытта да жалаң эксперименттің ешқайда алып бармайтынын сезіндім. Өйткені қандай жаңалық болсын, өзінің дәстүрлі тамыры болуы керек. Оның күре тамыры дәстүр болуы керек. Онан кейін ағаш күре тамырымен ғана қоректенбейді ғой, оның тарам-тарам сала-сала тамырлары болады, сол тамырлары әлемдік әдебиеттен сусындап отыруы керек. Осыған ден қойып, жыраулық поэзияны меңгеріп, оны рухани айналысқа түсіріп жатқан ақындар, құдайға шүкір, бар. Күндердің күнінде, онда Маңғыстауда жүрген кезім, ертеректе қайтыс болып кеткен Құлмат (Өмірәлиев) ағамыз, сосын Мырзатай мен Айдаров ағаларымыздың «Күлтегін», «Тоныкөктен» аудармалары бар ғой, соларды қарап отырсам, «Күндіз отырмадым, түнде ұйықтамадым, қара терімді төктім, қызыл қанымды сорғалаттым» деген жолдар, ұйқасы жоқ шығар, бәлкім, бірақ тура өлең ғой. Ары қарай ізденсем, «Күлтегін» эпикалық ұлы шығарма екен. Сол кезден бастап әрі іздендім, бері іздендім. Былай қарасаң қарапайым, бірақ оған келудің жолы өте ауыр болды маған. Үнемі ішімде жатты да қойды. Біраз уақыт өтіп, Алматыға келгеннен кейін де, тағы да сол қайта-қайта, анда-санда соғылған қоңырау сияқты, ішімде жатып алды. Күндердің күнінде... бір сілкініс... келді! Көк түріктер сарынынан. Бұл форманың кереметтегі сонда — өзіңді шектемейсің, ұйқасқа тықпайсың. Өзіңді белгілі бір жерге байлап-матамайсың. Буын санамайсың. Бунақ іздемейсің. Бірақ оның да өзінің музыкасы бар. Сондай керемет елітіп кеткендей болмаса да, мұнда қашаудың, ұста дүкенінің даусы шығып тұрады, симфонияның даусы жоқ мұнда. Ұста дүкенінің даусы шығады: қашап жатқандай, немесе темір жонып жатқандай, немесе шеге қағып жатқандай. Білдіңіз бе? Сондықтан осы форма дәл осы кез, осы уақытқа лайық, жалпы. Қашап, ойып түсіретіндей жазу керек болды да, жаздым. Бірақ бұл өзінің тамыры бар жаңалық. Сондықтан да мұны жұрт ерсі көрген жоқ. Өйткені, ерсі көрмейтін себебі, өзінің қанында бар ғой, өзінің табиғатында бар нәрсе. Сондықтан да көп адам мұны бірден қабылдады. Алдында қауіп те, күдік те болды «осы қалай болар екен?» деген, бірақ қабылдады. Сондықтан да бұл — алдымен Алла Тағаланың, сосын ата-бабамның аруағы арқасында, ежелгі сарынның мен арқылы қайталанғаны.

— Жаңа экспериментке көп бардым дедіңіз. Сол өлеңдеріңіз эксперимент күйінде қалып қойған жоқ па?

— Эксперимент жасаған өлеңдерімнің көбісі жарамайды. Былтыр екі томдығым шықты, соған көп эксперименттерімді құрбандыққа шалып жібердім, қосқам жоқ. Әрине, оның ішінде бірең-сараң енгендері бар, ал қалғанын өз қолыммен алып тастадым.

— Ғалым Мекемтас Мырзахметовтің «Егер әліпбиді өзгертер болсақ, онда көне түрік әліпбиіне — руна жазуына көшейік» дегені белгілі. Оның сыртында «ескі тәңір дініне оралайық» деп мақала жазып жүргендер бірқыдыру. Осы түрікшілдік, тәңіршілдік идеясы бізге қаншалықты қажет? Жалпы, бұл өзі қазақты, жалғыз қазақ емес, жалпы түркі әлемін араб-ислам әлемінен бөлшектегісі кеп жүргендердің әрекетімен белгілі бір дәрежеде ұштасып жатқандай көрінеді. Бір жағынан, бұл сұрақты қойып отырған себебім, ерсілеу блса да айтайын, сіздің «Көк түріктер сарынында» жоғарыдағы пікірлермен сырттай байқалмаса да, іштей жалғасып, жымдасып жатқан қандай да бір байланыс бар ма дегенім ғой?

— Бұл айтылған екі пікірге де мен үзілді-кесілді қосылмаймын. Мекемтас ағам — менің ұстазым, абайтанушылардың ішіндегі алдыңғы қатарлы азамат. Мен оқуға түскен кезімде, ол кісі аспирант болған, сол кезде қамқорлығын да көргенмін. Ол кісіні қатты қадірлеймін. Бірақ солай бола тұра, ол кісі айтты екен деп, бұрынғы руна жазуына көшудің қажеті жоқ. Ол үлкен машақат тудырады. Мен өзім қалай да орыс ықпалынан шығу үшін кириллицадан кетуді, сөйтіп, латын әліпбиені көшуді қалаймын. Қазір дүниежүзілік ықпалдастық жүріп жатыр, латын әліпбиі соған кірігуіміз үшін, ағылшын тілін меңгеру керек. Жаңа тәңір діні дегенді айтып жатырсың. Баяғыдай отқа, суға табынуымыз керек пе, сонда? Ислам дінін қазір таза еуропалықтар қабылдап жатыр. Ислам дінінен ажырасақ, қазақ болудан да қалғанымыз емес пе? Ал енді мен жазып жүрген көк түріктер сарынында ешқандай бір діни, басқа да қайшылыққа алып баратындай сөз жоқ. Менің ұлықтап жазып жүргенім — ол біздің кәдімгі өткен тарихымыз, өміріміз ғой. Онан еш уақытта бас тартуға болмайды. Біздің қанымыз ол, жанымыз.

— «Ақиқат» қоғамдық-саяси журналын басқарып отырсыз. Атынан да көрініп тұрғандай, журналдың басты мұратының бірі — тарихтың, қоғамның ақтандақтарын, жабулы жатқан ақиқаттарды ашу ғой. Осы орайда Ұлттық Қауіпсіздік комитетінің мұрағатында әлі күнге ашылмай, жарық көрмей, сарғайып жатқан құнды құжаттар, құпия мұралар, мәліметтер көп деп естиміз. Осылардан хабар алып көрдіңіз бе?

— Ондай әрекет жасаған жоқпын, шынымды айтайын. Ұлттық Қауіпсіздік комитетімен ешқандай байланысымыз жоқ. Шынында да, бұл ой салатын мәселе екен. Бірақ олар бізге мұрағатын бере қоя ма? Ол үшін де рұқсат болу керек шығар. Бірақ сол ашылмай жатқан мәселелер бар екенін сен де білесің, мен де білемін, жұрттың бәрі де біледі, сезеді. Әсіресе Желтоқсан оқиғасына байланысты көптеген мәселелер сол жылы жабылған күйінде жатыр. Қаншама азаматтардың қуғын-сүргіндері, ұсталған-ұсталмағаны бар, қандай бәлекеттер жасалды, біздің білетініміз — қалқып жүрген бер жағы, беті ғана. Аттың басының бәрі сонда. Әсіресе бізге бүкіл қасірет, қайғы, нағыз жауыздық алып келген құжаттардың бәрі Мәскеудің мұрағатында жатыр. Оны енді алуға қолымыз жете ме, жетпей ме? Ол үшін енді ұзақ өмір сүру керек шығар. Біз болмасақ, оны басқа ұрпақ алып келетін шығар. Ал бірақ жаңағы өте бір жақсы сұрағыңмен маған ой салып отырсың. Соған баруға мен енді әрекет жасауым керек шығар.

— Қаламгерлер «жазушылар қоғамға керек болмай қалды» десе, қарапайым жұрт «зиялы қауымның белсенділігі жоқ» деп кінәлайды...

— Осы бір нәрсеге мен түсінбеймін. Жазушы байғұстың қолында не қалды?! Баяғыдағы Жазушылар одағын аңсайды. Ол Жазушылар одағы басқа еді ғой. Ол Жазушылар одағын басқарып отырған адам Орталық Комитеттің бір төртінші хатшысы сияқты еді. Бүкіл ақшасын беретін, қаржыдан ешқандай тапшылық көрсетпейтін, қалтасын томпайтып қоятын. Үлкен-үлкен лауазым иелерімен қатар отыратын. Депутат болатын. Әзір не? Әзір көк тиын бермейді. Жазушылардың бәрі демей-ақ қояйын, біразы күнін қалтақтап, әрең көріп жүр. Олардың қолында ешқандай механизм қалған жоқ. Ал бірақ тіл мәселесіне келгенде, өзің білесің, кезінде осы жазушылар еді ғой шырылдап көтерген. Қазір де көтеріп жатыр. Мұхтар Шаханов жазушы емес пе екен? Қоғамдық қолдау комитетін қайбір жетіскеннен құрып жатыр? Бірақ соның айналасына топтасу мәселесіне келгенде, әрине, жазушылардың өздері сыңаржақ болып, бір-бірімен алакөз, алауыз болып, айтысып-тартысып, тек соның зиянын көріп жатыр. Өз басым Мұхтар Шахановтың тым екпіндей беретінін де жақтырмаймын. Бірақ жеке бастың мүддесіне қарамастан, оны осынадй елдік, халықтық мәселеде бәріміз бірігіп қолдауымыз керек. Соны қолдау, айналасына топтасу мәселесі қиын. Дәл осы жерде Жазушылар одағының қолын байлап, аяғын тұсап қойып отырған ешкім жоқ. Жазушылар одағы қалай болғанда да, алдымен Тілді көтеру керек еді. Біз осы кезде жиналыстың үстіне жиналыс жасап, тіпті керек болса, рұқсат алып тұрып шеруге шығып, сондай мәселелерді ұйымдастыруымыз керек еді. Тек жазушы, ақындардың кештерін өткізумен шектеліп отырмыз. Саясатта белсенділік көрсетуіміз керек еді, әсіресе Тіл мәселесіне келгенде. Іш қазандай қайнайды, қолдан келер қайран жоқ. Жазушылардың тағы бір беті қайтып қалғаны — қанша айтса да жоғары жақ бір былқ етпейді ғой. Журналистер, сендер де аямай айтып жатырсыңдар. Соған селт етіп жатқан нәрсені көресіңдер ме, анда-санда ғана бір реакция болады, болды. Сондықтан тіптен көңілі қалып, титықтап қалатын кезі жоқ емес жазушылардың. Әрине, көлеңкесінен қорқатын жазушылар толып жатыр ғой. Бірақ қалғандары күресіп жатыр. Күресе де береді.

— Сіз үшін қазақ қоғамындағы ең бір өткір мәселе?

— Ол — білім. Білім беру реформасы. Білім беру реформасын әлі аяқтай алмай отыр. Мен таяуда аяқтай қояды деп ойламаймын. Реформаның бәрі әйтеуір реформа үшін жасалынбау керек. Ұлттық сананы, ар-намысты оятатындай етіп жасалу керек. Мәселен, қараңызшы, Қытайда қазақ, ұйғыр мектептері бар. Сонда, мұғалімдерге қытай тілін білу керек деген міндет қойылған. Білдіңіз бе? Пекинге барып, немесе Пекиннен келіп, олардың қытай тілін қандай дәрежеде меңгергенін тексереді. Олар қытай тілінен емес, қазақ тілінен, ұйғыр тілінен сабақ береді, бірақ қытай тілін білуі керек. Ал бізде қалай? Бізде ағылшын тілін білу керек, басқаны білу керек, бірақ қазақ тілін білу керек деген сөзді білесің бе? Ресей біз үшін шет ел. Орыс тілін орыс мектептеріндегі диаспора қанша оқыса, оқи берсін, бірақ қазақ мектептерінде оқытып керегі жоқ, оқытсақ, халықаралық ағылшын тілін оқыту керек. Дүние жүзінде солай. Мәселен, Малайзия мен Сингапурды біз керемет санаймыз ғой, солар дәл Қытайдың іргесінде отырған елдер. Малайзия халқының отыз пайызы қытай бола тұра, олар қытай тілін оқымайды. Ағылшынша оқиды. Ал бізде орыс тілінен шыға алмайды. «Орыс тілін үйрен» дегенде Абай өз тіліңді ұмыт деген жоқ қой. Дәл қазір ана тілінен безіп кеткен адамдарды көргенде, Абайдың аруағы қалай күңіренер еді. Біз қалай болғанда да әлемдік ықпалдастыққа ену үшін ағылшын тілін үйренуіміз керек. Орыс тілі — біз үшін шет ел тілі. Балалардың ол тілді үйреніп, босқа уақыты кетеді. Ресейдің өзінің балалары түгел ағылшын тілін үйреніп жатыр. Әсіресе зиялы қауымның балалары.

— «Ақын адам, жалпы өнер адамы саясаттан тыс тұру керек» деген пікірмен келісесіз бе? Келіспесеңіз, онда поэзияны саясатпен қалай ұштастырасыз?

— Саясатсыз өмір жоқ. Саясат деген бір сайқал дүние деп, одан безіп кетуге болмайды. Өйткені дүниенің бәрін жасап жатқан саясат. Біздің тәуелсіздігімізді алып келген де саясат. Бізді отарландыруға, отарсыздандыруға алып барған да саясат. Біреулер «менің саясатпен еш жұмысым жоқ» дейді. Ең алаяқтық тіршілік, ең опасыздық сол «саясатпен жұмысым жоқ» деген адамдардан шығады. Саясат деген сенің бүкіл тағдырыңды жасап жатыр. Болмаса, сені жоғары көтеріп жатыр. Сені илеп жатыр. Болмаса, оған қалай жетесің? Саясаткер болмай-ақ қой, бірақ өзіңнің ішкі, сыртқы саясатың болуы керек. Қыл аяғы адам мен адамның сөйлесуі де саясат, дипломатия. Халқың сын тезіне түсіп жатқан кезде, «мен саясаттан бөлек едім» деу, шалқаю — барып тұрған нағыз оңбағандық, сатқындық. Өмір бойы саясатпен тыныс алып, саясатпен өмір сүруің керек. «Саясатты мен ғана жасаймын» деу — ол халықты бұғауда ұстау, халықты топас ету, надандыққа алып бару деген сөз. «Саясатта жұмысың болмасын» деген кезінде жазушыларды саясатқа араластырмас үшін Кеңес Одағының миға сіңірген пікірі. «Саясатпен тек Сыртқы істер министрлігі айналысу керек» деп кім айтты? Дамыған елдерді алыңыз. Бүкіл француздың студенттері ереуілдеп, көшеге шыққан жоқ па? Америкада әне, бүкіл мигранттар шулап, көшеге шығып жатыр. Әрбір ел, әрбір азамат саясаттан көз жазбай, қадағалап отыруы керек. Ол деген жоғары жақ не айтты, соны тура қабылдау емес, соны қорытып, өз пікіріңмен салғастыру. Саясат — сенің тағдырың. Саясаттан еш уақытта кетуге болмайды. Саясатпен жүру керек дегенде, мен жалаң, құрғақ саясат емес, ішкі терең саясатты айтып отырмын.

Поэзия да тұнып тұрған саясат. Кезінде кеңестік ақын-жазушылар саяси тақырыптағы роман, өлең-жыр жазса, тек қана мақтау, мадақтау керек болды. Көсемдерді мақтап өлең жазу — ол саясат емес, дүмбілездік, жағымпаздық. Білдіңіз бе? Сол кезіндегі қызыл саясат ақын-жазушыларды саясаттан сұмдық жиіркендіріп жіберді. Әйтпесе Толстойдың «Соғыс пен бейбітшілігі» тұнып тұрған саясат емес пе? Әлем таңдай қағатын Достоевкийдің бүкіл шығармасы — қарап отырсаңыз, саясат. Байрон да, Пушкин де, Гете де бастан-аяқ саясатпен айналысқан. Әуезовтің «Қаралы сұлуы» сұмдық саясат емес пе? Бүкіл теңсіздікті, әлеуметтік қайшылықты, қараңғылық пен надандықты, бейшаралықты көрсетіп, сол арқылы қоғамдық жүйемен күресіп отыр. Мен «Егемен Қазақстанның» бірінші бетіне өлеңдер шығарып тұрам. Әдейі шығарам. Оның ішінде мақтау, мадақтау жоқ, қоғамдағы әлеуметтік қайшылықтар, теңсіздіктер, келеңсіздіктер, мен соларды жазам. Газеттің бірінші бетіне шыққаннан кейін, кейбір ойы таяздар баяғы түсінікпен «саясатты мақтап жырлап отыр» дейді. Ішкі мәніне қарамайды. Әрине, өлеңді саясаттандырып жібермеу керек. Ол қорытылуы керек. Поэзия көркем шығарма ғой. Шынайы өмірді өлеңде шынайы өмірден де асырып көрсету керек.

— Қазір аға буын ақын-жазушыларымыздың арасында мемуар жазу етек алды. Онда елге белгілі тұлғалардың қоғамдағы орны, жеке өмірі болсын артық-кем айтылатыны бар. Оны біреулер мақтайды, біреулер даттайды. Сіз осыған қалай қарайсыз? Және болашақта мемуар жазсам деген ойыңыз бар ма?

— Шынындықты ашудың да ашуы бар. Бір ағаларымыз Сәкен Сейфуллинді ұлтқа қарсы жау етіп көрсетеді. Олай деп айту енді артық қой. Сәкенде де қазаққа болсын деген ниет болды. Құдай жалғыз, оған баратын жол көп дейді ғой. Сол сияқты халықтың болашағы үшін Алаш қайраткерлерінің әрқайсысын жоққа шығаруға болмайды. Ал енді серілігі болса, несі бар, серілігін жазсын, егер біреулер кәдімгідей көзімен көріп тұрған болса. Өз басым біреудің серілігін күнделікті көріп жүрсем де, оның көрпесін көтеріп сығалап қараудың маған қажеті жоқ. Ал енді соған ұяты барып жазып жүргендер өздері біледі. Әрине, ондай-ондай жазылғандар дүниежүзілік әдебиетте ежелден бар нәрсе, бірақ біздің менталитетіміз басқа, өз басым ондайды қабылдай алмаймын. Мәселен, қатты ішкен ағаларымыз бар, көргем. Солардың ішкенін, төбелескенін айту, жазу керек те шығар, бірақ соны алдыңғы планға шығарудың қажеті жоқ деп ойлаймын. Мен мемуар жазбаймын. Бірақ өзіме қатысты күнделік жазып жүрмін.

— Көптеген ақындарымыз қазір прозаға барып жүр. Ал сіздің аудармамен айналысып жүргеніңізді білеміз. Проза жазуға барар ма едіңіз?

— Мен көптеген романдар аудардым. Тапсырыспен. Айтушылардың сөзіне қарағанда, жаман аударылмаған сияқты. Сол сияқты Батыстың көптеген ақындарын аудардым. Бірақ роман, повесть, драма жазамын деп айта алмаймын. Жазсам, публицистикалық, сын мақалалар жазамын. Ондай кітаптарым да шығып жатыр. Кезінде публицистиканың дәуірлеген кезінде шама-шарқымша ат салыстым. Қазақ публицистикасы тәуелсіздіктің алдында, тәуелсіздіктің алғашқы кезеңінде әлемдік деңгейге көтерілді. Оған журналистер де, жазушылар да қызу қатысты. Сол кездегі бір түйір мақалаларды қайыра оқысам, бір повесть оқығандай боламын, немесе қаншама ақпарат алып, өзімді-өзім байытамын. Қазір кішкене саябырсыды. Мұның себебі жазушылар өзінің үстелдеріне оралып жатқан болуы, ал журналистер өздерінің күнделікті үйреншікті тақырыптарына ойысып, сонымен жүрген болуы керек.

— Мүйізі қарағайдай ақын-жазушылар арасында «айтыс ақындарына айрықша көңіл бөлініп, жазба ақындар далада қалды» немесе «айтыс өткізу дегенді мүлдем доғару керек» деп жүргендер аз емес. Сіз осы, айтысқа қалай қарайсыз?

— Айтатыным, айтыспен айтыспау керек қой. Айтыс жүре беру керек. Айтыссыз қалай болады? Өзбектер бөдене таластырады, француздар қораз төбелестіреді, испандықтар мөңкіген бұқаны қызықтайды. Ал біздікі, Құдай-ау, сөз өнері ғой. Тек шектен шықпау керек, болымсыз ақындарды сахнаға беталды шығара бермеу керек. Кейбір айтыс ақындарымыз дүниетанымнан жұрдай, былапыт, жұғымсыз сөздері айтады, жұрт соған мәз болады. Міне, осы ақындарды сұрыптап шығару жағы болса, онда сөз басқа. Әйтпесе айтыспен айтысуға болмайды. Мен бір сөз айтайын. Айтыс ақындары елге өте танымал болады. Жазба ақындар, қаталдау болса да айтайын, өлгеннен кейін мықты. Тірі кезінде олар бәрібір бірін-бірі жібермейді. Сондықтан «аналар машина алып қойды» деп қызғанудың қажеті жоқ, ол да қазақтың баласы ғой.

— Ірілік дегенді қалай түсінесіз?

— Ірілік дегенді мен ұлттың қамы, ел мүддесі үшін өзіне қатер төніп тұрған кезде немесе соны сезе, көре, біле тұра, сахнаға немесе ел алдына жасқанбай шығып, халқының ар-ұятын қорғап, сол жолға басын тігіп, жанын пида ете отырып, сөз сөйлеу деп түсінемін.

— Сіздің тастың сынығын, ағаштың тамырын жинайтын әдетіңіз бар екен...

— Кезінде көп жинағам. Бірақ соңғы кезде сәл ауырыңқырап қалдым да, тоқтап қалды. Бірақ оны түбі жалғастырамын. Әлі күнге тас не тамыр көрсем, бір қарамай өте алмаймын. Неге екенін білмеймін, қызық. Әлдебір персонаждарға ұқсап тұратын ағаш тамырларын, мүсінге ұқсайтын тастарды жинаймын. Қазір соған қайтадан қызығып жүрмін.

— Адамдық, ақындық тағдырыңызға өкпеңіз бар ма?

— Жоқ. Өкпем жоқ. Өкініштер бар, болған. Өкінішсіз өмір бола ма? Тым болмағанда, біреуге артық айтып қоясың дегендей. Немесе қаншама уақытымды бос жіберіп алдым деп. Далада да жүрдім, қиындық та көрдім. Туған жерім Түркістан болса да, талай жыл Маңғыстауға барып, қара жұмыс та істедім. Бірақ бәрін қорытып келгенде, өміріме ешқандай өкпем жоқ.

— «Ақындар екіге: өлең жазу үшін өмір сүретіндер мен өмір сүру үшін өлең жазатындар болып бөлінеді» дейді білгіштер...

— Қасым Аманжоловтың сөзі бар ғой, «мені жаман өлеңдерім асыраған» деген. Сол сияқты, қазір жаман өлең жазсаң да, жақсы өлең жазсаң да, ол сені асырай алмайды. Қайта Қасым бақытты екен. Өлеңге қазір ешқандай қаламақы берілмейді. Менің екі томдығым шықты. Соған алғаным жақсылап достарыңа бір жуғаннан, әй, артылмайды-ау. Қайта қасыңа еріп барғандардан қарыз алып құтылуың мүмкін. Мені өмір бақи асырап келе жатқан — осы журналистика. Мен жазушылар мен журналистердің арасындағы бір қарама-қайшылыққа таңғаламын. Бір адамдар ғой, олар. Бірін-бірі кемітіп, «анау журналист, күнделікті өмірден аса алмайды» деуге де, немесе «өй, анау жазушы, кабинетіне тығылып алып, оны қай уақытта жазып бітіреді, ол бітіргенше, мына шаруаның бәрі бітіп кетеді ғой» деп, бір-бірін нұсқап көрсететін адамдар — жақсы адамдар емес. Мені асыраған — журналистика. Өмір бақи асырап келе жатыр. Міне, қазір осы жерде бас редактормын. Журналиспін. «Егемен Қазақстанның» тілшісі болдым, Маңғыстау облыстық газетінде істедім. Журналистикадағы жолымды Түркістан аудандық газетінде корректорлықтан бастадым. Мені асырап келе жатқан — журналистика. Өлең емес. Өлеңнен алған кезіндегі қаламақыларымның бәрі Алматының мейрамханаларында қалды. Үйіме, Маңғыстауға одан бір тиын апарған емеспін. Одан үстіме бір көйлек алдым ба, алмадым ба, білмеймін. Мені еш уақытта Өлең асыраған емес. Мен де Өлеңді күнелту үшін жазған емеспін.

— Әңгімеңіз үшін рақмет!

---