Ермек Серкебаев - опера өнерінің дүлдүлі

Музыканың ұлы өнерін жақсы көріңіз және зерттеңіз. Ол сізге жоғары сезімдердің, құмарлықтардың және ойлардың бүкіл әлемін ашады. Ол сізді бай, таза, кемелді етеді. Музыканың арқасында сіз бойыңыздан бұрын белгісіз жаңа күштерді табасыз. Сіз өмірді жаңа түстер мен реңктерде көретін боласыз.

Дмитрий Шостакович

Ермек Серкебаев – көрнекті кеңестік қазақ опера әншісі (баритон), ұстаз. 1926 жылы 4 шілдеде Петропавл қаласында дүниеге келген. 1941 жылдан бастап Алматы музыкалық техникумында скрипка класында оқыды. 1951 жылы Алматы консерваториясының әншілік факультетін бітірген. 1947 жылдан - Абай атындағы Қазақ опера және балет театрының солисті. Алматы консерваториясының профессоры (1982 жылдан). Қазақ КСР халық әртісі. КСРО халық әртісі (1959). Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты (1972), КСРО Мемлекеттік сыйлығының лауреаты (1977).

Ермек Серкебаевтың шығармашылық диапазоны өте кең. Оның театрда жұмыс істеген кезінде орындаған бірнеше ондаған опералық партиялары нағыз белестер: өзінің көркем өмірбаянының да, жас қазақ труппасының тарихының да белестері. Оның біріншісін А.Жұбанов пен Л.Хамидидің аттас операсындағы Абай партиясы ең күрделі бөлігі деп атауға болады; оны алғаш рет 1947 жылы студент кезінде айтып, кейін жылдан-жылға жетілдіріліп, ұлттың ұлы ғұламасы, ағартушы бейнесін тереңдете түсті. Содан бері ол қазақ композиторларының: М.Төлебаевтың аттас операсындағы Амангелді, Төлеген («Төлеген Тоқтаров» А.Жұбанов пен Л.Хамиди), Ер-Тарғын және Артем («Ер-Тарғын» және «Дударай» Е. Брусиловский)  операларында бейнелердің тұтас галереясын жасады. Е.Рахмадиевтің аттас операсындағы Алпамыс солардың ішіндегі ең көрнектілері.

Сондай-ақ, сахнада өз шеберлігін бір емес, бірнеше рет тамаша көрсеткен әншінің шығармашылық ауқымын толығырақ көрсету үшін «Иолантадағы» Робертті, «Галькадағы» Янушты, Шебалиннің «Ақылсызды қолға үйретуіндегі» Петруччионы атап өтсек артық болмас.

Серкебаевтың концерттік репертуары шын мәнінде шексіз: Чайковскийдің, Бородиннің, Рубинштейннің, итальяндық композиторлардың операларынан ариялар, ондаған классикалық және заманауи романстар және әндер - қазақтың халықтық, бұқаралық және эстрадалық әндері. Сондай-ақ тамаша сыртқы деректер мен актерлік шеберлік Серкебаевқа ән айтып қана қоймай, басты рөлдерді де сомдайтын бірнеше көркем фильмдерге түсуге мүмкіндік бергенін қосамыз.

Дмитрий Гнатюк оны «баритон патшасы», Муслим Магомаев «Кеңес Одағының үздік Фигаросы» деп атады. Осы партиямен ол Еуропа мен КСРО-ның көптеген опера театрларында өнер көрсетті.

Опера әншісі, ҚР Халық әртісі Сәуле Құрманғалиева былай деп еске алады: «Ермекпен бірге гастрольдік сапарға шығу бақытына ие болдым. Әсіресе, Ресейде көп саяхаттадық. Ол тамаша әнші, өте сауатты, ақылды еді. Мінезі, алайда, өте ауыр, бірақ біз оған назар аудармадық... Оның өнері барлығының орнын толтырды».

Ал скрипкашы Марат Бисенғалиев былай деп еске алады: «Серкебаев өмір бойы қызмет еткен Абай атындағы опера және балет театрында мен оның қатысуымен «Севильдік шаштаразды» алғаш рет көрдім. Бір өкініштісі, ол опера әншісі, мен скрипкашы болғандықтан, әріптестікке үлкен мүмкіндіктер болмады. Біз онымен Барбикан Холлда Лондон камералық оркестрімен бір ғана бірлескен концерт бердік. Мен «До... Рe...» кітабымда маэстроға бір тарауды арнадым:

«Егер менің киноға қатысым болса, Ермек Серкебаев туралы фильм түсірер едім. Бір кездері онымен Алматы троллейбусына мінгенім есіме түсті. Таңертеңгі сағат, жетінің басы еді, мен музыка мектебімдегі сабаққа асығып бара жаттым, ол кездесуден қайтып келе жатқан сияқты. Елорда төрінде тұңғыш жүрекжарды атаққа ие болған әншінің басынан өткен шытырман оқиғаларды бүкіл республика айтып жүргендей болды. Арыстанның жалындай шашы дабыраған, көзінің астында қара домалақ. Салонның іші бос орындықтарға толы болса да, отырмады. Артқы платформада аяғын алшақ, екі қолын қоршауларға созып тұрған әншінің көздері ол кезде көз алмай қызыққан жасөспірім маған бір рет те тоқтамады. Ол, шамасы, кезекті сұлумен өткізген керемет түнді есіне алған шығар».

Бақытымызға орай, әнші дыбыс жазудың белсенді дамыған дәуірінде өмір сүріп, жұмыс істеді. Оның дауысы мен харизмасы туралы жарқын түсінік беретін көптеген жазбалар, радио жазбалар, бейнеклиптер оның жанкүйерлерінің жадында қалды. Ермек Серкебаевтың өнері біздің жүрегімізде мәңгі сақталады.

Пайдаланылған ақпарат көздері:

1) https://www.liveinternet.ru/users/altinira/post300047107/

2) https://ale07.ru/music/notes/song/muzlit/v_mire_muzyki/vmm1986_66.htm

Мақала авторы: «Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті», «Философия және саясаттану факультеті», «Дінтану және мәдениеттану кафедрасы», «6B03102 - Мәдениеттану» білім беру бағдарламасы, 3 курс студенті Өлмесова Аружан

Практика жетекшісі: Абай ат. ҚҰОБТ-ның PR бөлімінің басшысы - Ченцова Е.В.

Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз: